Dr.Shayan
06-08-2010, 06:48 AM
آزولا بطور ناخواسته در چند سال گذشته وارد اكوسيستم*هاي آبي شمال كشور شد و به سرعت پراكنش پيدا كرد. آزولا داراي مزايا و معايبي است كه در اين نوع فعاليت سعي شده است تا از مزاياي آن استفاده بهينه صورت گيرد.اين گياه كه به صورت شناور و به رنگ سبز يا قرمز (صورتي) در سطح آبهاي راكد (تالاب انزلي) يا شاليزارها به وفور ديده مي*شوند. گياه آزولا از خانواده Salvinacea است و به عنوان كود بيولوژيك براي تثبيت ازت اتمسفر و تأمين آن براي برنج در بسياري از كشورهاي برنج*خيز مورد استفاده قرار مي*گيرد.
اين گياه در بسياري از مناطق دنيا پراكنده است و به صورت شناور در آب استخرها, آبهاي راكد, آبگيرها و كانالهاي آبياري يافت مي*شود. ساقه به صورت ريزدم*هاي منشعب شناور, برگهاي آن كوچك, متناوب كه روي هم قرار دارند. ريشه آن به صورت معلق در آب با طول ۲ تا ۵ سانتي*متر مي*باشد. بخش رويي برگ سبز يا صورتي, گوشتي و كلروفيلي بوده و قسمت زيرين نازك و بدون كلروفيل با بافتهاي اسفناجي سفيد رنگ. گياه آزولا جمعاً داراي شش گونه است كه در آمريكا و بسياري ديگر از نقاط جهان پراكنده*اند. آرولد معمولاً به صورت غيرجنسي و از طريق سبزينه تكثير پيدا مي*كند. ابزار و ادوات كشاورزي, دام و انسان و ... نيز از عوامل انتشار آزولا هستند. .
در مزارعي كه گياه آزولا به عنوان علف هرز مطرح است لازم است با اقدامات زير آن را كنترل نمود:
- از نشاء*هاي بلند استفاده شود.
- از دادن كود فسفره به مزرعه اجتناب گردد.
- سطح آب كرتها بايد بسيار پائين بوده و به حد صفر نزديك باشد به همين جهت لازم است راه خروجي آب از كرتها هميشه باز, تا سطح آب از ميزان مورد نظر بالاتر قرار نگيرد.لازم به يادآوري كه تراكم گياه آزولا در سطح مزرعه در يك هفته پس از نشاء نبايد چندان زياد باشد، چون در اين صورت مي*تواند مشكلاتي در تبادل هوا و ايجاد خفگي در نشاء به وجود آورده و خود به عنوان علف هرز عمل نمايد. آزولا يك گياه آبزي كوچكي بوده كه مقادير زيادي مواد غذايي دارد, چون مي*تواند نيتروژن (ازت) هوا را تثبيت نموده, عمل فتوسنتز را انجام دهد, و مواد مغذي را از محيط اطراف خود از طريق شبكه*ي ريشه*اي خود جذب نمايد.همچنين يك غذاي عالي براي ماهي نيز مي*باشد.آزولا از نظر اسيد آمينه (آرژنين) غني بوده كه ممكن است نقش مهمي در رشد ماهي بازي نمايد.آزولا خيلي سريع رشد نموده, محصول زيادي توليد مي*نمايد و براي خوردن ماهي اندازه مناسبي داشته, نياز به برداشت و خرد كردن ندارد, مي*تواند در مزرعه برنج رشد نمايد و فوايد اقتصادي و اكولوژيكي خود را افزايش دهد.
نقش آزولا غذاي ماهي
هر دو ماهي علف*خوار و همه*چيز آزولا مي*خورند, كپور علف*خوار (Ctenopharyngodon idedda) بيشتر از معادل ۶۰-۵۰ درصد وزن بدن خود در هر روز آزولا مصرف مي*كنند. ميزان مصرف آزولا به وسيله كپور ماهي معمولي (Cyprinus carpio) با افزايش اندازه آن افزايش مي*يابد. ضريب تبديل غذايي آزولا در ماهي علف*خوار ۴۹ مي*باشد.ازت موجود در آزولا،۳۰ درصد در فضولات ماهي مشاهده مي*گردد, زيرا كه ۳۰ درصد ديگر از ازت آزولا در بدن ماهي تجمع پيدا، مي*توان تخمين زد كه حدود ۶۰ درصد ازت آزولا به وسيله ماهي هضم مي*شود (ازت ممكن است همچنين به صورت ادرار، به صورت مواد دفعي از سطح بدن ماهي، به صورت فلس*هاي ريخته شده يا به صورت مواد تغيير يافته توسط آبشش*ها به داخل آب دفع شود).
