معرفی اسب كوچك درياي مازندران

اگر حيواني كه امروزه با نام اسب كاسپين مي خوانيم پشتوانه اي تاريخي نداشت، ساير ويژگيهايش نمي توانست آن را به اين اندازه با ارزش و پرطرفدار جلوه دهد .
اسبچه خزر پشتوانه اي دارد به قدمت سرزمين من،

نه تنها اوج آباداني ايران در هزاره اول قبل از ميلاد را پشت سر گذاشته، كه تنها در لابه لاي تاريخ گمشده ايران استخوانهايش كم كم پيدا مي شود كه از كشتي نوح پيامبر پا به زمين گذاشته است.

رابرت كورنوك از اعضاي B.A.S.E institu در تحقيقي به نام كوههاي گمشده نوح كه در كتابي با همين نام منتشر شد خزر را يكي از حيواناتي معرفي مي كند كه از كشتي نوح ( ع ) پياده شده است .
او تحقيقات و كشفيات متعددي دارد و سر نخهايي از حقانيت تورات و انجيل را در آثار باستاني دنبال مي كند . او بازديدهاي متعددي از ايران داشته و نواحي كوهستاني واقع در شمال ايران را محل توقف كشتي نوح مي داند ، پائين همين كوهها مناطقي است كه اولين باقيمانده هاي اسب خزر در آنجا كشف شد.

جالب اينجاست كه دوره زماني و محل تقريبي كشتي نوح با محل پيدايش اسب خزر كاملاً مرتبط است .
پس جاي شگفت نيست كه آن را اسب فراموش شده كشتي نوح بدانيم.

در ميان نقش برجسته هاي حك شده بر پلكانهاي شمالي و شرقي تخت جمشيد ، مراسم پيشكش هداياي نوروزي ملل مختلف ترسيم شده است . در اين ميان دو راس اسب كوچك با ويژگيهاي خزر ، كه براي هديه به حكمران ايران آورده شده اند ، در حال حمل ارابه هاي جنگي ديده مي شوند .
بر روي مهر سه زبانه داريوش كبير ( 522 تا 586 قبل از ميلاد ) اسبهاي كوچك با همان صفات ترسيم شده است كه ارابه شاه را در حال شكارشير حمل مي كنند .
داريوش براي رفتن به شكار شير كه نشانه اي از شجاعت و لياقت براي مديريت سرزمين بزرگ ايران بود ، به اسبهايي چابك با قدرت مانور و توانايي بدن زياد احتياج داشت .
شاپور در سال 260 بعد از ميلاد نيز براي اسبهايي كوچك احترام زيادي قائل بود ، در نقش رستم او را سوار بر اسبي كوچك در جشن پيروزي بر امپراطور روم حك كرده اند در حاليكه نزديك است پاهاي او به زمين برسد .
نقش برجسته ديگري ، تاجگذاري انوشيروان اول ، نخستين پادشاه ساساني را نشان مي دهد در حاليكه اسبهايي كه قدشان كوتاهتر از كمر انسان مي باشد ديده مي شوند .

در گنجينه آمودريا موجود در موزه بريتانيا مجسمه طلائي از اسبهاي كوچك در حال كشيدن يك ارابه ديده مي شود .
پلاكي سفالينه ( مربوط به هزاره دوم قبل ازميلاد بين النهرين ) اسبي كوچك را در حال سواري دادن با حلقه اي در منحزين نشان مي دهد ( موزه بريتانيا ) ، اين اسب ، اندام باريك و دم پر پشت خزر را دارا است . در تمام آثار فوق الذكر ، شكل كاملاً برجسته پيشاني ، گوشهاي كوتاه و دست و پاي باريك به وضوح ديده مي شود .
اسبچه خزر حيواني است كه 1000 سال در لابلاي برگهاي تاريخ پر فراز و نشيب ايران زمين مفقود بود و گمان مي رفت كه نسل آن منقرض شده باشد ، در نيمه دوم قرن بيستم خودنمايي كرد.

