Dr.Delaram
07-01-2010, 11:45 AM
بيماريها ، علائم ونشانه ها
مراقبت ازيک سگ بيمار
براي مراقبت از يک سگ بيمار بهتر است که او را پيوسته در اتاقي قراردهيم که درجه حرارت آن درحدود 25-20 باشد . بهتراست از راه رفتن حيوان پيشگيري شود . بهترآن است که با استفاده از روزنامه بستر مناسبي براي حيوان پديد آورد . به اين ترتيب علاوه بر مراقبت مناسب از يک حيوان بيمار به راحتي مي توان اين روزنامه ها را سوزاند و يا تعويض کرد . چنانچه از چند سگ در يک مکان نگهداري مي شود بهتر است که از تماس سگهاي سالم با سگ بيماراجتناب شود .
گاهي اوقات به علت جراحاتي که دربدن وجود دارد ومنجربه خارش ، سوزش و دردهاي خفيف مي شود . حيوان سعي مي کند که با خاراندن ، ليسيدن ، ماليدن ، پنجه زدن و حتي گاز گرفتن اين احساس را برطرف نمايد و در اين بين صدمات جدي تري را به مرور زمان به خود وارد مي سازد . مثلا آنچنان يک زخم را مي ليسد که التيام آن مختل مي شود يا چنان خود را مي خاراند و يا پنجه مي زند که بدن خود را زخمي مي سازد .
براي اجتناب از ليسيدن يا گزيدن بدن مي توان سر را با استفاده از يک نوع گردن بند که به وسيله يک سطل قابل تهيه است مقيد ساخت . براي اين کار اولا بايد سطل مناسب با سر و گردن حيوان تهيه نمود به طوري که پس از کارگذاردن آن پوزه و دهان حيوان از لبه هاي سطل تجاوز نکند . سپس کف سطل را خارج ساخته و با استفاده از يک نوار دور تا دور لبه هاي جديد را پوشش دهيد تا خود موجب جراحت و زخم در گردن سگ نگردد .
سپس دو سوراخ در اطراف آن ايجاد نموده و از آن طنابي عبوردهيد . آنگاه گردن و سر سگ را در داخل سطل قراردهيد و به وسيله طناب موجود سطل را برروي گردن حيوان ثابت گردانيد تا از آن خارج نگردد . حتي ممکن است تا زماني که زخم اوليه بهبود نيافته وجود اين گردن بند ضروري باشد . براي مقيد کردن پنجه ها به منظورپيشگيري از وارد آوردن صدمه به بدن مي توان اقدام به باندپيچي کردن پنجه ها نمود .
اقدامات و مراقبت هاي پيشگيري کننده
ما در زمانه اي زندگي مي کنيم که بسياري ازبيماري هاي خطرناک را مي توان با واکسيناسيون پيشگيري نمود . سگها مي بايست به وسيله واکسنها ايمن شوند و ساليانه واکسن هاي يادآور را دريافت نمايند . کنترل انگل ها نيز به مراقبت هاي خاصي نيازمند است تا اولا سگ از وجود انگل ها خلاصي يابد و در ثاني بهداشت انساني نيز به مخاطره نيفتد .
[center:fcbaeebde2]http://www.persianpetclinic.com/images/custom/sick_dog2.gif[/center:fcbaeebde2]
نحوه و زمان واکسيناسيون
بيماريهاي خطرناک نظيرهاري ، ديستمپر ، پاروو ويروس ، هپاتيت و لپتوسپيروز را مي توان با واکسيناسيون منظم درسگها پيشگيري نمود . اين پنج بيماري بي نهايت خطرناک بوده و مي توانند باعث مرگ سگها گردند و برخي از آنها نظير هاري و لپتوسپيروز به انسان سرايت مي کند . اولين سن واکسيناسيون 2/5 الي 3 ماهگي است و درخلال چند هفته و براساس تقويم واکسيناسيون ايمن سازي توله ها کامل مي شود .
سپس مي بايست که به طورساليانه واکسن هاي يادآور را نيز تزريق نمود . تقويم واکسيناسيون توله ها درجدول ذيل درج گشته است و چنانچه واکسيناسيون سگهاي بالغ به هر دليلي صورت نگرفته است مي بايست که در اولين فرصت نسبت به انجام آن اقدام نمود .
انگل هاي داخلي
کرمهاي گرد :
کرمهاي گرد به خصوص آسکاريس ها درتوله ها بسيارشايع هستند . اکثرتوله هاي آلوده نشانه باليني را نشان نمي دهند . اما ميليونها تخم آلوده کننده به وسيله آنها در محيط پراکنده مي شود که مي تواند براي ساير سگها و اطفال خطرناک باشد .
اين کرمها شبيه به يک رشته ماکاروني سفيد رنگ صاف يا فرخورده هستند و طولي درحدود 2 الي 8 سانتي متردارند . دامپزشک با تجويز داروهاي ضد کرم گرد به دفع اين انگل ها اقدام خواهد نمود .
