نام صحیح این سندرم feather plucking یا self-plucking است که در واقع یکی از اقسام cannibalism محسوب می شود و اسم پرکنی در این مورد بی معنی به نظر می رسد.
پرکنی یا خودخوری در طوطی سانان یک سندرم با علل مختلف است و در طوطی ها شایع میباشد. از جمله عوامل مهم در بروز آن میتوان به دلتنگی، نداشتن جفت یا مصاحب ، استرس و بروز تغییرات در محیط (مانند تغییرات در تغذیه، مکان، فعالیت یا ورود افراد جدید به محیط که توجه صاحب پرنده را بیشتر جلب کند) اشاره کرد.
پرنده ممکن است این عمل را از پرنده دیگری یاد گرفته و تکرار کند. در مورد طوطی هایی که بیشتر وقت خود را در یک قفس کوچک گذرانده و فعالیت کمی دارند، این عارضه میتواند بخشی از سرگرمی آنها باشد. بسیاری از پرندگان این عمل را در تنهایی یا در شب انجام می دهند. بنابراین این عدم مشاهده پرکنی توسط طوطی، دلیلی بر رد آن نیست. در این حالت، الگو و نواحی ریزش پر به تشخیص عارضه کمک می کند.
اگر روی سر و گردن پوشش کامل باشد، ولی منطقه دیگری از بدن (بویژه سینه و شکم)فاقد پر بوده هیچ نشانه ای از بیماریهای التهابی پوست وجود نداشته باشد، باید دردرجه اول بروز عارضه پرکنی مشکوک شد. اولین قدم برای تجزیه و تحلیل محیط زندگی پرنده بویژه در مراحل اولیه بروز عارضه است. به حداقل رساندن عوامل فیزیکی یا روانی ،اصلاح محیط و غذا و یا تغییر محیط ، افزودن غذاهای کمکی(مثل میوه و سبزی)، فراهم کردن اسباب بازیهای بی خطر و شاخه های درخت تمیز تا پرنده از منقار خود بیشتر استفاده کند، در درمان موثر است.
در صورتیکه تمام راهها به شکست منتهی شوند میتوان از گردنبند الیزابت (به شکل مخروط ناقص که به پرنده اجازه نمی دهد به بدن خود دسترسی داشته باشد) استفاده کرد.همراه با این تغییرات میتوان از داروهایی نظیرفلوگزتین نیز استفاده کرد . برای تسریع در رشد مجدد پرهای جدید بهتر است مکملهای ویتامین دار به جیره اضافه شود .
همه چیز در مورد پرکنی پرندگان
انگل های خارجی
به عنوان اولین عامل انگل های خارجی را می توان نام برد.این انگل های خارجی شامل مایت-شپش-مگس -پشه-کنه هستند.
انگل های داخلی
مهم ترین آنها بدون شک GIARDIAژیاردیا است ، که با آسیب رسانی در روده ها پرنده (بخصوص عروس هلندی) را وادار به آسیب رسانی به پرهای ناحیه شکم و پهلوها می کند.(ناحیه ای که روده زیر آن ناحیه تخریش شده است)
عفونت های پوستی
این مورد شامل عفونت های ویروسی-عفونت های باکتریایی-عفونت های قارچی می باشد.که پرنده اقدام به کندن پرهای ناحیه می کند که پوست عفونی می باشد.
اصلاح پر به صورت نامناسب
در این مورد صاحب پرنده با اصلاح نامناسب پرها پرنده را وادار به جویدن پرهای ناحیه اصلاح شده می کند.
مشکلات رفتاری
پرنده افسرده-پرنده حاضر در محیط جدید-پرنده طرد شده-پرنده عصبی و نهایتا به صورت کاملا عادتی در این گروه قرار می گیرند.
آسیب های ارگانی
آسیب های وارده به هر دلیل به ارگان های داخلی بخصوص کبد می باشد.
مسمومیت با فلزات سنگین
مسمومیت با فلزات سنگین بخصوص سرب و روی است.میله های قفس و گلوله های حاوی سرب بلعیده شده توسط پرنده از موارد شایع می باشد.