اثر روي محصول و عملكرد برنج:
سيستم برنج ـ آزولا ـ ماهي براي برنج , ماهي و آزولا يك محيط عالي رشد مهيا مي*كند. به علت مقدار زياد كود آلي مهيا شده توسط ماهي, برنج به خوبي رشد مي*كند و از آنجائي كه ماهي آزولا, آفات و علف*هاي هرز برنج را مي*خورد, مصرف علف*كش*هاي شيميايي مي*تواند كااهش يابد. به هر صورت، محيط ايجاد شده توسط روش برنج ـ آزولا ـ ماهي همچنين موجب بقاء دشمنان طبيعي آفات برنج مي*شود. كه دشمنان طبيعي مصرف آفت*كشها را كاهش مي*دهند. در روش برنج ـ آزولا ـ ماهي ميزان مصرف* آفت*كشها (سموم) كاهش و يا كاملاً حذف مي*گردد.
روش برنج ـ آزولا ـ ماهي ميزان علف*هاي هرز را كنترل مي*نمايد.
حاصلخيزي خاك
در سيستم برنج ـ آزولا ـ ماهي، مواد غذايي گياه به وسيله تجزيه آزولا و فضولات ماهي تهيه مي*گردد. اثر ماهي در اين سيستم, به ويژه نقش مواد دفعي ماهي را در بهبود حاصلخيزي و وضعيت خاك آشكار است.
ماهي ميزان گودهاي معدني مورد نياز گياهان برنج را كاهش مي**دهد, حاصلخيزي خاك را حفظ كرده يابهبود مي*بخشد و يك محيط اكولوژيكي (بوم شناختي) عالي فراهم مي*كند.
اجرا سيستم برنج ـ آزولا ـ ماهي
طراحي مزرعه
دو نمونه از طراحي مزرعه براي معرفي و اجراي سيستم برنج ـ آزولا ـ ماهي مي*تواند مورد توجه قرار گيرد. روش اول كندن گودال*ها و جويها در يك مزرعه قديمي برنج و انتقال نشاءهاي برنج بر طبق فاصله*هاي زراعي معمولي مي*باشد. در روش دوم, نشاءهاي برنج روي پشته*ها انتقال داده شده و هپيها در بين جويها بين پشته*ها رها مي*شوند, انتخاب مزارع معمولاً براي هر دو طرح مهم مي*باشد. در هر دو مورد, مزرعه بايستي آب كافي و شبكه و كنترل خوب آبياري و زهكشي داشته باشد.عمق گودال مابين ۱ تا ۵/۱ متر بوده و عرض ۵۰-۴۰ سانتي*متر و عمق جويها ۵۰-۳۰ سانتي*متر سطح اشغال شده در حدود ۵-۳ درصد كل سطح مزرعه برنج مي*باشد. به عبارت ديگر براي برداشت بيشتر ماهي, گودال*ها و جويها بايستي سطح بيشتري را اشغال نمايند.
تركيب گونه*هاي ماهي
گونه*هاي ماهي بايستي بر طبق بازدهي تغذيه انتخاب گردند. براي مثال, كپور علف*خوار قادر نيست به طور كامل ديواره سلولهاي گياهان را هضم نمايد, چون لوله گوارش*ها آنها فاقد سلولدز مي*باشد. در نتيجه اين ماهيان باقيمانده غذاي خود را همراه با مواد دفعي به داخل آب مي*ريزند. فضولات ماهي تكثير پلانكتونها را تحت اين شرايط كشت*هاي خالص از هر گونه ماهي نمي*تواند به طور مؤثر آزولا را مصرف نمايد. به هر صورت، اين مسئله را مي*توان با كشت توأم پلي كالچر (Polyculture)، كپور نقره*اي ۱۰۰ قطعه،كپور معمولي ۳۰۰ قطعه, كپور علف*خوار ۷۵۰ قطعه در هكتار ، بچه ماهي انگشت قد در هكتار و رهاسازي پس از انتقال و نشاءكاري برنج در مزرعه صورت مي*گيرد.
