آیا استفاده از بستر مرغداری برای مزارع کشاورزی ایمن می باشد؟ چه مقدار بستر برای هر متر مربع سالن باید خریداری کنیم ؟
در این مقاله به مباحث زیر خواهیم پرداخت :
وظایف یک بستر خوب در سالن مرغداری چیست ؟
یک بستر خوب چه مشخصاتی دارد؟
چه مقدار بستر برای مرغداری تهیه کنیم ؟ در پایان دوره به ازای هر مرغ چند گرم کود تولید می شود؟
بستر مرغداری در پایان دوره حاوی چه موادی است ؟ آیا استفاده از بستر مرغداری برای مزارع کشاورزی ایمن می باشد؟
با وجود اینکه روش های مختلف نگهداری و پرورش جوجه های گوشتی در سرتاسر جهان وجود دارد. اما هنوز روش بستر و استفاده از تراشه چوب در اغلب کشورها و بویژه در ایران بر سایر روش ها ارجحیت دارد.
در سامانه یا روش بستر پوشالی ( Litter floor ) ، جوجه ها از زمان جوجه ریزی در سالن تا رسیدن به وزن کشتار در کف سالن نگهداری و پرورش داده میشوند. مواد یا متریالی که در این روش استفاده می شود عمدتا تراشه چوب می باشد هرچند که در برخی از مناطق از کاه و یا علف خشک نیز استفاده می گردد. قبل از ار چیز باید بدانیم که وظیفه یک بستر موب در مرغداری چیست ؟
بستر خوب و مناسب سه وظیفه اصلی را در مرغداری بر عهده دارد :
وظیفه اول بستر مرغداری : جذب رطوبت موجود در فضولات جوجه ها ، همان طور که میدانید پرندگان مدفوع و ادرار را به صورت یک جا و مخلوط دفع می کنند در نتیجه فضولات پرندگان دارای رطوبت بالایی است . یک بستر خوب در کنار تهویه مناسب باید بتواند رطوبت حاصل از فضولات پرندگان را تعدیل کند.
وظیفه دوم بستر مرغداری : جلوگیری از وارد شدن ضربه به کف پای جوجه ها : این وظیفه بویزه در روزهای اول پرورش بسیار مهم است چراکه جوجه ها در روزهای اول بسیار بازیگوش بوده و تمایل به دویدن بسیار دارند. در نتیجه ایجاد یک بستر مناسب برای کف پای جوجه ها بسیار مهم است
وظیفه سوم بستر مرغداری : ایجاد یک عایق حرارتی : جوجه ها رو روزها نخست پرورش نمیتوانند به خوبی دمای بدن خود را تنظیم کنند و در نتیجه به تغییرات دمایی بسیار حساس هستند . برخورد جوجه ها با کف سرد سالن میتواند زمینه ساز بسیاری از بیماری ها باشد. مشکلات کلیوی ، مدفوع چسبناک و یا گاز دار و بیماری های تنفسی میتواند از نتایج کافی نبودن بستر و یا تماس جوجه ها با کف سرد سالن باشد.
حال بابد بدانیم که بستر خوب چه مشخصاتی دارد؟
یک بستر خوب باید بتواند هر سه وظیفه فوق را به خوبی انجام بدهد برای این کار باید خصوصیات زیر در یک بستر وجود داشته باشد :
۱) بستر مرغداری باید سبک ،نرم و قابل فشرده شدن باشد
۲) بستر مرغداری باید بتواند به خوبی رطوبت را جذب کرده و به سرعت نیز خشک شود.
۳) قیمت خرید بستر مرغداری باید صرفه اقتصادی داشته باشد و در ثانی بتوان بعدا آن را به عنوان کود مرغی به باغداران و زارعین فروخت
۴) تمیزی و سالم بودن بستر مرغداری نیز بسیار مهم است . باید بستر را از جایی خریداری کرد که در اطراف آن مرغ و خروس خانگی نگهداری نمی شود . در ثانی بستری که برای مرغداری استفاده می شود باید کپک زده نباشد و بر روی آن علف کش و یا سایر سموم کشاورزی استفاده نشده باشد
۵) اندازه ذرات بستر مرغداری باید نه خیلی درشت و نه خلی ریز باشد به طوری که قطر ذرات پوشال باید طوری باشد که از الکی با سوراخ ۰٫۶ سانتی متری عبور ننماید.
۶) بستر باید از موادی تهیه شود که باعث گرد و غبار در سالن نشود . به عنوان مثال استفاده از کلش به جای تراشه چوب میتواند باعث افزایش میزان گرد و غبار شود . گرد و غبار نیز میتواند زمینه ساز بیماری های تنفسی در طیور شود.
چه مقدار بستر مرغداری باید برای سالن تهیه شود ؟
باید به اندازه ای بستر خریداری شود که قطر بستر در تابستان در حدود ۳ تا ۵ سانتی متر و در زمستان ۵ تا ۸ سانتی متر شود. بنابراین در صورت استفاده از تراشه چوب به ازای هر متر مربع ۳ تا ۵ کیلوگرم و در صورت استفاده از کاه ۲٫۵ تا ۴ کیلوگرم برای هر مترمربع کافی خواهد بود. از سوی دیگر میدانیم که در پایان دوره پرورشی بستر ریخته شده در در کف سالن می بایستی جمع آوری شود . تائو و مانسی در سال ۲۰۰۸ پیشنهاد کردند که در طول دوره پرورش هر مرغ گوشتی و تخمگذار روزانه بین ۹۰ تا ۱۸۰ گرم کود تولید می کند. مقدار کود تولیدی توسط هر پرنده تحت تاثیر سن ، نژاد ، ترکیب جیره ، مقدار مدفوع تولید شده توسط پرنده و رطوبت موجود در بستر دارد.
بستر مرغداری در پایان دوره حاوی چه موادی است؟ آیا استفاده از بستر مرغداری برای مزارع کشاورزی ایمن میباشد؟
پس از اتمام دوره پرورش، بستر مرغداری می بایستی از سالن خارج شود. این بستر حاوی تراشه چوب ( پوشال) ، فضولات مرغ ، پر ، دان ریخته شده و احتمالا سایر مواد و گاها برخی از حشرات خواهد بود. پیش بینی می شود که سالانه ۱۴ میلیون تن بستر مرغداری در ایالات متحده تولید می شود که بخش زیادی از آن به عنوان کود در مزارع استفاده می شود. به دلیل جیره داده شده به مرغ ها ، بستر مرغداری دارای مقدار زیادی نیتروژن یا ازت می باشد. با این وجود بستر مرغداری ها حاوی عوامل بیمارری زا برای انسان هستد به طوری که محصولات تازه زراعی که به آنها کود مرغی داده شده است میتواند به سالمونلا، کمپایلوباکتر ججونی و لیستریا مونوسیتوژنز آلوده باشد. بنابراین کمپوست کردن کودهای مرغی برای کنترل عوامل بیماری زای انسانی پیش از استفاده در مزراع توصیه می شود. با این وجود برخی از پژوهش ها نشان مدهد که تعداد از عوامل بیماریزای انسانی میتوانند به مراحل پایانی کمپوست سازی نیز مقاومت نشان بدهند. با این وجود نگرانی بعدی در استفاده از کمپوست های مرغی ، رشد مجدد عوامل بیماری زا در این کودهای ارگانیک می باشد.
منابع:
ابزارها و مشاین آلات پرورش طیور (تالیف حیدر زرقی)
مدیریت پیشگیری از بیماری های طیور (دکتر صدر زاده)
Poultry Litter/Manure Management Practices in Intensively Managed Poultry Farms in Portharcourt