خانم لوئيز فيروز ، خانمي آمريكائي الاصل و فارغ التحصيل دامپروري از دانشگاه كرنل ، پس از اولين مشاهداتش در سال 1344 هجري شمسي ( 1965 ميلادي ) به دليل محل پيدا شدن اين حيوان آن را Caspian Pony ناميد كه كشاورزان محلي آن را با نام پوزكي به معني پوزه كوچك مي شناختند . بايد در نظر داشت كه اسبهاي كوچكي كه به نام پوني خوانده مي شوند فاقد تناسب بدني و عموماً داراي دست و پاي كوچكتري نسبت به بدن خود هستند اما حيوان مشاهده شده در جنوب درياي خزر ، با وجود قد كوتاه ، بين 90 تا 120 سانتيمتر – به يك اسب با تناسب بدني كامل شباهت داشت  كه تا بدان روز چنين موردي در دنيا گزارش نشده بود . تحقيقات گسترده بعدي با تغيير نام اين حيوان به ( اسب مينياتوري درياي خزر ايران ) و نهايتاً ( اسب خزر ) همراه بود .
اولين اسبچه اي كه توسط خانم فيروز مشاهده شد و بعدها استاد نام گرفت ، نرياني بود كه يك گاري پر از سيمان را حمل مي كرد .
پس از آن كشتزارها و روستاهاي مناطق جنوب درياي خزر به ويژه شهر آمل جستجو شد تا اسبچه هاي خالص به منظور پرورش جمع آوري شوند . كنكاش سالهاي 1965 تا 1974 به پيدا شدن 27 كاسپين منجر شد . آنها به منظور حفاظت ، تكثير و مطالعه به يك مجموعه بزرگ سواركاري در تهران منتقل شدند و به دليل هوش سرشار ، توانائي ورزشي فوق العاده و قد مناسب براي تربيت كودكان سواركار مورد استفاده قرار گرفته و در ميادين پرش هم رقيب اسبهاي بسيار بزرگ شدند.

دقت و علاقه فراوان خانم فيروز به آثار باستاني ايران به وي كمك كرد تا به ارتباط مستقيم اين حيوان با اسب باستاني ايران پي ببرد ، كه نقش آن در سنگ نگاره هاي قديمي به ويژه در تخت جمشيد ، نقش رستم ، شوش و طاق بستان برروي سنگ ترسيم شده است .
وي اين كشف را به شخصيتهاي علمي متعددي در نقاط مختلف دنيا معرفي نمود . بازاريابي روزنه شروع براي بازشناسي اين نژاد كمياب بود .
اسبچه خزر منشاء اوليه تمام اسبهاي نژاد عرب و عبري مي باشد .
اسب عرب شاگايا
اسب عرب ايراني
اسب عرب باديه نشين
اسب عرب مراكش
اسب كرد
آخال تكه آمريكا
آخال تكه ايران
بارب مراكش ( Maraccan Barb  )
اسبچه خزر انگلستان
يابو
تركمن
اندلسيون و آمريكاي جنوبي (  Andalusian and Souths )
اسبچه خزر ايران

پراكنش
خاستگاه اصلي اسبچه اطراف دامنه هاي سلسله جبال البرز ، جنگلهاي طالش تا گلستان و حاشيه درياي خزر مي باشد .
ولي امروزه در كشورهاي ديگري مانند آمريكا ، كانادا ، انگلستان ، فرانسه ، آلمان ، استراليا ، هلند و برمودا و بلژيك هم اسبچه هاي خزر به تعداد محدودي نگهداري مي شوند .
بازشناسي اسبچه خزر به خروج تدرجي آن از كشور منجر شد . از آنجا كه فقط موارد خروج قانوني در انجمن بين المللي اسب خزر ثبت مي شود . پس واضح است كه اسبچه هاي قاچاق شده قابليت ثبت به عنوان اسب كاسپين را نداشته و به احتمال زياد فقط براي بهره برداري ارزش ژنتيكي فوق العاده آنها در اصلاح نژادهاي غربي و حتي ايجاد اسبهاي جديد مورد تاراج قرار گرفته اند .

