در سال های نه چندان دور برخی از دامداران و مرغدارن از دوزهای پایین آنتی بیوتیک به عنوان محرک رشد در طیور و یا محرک رشد در دام های جوان خود استفاده می کردند. اما آیا واقعا استفاده از آنتی بیوتیک ها به عنوان محرک رشد در طیور یا دام می تواند مفید باشد؟ آیا استفاده از آنتی بیوتیک به عنوان محرک رشد در طیور میتواند بر روی سلامت انسان تاثیر منفی بگذارد ؟ آیا استفاده از آنتی بیوتیک ها به عنوان محرک رشد میتواند بر روی DNA سلول های طیور آثار مخربی داشته باشد؟ آیا استفاده  از آنتی بیوتیک ها میتواند منجر به تنش اکسیداتیو در دام و طیور شود ؟

استفاده آنتی بیوتیک برای محرک رشد طیور

آنتی­ بیوتیک­ ها از نخستین مواد صناعی بودند که به­ عنوان افزودنی خوراکی و محرک رشد در طیور و دام  مورد توجه دامداران و مرغداران قرار گرفتند. بیش از چندین دهه است که این مواد با غلظت­های کم در دامداری­ ها و مرغداری­ های بیشتر نقاط جهان در راستای کنترل جمعیت میکروبی لوله گوارشی و به­ خصوص روده استفاده می­شوند. آنتی بیوتیک­ ها از طریق بهبود رشد و ضریب تبدیل خوراک، کاهش مرگ و میر و کاهش نرخ ابتلا به بیماری­ ها، شاخص تولید را بهبود می­دهند. برخی از آنتی ­بیوتیک ها از طریق هر سه مکانیسم یاد شده و برخی نیز از طریق کاهش ابتلا به بیماری­ها منجر به افزایش سود در مزرعه می­شوند. گمان می­رود که آنتی بیوتیک­ ها در شرایط تنش ­زا تاثیر­های مثبت خود را بر جای گذاشته و در مزارعی که مدیریت صحیح داشته و استاندارد­های بهداشتی و امنیت زیستی به خوبی رعایت می­شوند، پاسخ مثبت ضعیفی را ایجاد می­کنند

استفاده آنتی بیوتیک برای محرک رشد طیور

با توجه به آمار به دست آمده از منابع مختلف، تخمین زده می­شود که سالانه بین ۷٫۳۶ الی ۱۱٫۱۸ میلیون کیلوگرم آنتی­ بیوتیک در سراسر دنیا در مزارع پرورش دام و طیور مصرف می­شود. متاسفانه باکتری ها موجوداتی هستند که میتوانند برخی از ژن ها را بین خود به اشتراک بگذارند. استفاده طولانی مدت از انتی بیوتیک ها در گله های دام و طیور میتواند خطر مقاومت دارویی در جامعه بشری را افزایش بدهد  بنابراین خطر مقاومت باکتری­ ها به آنتی بیوتیک ­ها مهم بوده و باکتری ­های بیماری­زای مقاوم به آنتی بیوتیک­ ها ممکن است منجر به بروز بیماری­های حادی در جامعه بشری شوند که به سختی درمان شوند. علاوه بر خطر جدی مقاومت دارویی، مسایل و مشکل­ های دیگری به هنگام استفاده از آنتی بیوتیک­ ها در صنعت طیور گزارش شده است ب ه­عنوان مثال، کوئینلان و گاتریج معتقدند که برخی از آنتی­ بیوتیک ­ها در انتقال یون­های فلزی به واکنش­های شیمیایی نقش داشته و منجر به شکل­ گیری رادیکال­های آزاد می­شوند. یکی دیگر از معایب استفاده از آنتی ­بیوتیک­ها در مزارع پرورش طیور، افزایش چربی محوطه شکمی متعاقب استفاده از آنتی­ بیوتیک ­ها می­باشد که می­تواند به دلیل تعادل مثبت انرژی برای پرنده به دلیل کاهش انرژی صرف شده برای سیستم ایمنی باشد.

هم­چنین استفاده از آنتی ­بیوتیک­ ها به عنوان محرک رشد در طیور می تواند منجر به صدمه به DNA سلول شود. در پژوهش سینگول و همکاران (۲۰۰۸) درصد تلفات در بلدرچین­ هایی که آنتی ­بیوتیک را به ­عنوان محرک رشد دریافت کرده بودند بیشتر از گروه شاهد بود، که می­تواند به دلیل صدمه وارد شده به اسید نوکلئیک سلول متعاقب استفاده از آنتی ­بیوتیک باشد. خوشبختانه در سال ۲۰۰۶ میلادی ممنوعیت کامل استفاده از آنتی­ بیوتیک­ها در جیره دام و طیور در اتحادیه اروپا اعمال شد و بحث­هایی در مورد اعمال چنین قانون­هایی در خارج از اتحادیه اروپا در حال انجام می­باشد (ویندیچ و همکاران، ۲۰۰۸).

بنابراین ما نیازمند جایگرین کزدن آنتی بیوتیک ها با محرک های رشد دیگری همچون اسیدی فایر ها ،  پروبیوتیک ها ، پری بیوتیک ها و فیتوژینیک ها (گیاهان دارویی) هستیم