پسیتاکوزیس
بیماری سیستمیک-عفونی psittacosis ، در این بیماری ابتدا پرها کیفیت خود را از دست می دهند سپس پرنده اقدام به کندن آنها می کند.
سالمونلوزیس
بیماری سیستمیک-عفونی salmonellosis باعث بروز این مسئله می شود.
مشکلات هورمونی
آلودگی های محیط
آلودگی های محیطی بخصوص نیکوتین است.این مورد در پرندگانی که صاحب سیگاری دارند شایع است.
شوفاژ یکی از عوامل مهم در عصبی و پرکن شدن طوطی ها است استفاده از شوفاژ در خانه هایی که ازطوطیهایی مانند کاسکو نگهداری می کنند اصلا مناسب نیست.گرمایی که از شفاژ تولید می شود کاسکوها را عصبی می کند و باعث خشک شدن پرهای کاسکو می شود. می بایست در فصول سرد از بخاری استفاده کنید و روی بخاری همیشه یک ظرف اب باشد . مهم نیست که بجوشد فقط همینکه همیشه یک ظرف اب باشد تا هوا را کمی مربوب کند کافیست.
اگر طوطی خاکستری (کاسکو) را در منزلی که دارای شوفاژ است قرار دهید بی گمان پس از مدتی به عارضه پرکنی مبتلا خواهد شد.
اموزش درمان پرکنی طوطی خاکستری و سایر طوطی ها
درمان پرکنی یک طوطی پروسه سخت و پیچیده ای است ، در ابتدا می بایست علت و ریشه این بیماری روانی را یافت. همه طوطیان چه کوچک و چه بزرگ حتما باید جفتی مناسب داشته باشند در غیر این صورت افسرده و کسل خواهند شد در بسیاری از موارد هنگامی که شخصی طوطی خود را دست اموز و اهلی می کند اما پس از گذشت مدتی مثلا چند ماه یا چند سال دیگه اون علاقه و عشق را به پرنده خود نمی دهد و با توجه به اینکه معمولا طوطی ها جفت خود را جدایی ناپذیر می دانند و تا اخر عمر به جفت خود وفادار می مانند موضوع کم توجی صاحب به حیوان حتی به میزان کم هم که باشد فورا موجب عصبی شدن طوطی می شود. جاندارانی که از هوش بالایی برخوردارند مانند انسانها یکبار برای همیشه جفت خود را انتخاب می کنند !! طوطی سانان با توجه به هوش زیاد و طول عمر طولانی ده ها سال و گاه بیش از ۱۳۰ سال در کنار یکدیگر زندگی می کنند.
نکته : استفاده از قرص ها و داروهای ارام بخش ، گردن بند الیزابت توصیه نمی شود مگر در موارد خاص و استراتژیک.
استفاده از از اسپری ضد پر کنی در هنگام مواجه با مسئله پر کنی با دلیل روانی می تواند موثر واقع شود.
البته همانطور که قبلا ذکر کردم علل مختلف این بیماری را در ابتدا پیدا و سپس اقدام به درمان باید کرد. به طور مثال اگر مکان نگهداری و صاحب طوطی عوض شده می بایست فورا نزد صاحب قبلی خود بازگردد یا اگر در طول روز بیش از ۱ ساعت در خانه تنها می ماند بدانید که روشن کردن رادیو و تلویزیون و … فایده چندانی نخواهد داشت می بایست طوطی را به کسی یا جایی ببرید که حوصله اش سر نرود. ضمنا طوطی ها خصوصا طوطی های بزرگ که معمولا در خانه تنها نگهداری می شوند اصلا خوششان نمی اید غیر از خودشان حیوان دیگری نزد صاحبشان نگهداری شود خصوصا پرنده گاه با سگ ها کنار می ایند.
و اما یک راه ساده دیگر برای درمان در این روش یک اسپری ابپاش که معمولا برای گل و گیاه یا ارایشگاه ها استفاده میشود احتیاج دارید حالا درون این ابپاش را سرکه سفید بریزید و با کمی اب حل کنید و به پرهای طوطی خود این محلول را اسپری کنید .