تاريخچه صادرات و اهم عملكردهاي مرتبط در خارج از كشور
1965 مشاهده اولين اسبچه خزر ( در زير گاري سيمان ) توسط خانم فيروز .
1966 صادرات اولين اسبچه خزر ( نرياني به نام جهان ) به ويرجينيا .
1970 صادرات سه راس كاسپين به برمودا .
1971 اهداي دو كاسپين به پرنس فيليپ – انتقال به انگليس .
1972 ورود دو كاسپين از برمودا به انگليس و تاسيس (‌موسسه خزر انگليس ) .
1973 تشكيل (انجمن اسب سلطنتي ) در ايران و خريد 23 راس خزر توسط آن .
1974 قهرماني يك كاسپين در مسابقات پاريس ، صادرات يك ماديان به آمريكا و 5 راس به انگليس .
1975 صادرات يك نريان به ونزوئلا و از آنجا به آمريكا ، صادرات يك رمه شامل چهار ماديان از ايران به انگلستان و متعاقباً صادرات آنها به استراليا .
1976 انتقال 6 ماديان و يك نريان از ايران به انگليس .
1977 مصادره كاسپين هاي باقيمانده توسط انجمن اسب سلطنتي ايران .
1978 انقلاب اسلامي ايران .
1979 مزايده كاسپينهاي انجمن سلطنتي در ايران .
1980 جنگ تحميلي .
1989 پيدا شدن 6 راس از اسبچه هاي خزر در بين نيروهاي پس از جنگ .
1990 شروع تحقيقات ژنتيكي در دانشگاه كنتاكي توسط دكتر كانزان .
1993 ( سال 1372 ) ورود آخرين محموله صادراتي ايران شامل 7 راس از طريق روسيه به انگليس .
1994 صادرات يك جفت كاسپين از انگليس به بلژيك ، بزرگترين صادرات اسبچه خزر در جهان از انگليس به آمريكا .
1995 سيل واردات كاسپين از انگليس ، استرالياي جنوبي و غربي و نيوزلند به آمريكا ، فروش اسبهاي موسسه پرسيكوس به وزارت جهاد ، شروع فعاليت يك آلماني ( آقاي مرك در ايران ) براي پيدا كردن رمه پايه نژاد .
1998 اولين واردات به سوئد و نروژ از انگليس .
1999 اولين كنگره بين المللي اسب خزر – آمريكا .
2004 كنفرانس بين المللي اسب خزر – انگليس

مجموع صادرات از ايران از زمان بازيابي تاكنون تنها 31 راس اسبچه خزر مي باشد كه پس از عبور از كشورهاي ثالث يا بطور مستقيم عمدتاً به انگليس وارد شده و گسترش بين المللي نژاد در واقع از آنجا اغاز شده است .
پس از خروج اسبچه ها از ايران به جزء سه راس كه به آمريكا صادر شد ، همگي مستقيماً يا پس از توقف و تكثير در برمودا و مجارستان به انگليس وارد شد . ( 28 راس از اسبهاي ايران و 5 راس از كره اسبهايي كه در برمودا و مجارستان تكثير شده بودند به بريتانيا وارد شد ) .
بين سالهاي 1970 تا 1976 نه نريان و هنده ماديان ، بطور مستقيم يا پس از توقف و تكثير در كشور ثالث به انگليس وارد شد . اين اسبچه ها از 19 خط خوني پايه بودند.

آخرين محموله ايران در سال 1994 شامل 7 كاسپين به انگليس صادر شد .
بين سالهاي 1344 تا 1372 ﻫ . ش ( 1965 – 1993 ميلادي ) در مجموع 31 راس اسبچه خزر ( 11 نريان و 20 ماديان ) از ايران به طور قانوني صادر شد . ( 28 راس به انگليس و 3 راس به آمريكا ) .
از سال 1372 تاكنون هيچ اسبچه اي صادر نشده و گسترش بين المللي نژاد بر پايه همين موارد خروج صورت گرفته است .
غير از ايران كشورهاي انگليس ، آمريكا ، استراليا ، استرالياي غربي و نروژ فعال در تكثير و گسترش و بهره برداري از اسبچه خزر بوده اند .

