کیلودونلا انگل تاژکدار متحرکی است که یکی از خطرناکترین انگلهای خارجی بوده و بر روی سطح خارجی ماهی ، روی آبشش و پوست و باله ها و فلسهای همه ماهیان آب شیرین میتواند زنگی کند. یک بیماری تک یاخته ای بوده و انگل بیماری جز تک یاخته های مژه دار است و شکلی قلب مانند داشته و بدنش از مژه های ریزی احاطه شده است.در سطح شکمی و جلویی منفذ گردی به نام دهان دارد که واجد اعضای نگهدارنده ای است ک انگل توسط آنها میتواند دهان را در بدن ماهی فرو برده و به هر طرف بچرخاند.این تک یاخته روی بدن میزبان چرخیده و از سلولهای پوششی تغذیه میکند.این انگل در شرایط نامساعد بصورت کیست در می آید و دوره ای را بصورت زندگی مخفی بسر میبرد.کیستها میتوانند مدت زیادی به انتظار شرایط مساعد بمانند . رشد و نمو این انگل در مقابل نور کند میشود.هنگام نگهداشتن ماهی در آکواریومهایی که در مجاورت نور آفتاب قرار دارند این تک یاخته ایها به تدریج تلف میشوند.
علائم بیماری:
در مراحل اولیه بیماری علائم خارجی آشکاری ندارد
علائم معمول خارجی عبارتند از :
هواگیری از سطح و اشکال در تنفس ، مالیدن بدن به اشیا و مجروحیت ،رنگ پریدگی ،جمع شدگی باله ها،فقدان اشتها ،،تیرگی چشمها ،باله های صدمه دیده ،غشا مخاطی ، مشاهده انگل و تیرگی بدن که ناشی از افزایش ترشخات مخاطی است ونیز رخوت و بیحالی.
این انگل سبب تحریک سطح خارجی بدن و تولید مقدار زیادی موکوس میشود،
هنگام بروز شدید بیماری ،روی بدن ماهی یک لایه آبی خاکستری رنگ دیده میشودکه خصوصا روی سطح سر بخوبی نمایان است.پیدایش این لایه در نتیجه تحریک پوست به وسیله تعداد زیاد این انگل و ازدیاد ترشح پوست است.تخریب آبشش و نکروز آن منجر به اختلال فعالیت و از بین رفتن تعادل اسمزی ماهی شده و منجر به مرگ میشود.

آشنایی با کیلودونلا
درمان :
در صورتیکه در مراحل اولیه تشخیص داده شود میتوان به خاطر چرخه مستقیم زندگی انگل به راحتی درمانش کرد .کاربرد داروهای ضد انگل معمولی مانند مالاشیت گرین و فرمالین و پرمنگنات پتاسیم و سولفات مس و حمام نمک در این مورد موثر است.

حمام نمک طعام ۰,۱۵ تا ۰.۲ درصد( ۱.۵ تا ۲ گرم نمک برای هر لیتر آب) برای مدت یک شبانه روز نتایج مثبتی داشته است.(قباد آذری تاکامی)
پیشگیری بر مبنای ایجاد شرایط مناسب پرورش برای ماهی و جلوگیری از انتقال انگل عامل بیماری به محیط پرورش است.همچنین حفظ کیفیت آب اهمیت دارد.میزان کم مواد آلی و میزان زیاد اکسیژن آب برای انگل نامطلوب است.تغدیه مناسب ماهی از موارد مهم دیگر است.
این بیماری نیاز به درمان تکراری به فاصله ۷ روز دارد .لااقل دو درمان مورد نیاز است.
اشعه UV به خوبی این تک یاخته را کنترل میکند بدون اینکه نیازی به درمان دارویی باشد.

در ماهیان آکواریومی حمام درازمدت آکریفلاوین بکار میرود . به میزان ۳ تا ۱۰ قسمت در میلیون در حمام طولانی مدت(این دارو سبب نابودی گیاهان میشود و ممکن است باروری ماهی گوپی را کاهش دهد)

عدم مبارزه با چیلودنلا میتواند سبب درصد ابتلا و مرگ و میر بالای ماهیان آکواریومی باشد.به نظر میرسد ماهی آنجل آب شیرین نسبت به این بیماری بسیار حساس باشد. اضافه کردن یک قسمت در میلیون نمک بطور دائمی به کاهش شکل مزمن بیماری کمک میکند.

منبع :
بهداشت و درمان ماهیان آکواریومی : رحیم پیغان و …
تشخیص ،پیشگیری و درمان بیماریها و مسمومیتهای ماهی : مصطفی شریف روحانی
مدیریت بهداشتی و روشهای پیشگیری و درمان بیماریهای ماهی : قباد آذری تاکامی
اطلاعات و کاربرد داروهای آبزیان