مديريت آب
مديريت آب مهمترين عامل در سيستم پرورش برنج ـ آزولا ـ ماهي، مي*باشد. در طول مراحل اوليه رشد برنج, ماهيان انگشت*قد مي*توانند به طور آزادانه در آب سطحي شنا نمايند كه براي پنجه زدن برنج زودرس خوب مي*باشد.پس, ماهيان بزرگتر به آب عميق نياز دارند، در اين زمان درجه حرارت، آب گاهي اوقات مي*تواند به ۴۰ درجه سانتي*گراد برسد و لازم است آب آبياري را در عمق ۸ تا ۱۰ سانتي*متر نگهداري نمود.
اين گياه در بسياري از مناطق دنيا پراكنده است و به صورت شناور در آب استخرها, آبهاي راكد, آبگيرها و كانالهاي آبياري يافت مي*شود. ساقه به صورت ريزدم*هاي منشعب شناور, برگهاي آن كوچك, متناوب كه روي هم قرار دارند. ريشه آن به صورت معلق در آب با طول ۲ تا ۵ سانتي*متر مي*باشد. بخش رويي برگ سبز يا صورتي, گوشتي و كلروفيلي بوده و قسمت زيرين نازك و بدون كلروفيل با بافتهاي اسفناجي سفيد رنگ. گياه آزولا جمعاً داراي شش گونه است كه در آمريكا و بسياري ديگر از نقاط جهان پراكنده*اند. آرولد معمولاً به صورت غيرجنسي و از طريق سبزينه تكثير پيدا مي*كند. ابزار و ادوات كشاورزي, دام و انسان و ... نيز از عوامل انتشار آزولا هستند. .
در مزارعي كه گياه آزولا به عنوان علف هرز مطرح است لازم است با اقدامات زير آن را كنترل نمود:
- از نشاء*هاي بلند استفاده شود.
- از دادن كود فسفره به مزرعه اجتناب گردد.
- سطح آب كرتها بايد بسيار پائين بوده و به حد صفر نزديك باشد به همين جهت لازم است راه خروجي آب از كرتها هميشه باز, تا سطح آب از ميزان مورد نظر بالاتر قرار نگيرد.لازم به يادآوري كه تراكم گياه آزولا در سطح مزرعه در يك هفته پس از نشاء نبايد چندان زياد باشد، چون در اين صورت مي*تواند مشكلاتي در تبادل هوا و ايجاد خفگي در نشاء به وجود آورده و خود به عنوان علف هرز عمل نمايد. آزولا يك گياه آبزي كوچكي بوده كه مقادير زيادي مواد غذايي دارد, چون مي*تواند نيتروژن (ازت) هوا را تثبيت نموده, عمل فتوسنتز را انجام دهد, و مواد مغذي را از محيط اطراف خود از طريق شبكه*ي ريشه*اي خود جذب نمايد.همچنين يك غذاي عالي براي ماهي نيز مي*باشد.آزولا از نظر اسيد آمينه (آرژنين) غني بوده كه ممكن است نقش مهمي در رشد ماهي بازي نمايد.آزولا خيلي سريع رشد نموده, محصول زيادي توليد مي*نمايد و براي خوردن ماهي اندازه مناسبي داشته, نياز به برداشت و خرد كردن ندارد, مي*تواند در مزرعه برنج رشد نمايد و فوايد اقتصادي و اكولوژيكي خود را افزايش دهد.
نقش آزولا غذاي ماهي
هر دو ماهي علف*خوار و همه*چيز آزولا مي*خورند, كپور علف*خوار (Ctenopharyngodon idedda) بيشتر از معادل ۶۰-۵۰ درصد وزن بدن خود در هر روز آزولا مصرف مي*كنند. ميزان مصرف آزولا به وسيله كپور ماهي معمولي (Cyprinus carpio) با افزايش اندازه آن افزايش مي*يابد. ضريب تبديل غذايي آزولا در ماهي علف*خوار ۴۹ مي*باشد.ازت موجود در آزولا،۳۰ درصد در فضولات ماهي مشاهده مي*گردد, زيرا كه ۳۰ درصد ديگر از ازت آزولا در بدن ماهي تجمع پيدا، مي*توان تخمين زد كه حدود ۶۰ درصد ازت آزولا به وسيله ماهي هضم مي*شود (ازت ممكن است همچنين به صورت ادرار، به صورت مواد دفعي از سطح بدن ماهي، به صورت فلس*هاي ريخته شده يا به صورت مواد تغيير يافته توسط آبشش*ها به داخل آب دفع شود).