خصوصيات مرفولوژي اسب کاسپین
بهتر است قبل از بيان ارزشهاي فرهنگي ، تاريخي و ژنتيكي اسب خزر به ويژگيهاي بدن اين حيوان نادر پرداخت چرا كه بسياري از ويژگيها منحصر به اين نژاد بوده و در هيچ يك از ديگر گونه هاي اسب در جهان قابل مشاهده نيست .
در واقع بايد گفت ارزشهاي بدني اين حيوان سبب جلب توجه ايرانيان از سه هزار سال قبل از ميلاد شده است ، ويژگيهايي كه اين حيوان را به نماد و نشان قدرت ايران زمين در عصر هخامنشيان تبديل نمود .
( استاندارد ) استاندارد نژاد تعيين شده توسط ICS ( انجمن بين المللي اسب خزر )

وضعيت عمومي :
خزر يك اسب است نه يك پوني و بنابراين بايد در رويه اي مشابه آنچه هنگام انتخاب يك اسب تروبرد به كار مي رود ، مورد ارزيابي قرار گيرد . بطور مثال دست و پا ، بدن و سر بايد همگي متناسب با يكديگر باشند . كوتاه به نظر آمدن دست و پا و يا عدم تناسب بدن از جمله عيوب مي باشد . روي هم رفته بايد اسبي خوش تركيب و زيبا به مقياس كوچكتر باشد .
چشمها : بادامي شكل ، بزرگ ، تيره و اكثراً برجسته .
منحزين : بزرگ ، كم مو ، داراي انتهاي باريك با قابليت اتساع زياد در طول فعاليت .
گوشها : كوتاه ، با فاصله زياد از هم ، هوشيار ، داراي انتهاي كشيده و اكثراً نوك آن تيز .
سر : عريض ( در اغلب موارد استخوان آهيانه فاقد ستيغ آهيانه مي باشد و به برجستگي پس سري منتهي مي شود ) . استخوان پيشاني بايد با يك شيب خوشايند با استخوان بيني تركيب شود .
استخوانهاي گونه : برجسته بوده و پهناي بين آنها در محل اتصالشان در گلو زياد مي باشد . سر كم كم باريك مي شود تا به يك پوزه ظريف مي رسد .
گردن : بلند و نرم .
كتف : بلند ، شيب دار ، متناسب به همراه جدوگاه برجسته .
مفصل خرگوشي : به واسطه منشاء گرفتن اسبچه خزر از كوه ، ممكن است نسبت به نژادهايي با منشاء دشت داراي مفصل خرگوشي زاويه دارتري مي باشد .
دست و پاها : به طور ويژه اي باريك و استخواني و داراي استخوان متراكم و يكنواخت و زانوهاي يكنواخت .
بخلوق داراي شيب مناسب ، نه عمود و نه داراي شيب بيش از حد .
سم ها : هم در جلو و در عقب بيضي شكل ، داراي ديواره و كف بي اندازه محكم و قورباغه كوچك .
پوشش پوست و مو : پوست نازك ، ظريف و نرم ، در تابستان اغلب با درخشندگي خيره كننده ، پوشش زمستان   ضخيم ، يال و دم پر پشت ولي يكنواخت و ابريشمي . دم در حين فعاليت با حالتي خوش حمل مي شود .
رنگ : رنگهاي اصلي بدن كه فراواني بيشتري دارند : كهر ، كرنگ ، خاكستري است و برخي اوقات به رنگ سياه و سمند هم ديده مي شوند . معمولاً رنگ سفيد يك دست آميخته هاي اسبچه خزر هستند .
قد : بسته به تغذيه ، مراقبت و آب و هوا متغير است . نمونه هاي ثبت شده قدي بين كمتر از 100 تا بيش از 130 سانتي متر دارند . ميزان رشد در ابتداي زندگي به طور قابل توجهي سريع مي باشد به طوريكه اسبچه جوان در 18 ماه اول زندگي خود اكثر ارتفاعش را به دست مي آورد و در بلوغ كامل مي شود و ميانگين قد اسبچه ها 7/113 سانتي متر مي باشد .
عملكرد : نرم و طبيعي در همه انواع گامها ، يورتمه كشيده با تكان كم ، تاخت جنبشي و روان ، چهار نعل نرم ، طبيعتاً سبك وزن و چابك با قابليت پرش استثنائي .
خلق و خو : هوش و ذكاوت سرشار ، بسيار آرام و مطيع .