طوطی شما عضوی از خانواده شماست ان را به دست هر کسی نسپارید. بعضی دامپزشکها پرهای طوطی را با دست می کند عملی کاملا غیر انسانی و غیر علمی است و فایده ای ندارد.
از اسباب بازیهای زیبا و کارامد که طوطی به انها علاقه داشته باشد هم جهت سرگرم کردن طوطی خود استفاده کنید.
می توانید یک طوطی دیگر را هم دست کم برای امتحان برای مدتی به خانه بیاورید این احتمال هست که طوطی شما با او سرگرم شود و دست از پرکنی بردارد. اگر هم جواب نداد باز طوطی دیگری را جایگزین کنید. احتمالا توجه طوطی اصلی که شما انرا دوست دارید به شما کم خواهد شد و با طوطی جدید سرگرم می شود.
چگونه از این بیماری که کاسکو پرهای خود را می کند و با منقار خود پرها را قیچی می کند مقابله کنیم؟
شروع بیماری از زیر سینه اغاز می شود یعنی طوطی شروع به کندن پرهای سینه می کند پس از مدتی طوطی به بال ها خواهد رفت. این بیماری بسیار رایج و خطر ناک است و پرها رویش مجدد نخواهند داشت چون فورا به وسیله طوطی جویده می شوند. اغلب علل این حالت که پرنده پرهای خود را میکند !
سر رفتن حصله ، عدم ازادی عمل و تحرک کافی و ارتباط نداشتن است که موضوع بسیار مهمی است و باید پیش گیری کرد یعنی نباید پرنده را تنها گذاشت و باید موجبات سرگرمیش را فراهم نمود.
جویدن پرها از جمله بیماریهایی است که تعدادی از طوطی ها به علتهایی که اشاره شد بدان مبتلا می شوند. بطور قطع ایجاد این وضعیت اختلالی در پرنده ریشه ای روحی و روانی دارد که ان را می توان با جویدن ناخن در انسان مقایسه کرد اما این بیماری کندن و جویدن پرها فقط میان منقار کج ها یعنی طوطیان دیده میشود که به صورت انفرادی نزد انسان نگهداری می شوند. خصوصا طوطیان بزرگ و حتما توجه داشته باشید که این بیماری کشنده است. هچنین ارزش پولی طوطی شما را بسیار پایین می اورد مثلا اگر 9۰۰ هزار تومان قیمت داشته باشد هنگامی که دچار این بیماری می شود قیمتش شاید به 150 هزار تومان برسد . اما مهم این است که با فراهم اوردن سرگرمی هایی مثل یک جفت مناسب (که البته انتخاب یک کاسکویی که بخواهد کاسکوی ما را از تنهایی در بیاورد هم کار ساده ای نیست) چون ممکن است از یکدیگر خوششان نیاید یا مثلا هر دو نر باشند !.
پس بهترین راه همین است که وقت زیادی را برایش بگذارید و اجازه ندهید کار به انجا برسد که به فکر کندن حتی یکی از پرها بیفته.
راه های درمان پرکنی کاسکو :
۱. در طول روز خیلی باید به کاسکو نزدیک باشید
۲. اجازه دهید از قفس بیرون بیاد و اسباب بازی را برایش بیرون از قفس فراهم کنید.
۳. کاسکو را در جای گرم مانند کنار بخاری قرار دهید و یک روز درمیان روی پرهایش با ابپاش اب بپاچید تا خیس شود اما تو خیس کردنش زیاده روی نکنید. انقدری که پرهاش از حالت خشکی در بیاد کافی است.
۴. یکی از دلایل پرکنی کاسکو نرسیدن مواد مورد نیاز و ضروری برای بدن می باشد که انها در طبیعت پیدا می کنند و می خورند. حالا شما می بایست این غذاهای تقویتی که خیلی زود پرهای طوطی شما را از حالت خشکی در می اورد و باعث خوشرنگ شدن و نرم شدن و سریعتر رشد کردن پر و بال می شوند را از بخش فروش خریداری کنید.
خریدن اسباب بازی ها و غذاهای تقویتی باعث کمتر شدن افسردگی و کمتر شدن عصبی بودن کاسکو یا هر طوطی پرکن دیگری مثل کاکادو یا …. می شود.