اثر روي محصول و عملكرد برنج:
سيستم برنج ـ آزولا ـ ماهي براي برنج , ماهي و آزولا يك محيط عالي رشد مهيا مي*كند. به علت مقدار زياد كود آلي مهيا شده توسط ماهي, برنج به خوبي رشد مي*كند و از آنجائي كه ماهي آزولا, آفات و علف*هاي هرز برنج را مي*خورد, مصرف علف*كش*هاي شيميايي مي*تواند كااهش يابد. به هر صورت، محيط ايجاد شده توسط روش برنج ـ آزولا ـ ماهي همچنين موجب بقاء دشمنان طبيعي آفات برنج مي*شود. كه دشمنان طبيعي مصرف آفت*كشها را كاهش مي*دهند. در روش برنج ـ آزولا ـ ماهي ميزان مصرف* آفت*كشها (سموم) كاهش و يا كاملاً حذف مي*گردد.
روش برنج ـ آزولا ـ ماهي ميزان علف*هاي هرز را كنترل مي*نمايد.
حاصلخيزي خاك
در سيستم برنج ـ آزولا ـ ماهي، مواد غذايي گياه به وسيله تجزيه آزولا و فضولات ماهي تهيه مي*گردد. اثر ماهي در اين سيستم, به ويژه نقش مواد دفعي ماهي را در بهبود حاصلخيزي و وضعيت خاك آشكار است.
ماهي ميزان گودهاي معدني مورد نياز گياهان برنج را كاهش مي**دهد, حاصلخيزي خاك را حفظ كرده يابهبود مي*بخشد و يك محيط اكولوژيكي (بوم شناختي) عالي فراهم مي*كند.
اجرا سيستم برنج ـ آزولا ـ ماهي
طراحي مزرعه
دو نمونه از طراحي مزرعه براي معرفي و اجراي سيستم برنج ـ آزولا ـ ماهي مي*تواند مورد توجه قرار گيرد. روش اول كندن گودال*ها و جويها در يك مزرعه قديمي برنج و انتقال نشاءهاي برنج بر طبق فاصله*هاي زراعي معمولي مي*باشد. در روش دوم, نشاءهاي برنج روي پشته*ها انتقال داده شده و هپيها در بين جويها بين پشته*ها رها مي*شوند, انتخاب مزارع معمولاً براي هر دو طرح مهم مي*باشد. در هر دو مورد, مزرعه بايستي آب كافي و شبكه و كنترل خوب آبياري و زهكشي داشته باشد.عمق گودال مابين ۱ تا ۵/۱ متر بوده و عرض ۵۰-۴۰ سانتي*متر و عمق جويها ۵۰-۳۰ سانتي*متر سطح اشغال شده در حدود ۵-۳ درصد كل سطح مزرعه برنج مي*باشد. به عبارت ديگر براي برداشت بيشتر ماهي, گودال*ها و جويها بايستي سطح بيشتري را اشغال نمايند.
تركيب گونه*هاي ماهي
گونه*هاي ماهي بايستي بر طبق بازدهي تغذيه انتخاب گردند. براي مثال, كپور علف*خوار قادر نيست به طور كامل ديواره سلولهاي گياهان را هضم نمايد, چون لوله گوارش*ها آنها فاقد سلولدز مي*باشد. در نتيجه اين ماهيان باقيمانده غذاي خود را همراه با مواد دفعي به داخل آب مي*ريزند. فضولات ماهي تكثير پلانكتونها را تحت اين شرايط كشت*هاي خالص از هر گونه ماهي نمي*تواند به طور مؤثر آزولا را مصرف نمايد. به هر صورت، اين مسئله را مي*توان با كشت توأم پلي كالچر (Polyculture)، كپور نقره*اي ۱۰۰ قطعه،كپور معمولي ۳۰۰ قطعه, كپور علف*خوار ۷۵۰ قطعه در هكتار ، بچه ماهي انگشت قد در هكتار و رهاسازي پس از انتقال و نشاءكاري برنج در مزرعه صورت مي*گيرد.
مديريت آب
مديريت آب مهمترين عامل در سيستم پرورش برنج ـ آزولا ـ ماهي، مي*باشد. در طول مراحل اوليه رشد برنج, ماهيان انگشت*قد مي*توانند به طور آزادانه در آب سطحي شنا نمايند كه براي پنجه زدن برنج زودرس خوب مي*باشد.پس, ماهيان بزرگتر به آب عميق نياز دارند، در اين زمان درجه حرارت، آب گاهي اوقات مي*تواند به ۴۰ درجه سانتي*گراد برسد و لازم است آب آبياري را در عمق ۸ تا ۱۰ سانتي*متر نگهداري نمود.