تغذيه اسبچه
خوراك اسبچه همانند اسب تركيبي از علوفه ( يونجه ، غلات علوفه اي و … ) كنسانتره ( مواد انرژي زا يا پروتئيني متراكم همانند جو ، ذرت ، كنجاله ها ) و انواع مكمل مي باشد .
در سيستم نگهداري آزاد قسمت غالب خوراك از چرا تامين مي شود . اما در سيستم بسته تغذيه دستي با خوراك آماده – بر اساس جيره غذايي ويژه هر اسب يا هر گروه بخصوص از اسبها ، صورت مي گيرد .
كاسپينهايي كه به خوبي تغذيه شده باشند در 18 ماه اول زندگي به حداكثر قد و حدود 75 درصد وزن خود دست پيدا مي كنند .
خانم دالتون چنين نوشته است : كاسپين نژادي خونگرم مي باشد و بايد برخلاف نژادهاي سنگين ، وزن بدنش محدود شده و بيش از حد تغذيه نشود .
اغلب كاسپينها بهتر است با جو تغذيه نشوند . به ويژه اگر براي سواري كودكان مورد استفاده قرار مي گيرند .
يونجه ، چغندر قند ، هويج و علوفه ، نسبت به كاري كه كاسپينها انجام مي دهند ، خوراكهايي مناسب محسوب مي شود .
مقتضي است خوراك ماديانهاي آبستن حاوي مكملهاي معدني باشد .

نگهداري در مرتع : به دليل منشاء گرفتن از كوه ، اسبچه ها قادرند مثل آهو از زمين ناهموار بالا رفته ودر تپه زارها چرا كنند
اجتماع آنها در مرتع پر آب به مصلحت نيست چرا كه ريسك ابتلا به لنگش افزايش مي يابد .
كاسپينها در مدتي كه در مرتع هستند اغلب لذت مي برند كه شب در اصطبل باشند .
درهاي اصطبل براي اسبهاي كوچك بايد در ارتفاع مناسب نصب شود تا بتوانند براحتي بيرون را ببينند .

علائم حياتي اسبچه خزر :
اطلاع از علائم حياتي و توجه به آن در تعيين سلامتي و مديريت نگهداري حيوان ضروري است .
به علاوه در مقايسه با ديگر نژادها و حتي به منظور اثبات ارتباط اجدادي اسب خزر با ساير نژادها و نقش آن در تكامل نژادهاي اسب موثر مي باشد . علائم حياتي اسب خزر در حالت عادي را در جدول مشاهده مي نماييد .
ماديانها    نريانها    كره هاي دو ساله
ضربان قلب در دقيقه    46-40    28- 24    45- 36
تنفس در دقيقه    20- 15    16- 11    22- 16
دماي ركتوم    8/37 – 37    8/37 – 37    5/38- 37

توليد مثل در اسبچه خزر :
توليد مثل در اسبچه خزر كاملاً شبيه اسب مي باشد . اسبچه خزر داراي توليد مثل فصلي است . يعني دو فصل متمايز شامل فصل توليد مثل و فصل غير توليد مثل در آنها وجود دارد ، اما توليد مثل غير فصلي نيز در آنها قابل مشاهده است .

جدول : دوره آبستني و طول مراحل چرخه فحلي در ماديانهاي خزر
طول دوره آبستني                    334 روز ( حدود 11 ماه )
طول چرخه فحلي                    24 روز
طول مرحله دي استروس          16 روز
طول مرحله استروس                8 روز

شباهتهاي اسب خزر با سايز نژادهاي جهان :
با وجودي كه هيچ نژادي در دنيا با صفات و تيره اسب خزر وجود ندارد اما شباهتهايي بين اسب خزر با ساير نژادها به ويژه نژادهاي اسب عربي وجود دارد كه تئوري ارتباط اجدادي آنها با خزر را تائيد مي كند . تنوع فنوتيپي همانند نژادهاي عربي در خزر نيز ديده مي شود . بعضي از اين شباهتها در اينجا توضيح داده شده است :
با وجودي كه اغلب خزرها صورتي مستقيم دارند اما بعضي از آنها پيشاني برجسته دارند مثل چيزي كه در نژاد بارب ، كه يك نوع اسب عربي است ديده مي شود .

تفاوتهاي اسبچه خزر با ساير نژادها:
اگر جثه ريز و تناسب بدني فوق العاده منطبق با آن ، كه منحصراً در خزر ديده مي شود ، را فاكتور بگيريم و آن را با سايز نژادهاي اسب جهان مقايسه كنيم ، هشت تفاوت محسوس قابل مشاهده است .

1-    اسبچه خزر فاقد ( ستيغ آهيانه اي ) ‌Parietal Crest  در جمجمه خود مي باشد .
2-    در محلي كه در سايز نژادها امكان دارد دندان گرگي وجود داشته باشد ، در خزر دندان آسياي اضافي وجود دارد . اين دندان اضافي در 2 و به روايتي در 5 سالگي مي افتد .
3-    نوك استخوان كتف باريكتر و قائده آن پهن تر است .
4-    استخوانهاي ساق بلندتر و باريكترند .
5-    شش مهره اول ستون مهره ها بلندتر ازحد معمول هستند و در نتيجه جدوگاه اسب خزر بلندتر و كمرش صافترمي باشد
6-    سم باريكتر و بيضي شكل بوده و به ندرت نياز به نعلبندي دارد . سمها در جلو و عقب هم شكل هستند ( در سايز نژادها سمهاي جلو گرد و عقب بيضي شكل مي باشند) .
7-    قورباغه سم ، همانند ساير اسبها مشخص و برجسته نيست .
8-    تفاوتهايي در هموگلوبين خون خزر مشاهده شده و آن را در طبقه بندي به عنوان صنعتي منحصر به نژاد خزر قرار داده است .

خصوصيات كروموزمي اسبچه خزر:
فاكتورهايي نظير شكل ظاهري (فنوتيپ) ، ركوردها ، بررسي و مطالعه نتايج و گروههاي خوني مي تواند در مورد شناسائي نژادها به كار رود كه البته صد در صد قابل اطمينان نمي باشد .
در صورتيكه مطالعات كروموزمي يك كليد مهم در شناسائي گونه هاست و در شناسائي خانواده اسبها موثر بوده است .
از دو گونه اسب : E.prezewalski  داراي 66 كروموزم و E.caballus  داراي 64 كروموزم است .
يك تجزيه كروموزمي در مورد اسبچه خزر در آمريكا توسط بومن ( در سال ( 78-1972 ) و در ايران توسط حاتمي منزه و پنديت انجام شده است .
بومن 64 كروموزم طبيعي مربوط به E.caballus همراه با يك كروموزم آكرونستريك ( Acrocentric ) در هر كاريوتايپ را گزارش كرده است .
مطالعات سيتوژنيك جديدتر با تعداد بيشتر اسبچه خزر ( 17 راس ) دردانشگاه شيراز – ايران ، نشانگر يك محتواي كروموزمي متفاوت بود .
دراين مطالعه حاتمي منزه و پنديت دريافتند كه بيش از 3/1 ( 17/6 ) اسبچه هاي مورد مطالعه داراي كاريوتايپي با 65 كروموزم و بقيه 17/11 داراي تعداد كروموزمي مربوط به  E.caballus ( 64 كروموزم ) بودند .
كروموزم اضافي دراين مطالعه از تيپ متاسنتريك متعادل با دو نوار بزرگ در يك طرف دو نوار بزرگ همراه با يك نوار كوچكتر درطرف ديگر مي باشد .
بر اساس اين مطالعات و پژوهشهاي ديگر ، اسبچه خزر ممكن است در اثر آميزش طبيعي تيپ اسبهاي وحشي مغولي          ( E.prezewalski ) با تيپ اسبهاي اهلي ( E.caballus ) به وجود آمده باشد . اما مشخص نيست كه آيا واقعاً اين آميزش به طور طبيعي صورت گرفته است يا بوسيله پرورش دهندگان باستاني اسب به وقوع پيوسته است .

كاربردهای اسب کاسپین:
سواري كودكان :
ويژگيهاي بدني و رفتاري كاسپين منحصر بفرد وبي نظير است . در دنيا اسبابي با جثه خزر كه براي سواري كودكان مناسب باشند زيادند اما هيچكدام داراي تناسب بدني نيستند . خزر تمام ويژگيهاي يك اسب عرب را داراست . قدرت پرش فوق العاده از موانع ، و چالاكي آن بي نظير اما در عين حال مهربان و تربيت پذير است . با ورود خزر ، انگليسيها آن را بسيار برتر از نژادهاي پوني خود يافتند و در مجموعه هاي سواري كودكان به كار گرفتند .
اسبهاي خزر در سواري كودكان بي نظيرند . كودكان به راحتي سواري را با خزر ياد گرفته و در مسابقات شركت مي كنند .

يك تربيت كننده اسب در آمريكا مي گويد : شما مي توانيد در نصف زمان مورد نياز براي ساير اسبها دو برابر از آنچه كه مورد نظر داريد را به كاسپين ياد بدهيد.
اسب خزر قابليت شركت در تمام رقابتها ، از كورس و پرشگرفته تا درساژ را داراست بشرط آنكه كودكان در آن رشته به خوبي آموزش ديده باشند .
كاسپين براي كودكان از 5 سالگي و معمولاً براي نوجواناني با وزن كمتر از 40 كيلوگرم كاملاً مناسب است .
اسبهاي خزر درشت و بلندتر براي افرادي با وزن بيشتر از اين نيز كارآمد مي باشد .
درشكه راني :
هوش سرشار ، قدرت يادگيري بسيار زياد ، چالاكي ، استقامت بدني بالا ، يورتمه زيبا ، گام كشيده ، چهرنعل روان و تاخت نرم و سريع ويژگيهايي است كه كاسپين را به عنوان گزينه بسيار مناسب براي درشكه راني و ساير انوراع ورزشهاي سواري مناسب ساخته است .

اصلاح نژاد و توليد اسبهاي برتر :
ارزش فوق العاده ژنتيكي كاسپين كه تاكنون به اثبات رسيده ، آن را به عنوان نژادي با كاربرد اصلاحي برتر معرفي نموده است .
توليد اسبهايي با كارآئي و توان ورزشي بالا در تلاقي با خزر در نقاط مختلف دنيا صورت گرفته و بسيار موفقيت آميز بوده است .
سيستمهاي مديريت و انجمنهاي مختلف اسب كه در امر دخول خونهاي جديد به كشورشان بسيار حساس و سختگيرند به راحتي به نريانهاي خزر مجوز جفتگيري مي دهند ( به خاطر ارزش ژنتيكي برتر اسب خزر و قابليت انتقال صفات مطلوب مورد نظر . صفاتي كه در طول 5000 سال در طبيعت ايران محفوظ شده و هم اكنون در اقتصاد پوياي اسب در كشورهاي صنعتي بكار گرفته مي شود .

راهكار و پيشنهادات :
1-    حفظ ذخيره ژنتيكي و تنوع زيستي :
حفاظت از نژاد خزر ، با جمع آوري اسبهاي مولد مورد نياز براي مجموعه تكثير ، كه سعي خواهد شد همگي از مولدين پايه نژاد باشند شروع ميشود . اين حركت موجبات جلب توجه عمومي مالكان قبلي و كنوني خزر براي جمع آوري اسبهاي رها شده در حيات وحش و يا نگهداري مناسبتر اسبچه هاي موجود را فراهم آورده و افراد ديگري را نيز به اين كار ترغيب مي نمايد .

2-    ايجاد بانك جامع اطلاعات اسب خزر ايران :
در اين طرح جمع آوري كليه اطلاعات مرتبط با نژاد از سراسر جهان ، مد نظر مي باشد . تحقيقات صورت گرفته در كشور و نتايج آن جمع آوري و تماماًدر يك كتابخانه تخصص نگهداري مي شود . چكيده كليه مقالات ونتايج تحقيقات به سه زبان زنده دنيا در سايت اينترنتي مركز در دسترس عموم قرار مي گيرد . متن تحقيقات بين المللي يا چكيده آن براي استفاده به فارسي برگردان مي شود .
محققان و نويسندگان مي توانند در تماس با مركز ، اطلاعات مورد نظر خود را درب منزل دريافت نمايند . از فعاليتهاي تحقيقاتي استقبال و حمايت ، ارتباط لازم بين محققان و مجموعه هاي تكثير اسب خزر در سراسر كشور فراهم و ارتباط    بين المللي محققان و پرورش دهندگان نيز تسهيل مي شود .
3-    ساماندهي انجمن اسب خزر ايران :
كه مهمترين اهداف تشكيل انجمن اسب خزر ايران بدين شرح مي باشد .
1-    موقعيت يابي كليه اسبچه هاي خزر ثبت شده موجود در كشور .
2-    اقدام براي شناسائي ژنتيكي و ثبت اسبچه هاي خزر ثبت نشده در ICSB ( تبار نامه بين المللي اسب خزر ) .
3-    شناسائي تمام مالكان در سراسر كشور .
4-    كسب گزارش و ثبت تغيير مالكيتها بطور پيوسته و اعلام آن به ‌ ICS( انجمن بين المللي اسب خزر ) .
5-    انعكاس تولد و مرگ ومير اسبچه هاي خزر به  ‌ ICS( انجمن بين المللي اسب خزر ) براي ثبت در ICSB ( تبار نامه بين المللي اسب خزر ) .
6-    كمك به ايجاد بانك جامع اطلاعات اسب خزر ايران .
4-    گسترش موسسات پرورشي در كشور :
موسسات و مجموعه هاي پرورشي كه غالباً از تركيب فعاليتهاي ورزشي و رقابتي ، تربيت اسب و آموزش سواركاري نيز در كنار اصل تكثير و پرورش بهره مي برند ، سنگ بناي صنعت پر منفعت اسب در دنيا هستند .
در واقع مراكزي كه در دنيا در اين زمينه فعاليت دارند را مي توان در سه گروه قرار داد :
1-    مجموعه هاي پرورشي كه صرفاً به تكثير و اصلاح نژاد مي پردازند .
2-    باشگاههاي سواركاري است كه فعاليت عمده آنها تربيت اسب و آموزش سواركاري مي باشد .
3-    مراكزي است كه بر فعاليتهاي پرورشي و رقابتي تكيه دارند .
5- برگزاري و شركت در جشنواره هاي ملي اسب خزر :
نقش برگزاري جشنواره هاي ساليانه در توسعه ملي اسب خزر مختصراً بدينشرح مي باشد :
1-    انتخاب برترين اسب هاي خزر كشور .
2-    ايجاد انگيزه براي تكثير ؛ پرورش و تربيت اسب خزر .
3-    كمك به جمع آوري و ثبت باقيمانده احتمالي اسبهاي خزر ثبت نشده ي كشور .
4-    معرفي توانمنديهاي ورزشي نژاد به مردم و مجموعه هاي سواركاري .
6- تبليغات و اطلاع رساني :
اسبچه خزر ميراث ايران براي تمدن بشري و معرف حضور هزار ساله مردم باستان در سرزميني اهورايي به نام ايران ، حيواني كه از بدو حركت انسان به سمت بهبود زندگي از زمان نوح پيامبر تا هزاره دوم بعد از ميلاد مسيح نشانه اي از همت ، شجاعت و قدرت پارسيان بوده است ، مهجور مانده آن هم در مهد حياتش در ايران .
به طور كلي فعاليتهايي كه مركز براي شناخت و توسعه داخلي نژاد به انجام مي رساند بشرح ذيل خلاصه مي گردد .
1-    استفاده از رسانه ملي صداو سيما ، حتي استفاده از تيزرهاي تبليغاتي .
2-    معرفي قابليتها ، حال و آينده نژاد بر روي يك پايگاه اينترنتي مستقل به سه زبان فارسي ، عربي ، انگليسي .
3-    حمايت و پيگيري چاپ كتاب اطلاعات نژاد .
4-    پيگيري گنجاندن اهميت تاريخي ، فرهنگي ، مردم شناسي و اقتصادي اسبان اصيل به ويژه اسبچه خزر در متون درسي .
5-    انتشار خبرنامه ، بروشور و مجله مستقل .
6-    تاسيس انجمن يا كانون اسب خزر .
7-    برگزاري مسابقات زيبايي ، كورس ، پرش اسب خزر .
8-    تدوين كتاب انساب داخلي .