کرمهاي پهن :
قطعاتي از کرمهاي پهن ممکن است که در موهاي اطراف مخرج در آشيانه يا درمدفوع قابل مشاهده باشند . بندهاي زنده اين انگل سفيد و يا سفيد مايل به کرم بوده پهن هستند و انقباضاتي را نشان مي دهند . بندهاي مرده زرد رنگ بوده وکدرمي شوند و ازلحاظ ظاهري شبيه به دانه هاي برنج هستند .
سگ هاي آلوده اغلب نشانه اي ندارند ولي ممکن است کاهش وزن داشته و يا به صورت اتفاقي به اسهال مبتلا شوند . يکي ازکرم هاي پهن به نام اکينوکوکوس گرانولوزورس انگل بسيار کوچکي است که تخم آن مي تواند در پستانداران و از جمله انسان به بيماري خطرناکي منجرشود که به نام کيست هيداتيد مشهوراست .
انگل کوچکي است که تخم آن مي تواند در پستانداران و ازجمله انسان به بيماري خطرناکي منجرشود که به نام کيست هيداتيک مشهوراست . انگل بالغ در روده سگها زندگي مي کند . تخم اين انگل به وسيله مدفوع به محيط خارج راه مي يابد . خورده شدن تخم اين انگل به طوراتفاقي و به وسيله سايرپستانداران باعث مي گردد که در اعضاء مختلف بدن آنها از جمله کبد ، طحال و ريه ها اين کيست به وجود آيد .
از آنجائي که سگها با خوردن اين کيست ها به شکل بالغ کرم مبتلا مي گردند (و اين چرخه تکرار مي گردد) توصيه مي شود که از مصرف ضايعات کشتارگاهي آلوده به خصوص ريه ها (جگرسفيد) و کبدهاي مبتلا در تغذيه سگها به هيچ عنوان استفاده نشود . ايجاد بيماري کيست هيداتيک در انسان بسيارخطرناک بوده و درمان آن به دشواري و با عمل جراحي صورت مي گيرد .
با تجويز داروهاي ضد انگل خاص که بر عليه اين کرم موثرهستند مي توان از بروز انگل در سگ و به دنبال آن وقوع کيست هيداتيک در انسان و سايرپستانداران پيشگيري نمود .
انگل هاي خارجي
کک :
ککها انگل هاي خونخوار هستند بنابراين گزش و تغذيه آنها از خون باعث خارش و عفونت پوست و کم خوني مي گردد . به علاوه مي توانند ناقل برخي ازکرمهاي پهن باشند . سگهاي مبتلا به کک ممکن است دچارموريزي شوند . بخصوص نواحي پشت و گردن و داخل رانها بيشترمبتلا مي گردند .
ککها مي توانند به بدن انسان نيز حمله نموده و اقدام به خونخواري نمايند . به علاوه واکنش هاي ازدياد حساسيتي که نسبت به کک ايجاد مي گردد در سگها شايع مي باشد . اين بيماري باعث خارش شديد و عفونت پوست مي گردد . اگرچه ککها فاقد بال هستند ولي مي توانند که به خوبي جهش نمايند . ککها را مي توان با جستجوي موها مشاهده کرد که به سرعت راه مي روند .
نشانه ديگري که حاکي از وجود ککها است مشاهده ذرات سفيد و سياه رنگ کوچکي است که در واقع تخم يا مدفوع ککها هستند . اين تخم ها به پوست چسبندگي ندارند و به سادگي در آشيانه و هرجائي که سگ رفت وآمد مي کند پخش مي شوند و درمدت 8 الي 10 روز به لارو کک تبديل مي شوند .
همين مسئله است که ريشه کني کک را از منزل و محيط با دشواري روبرو مي سازد . زيرا تخم ککها در همه جا پخش مي گردند . کک هايي را که بر روي بدن حيوان باشند به راحتي مي توان با مصرف داروهاي حشره کش و سموم مخصوص شستشوي حيوانات نابود کرد . اما چنانچه محيط دام سمپاشي نگردد به زودي تخم هاي انگل بازشده و ککهاي جديد باعث آلودگي مجدد دام خواهند شد .
با استفاده از جاروبرقي مي توان کف منزل و قالي ها را به خوبي پاکسازي کرد . شستن يا سوزاندن کف بستر نيز اثرات مثبتي دارد . براي مناطق بزرگ يا آلودگي هاي جدي تر نيز مي توان با مواد حشره کش متعارف اقدام به سمپاشي نمود .
کنه :
کنه ها باعث کم خوني ، فلجي ناشي ازکنه و بيماريهاي خطرناک ديگري مي شوند . در صورتي که در شرايط جغرافيائي مرطوب زندگي مي کنيد يا سگ خود را در مسافرت به آنجا مي بريد ، مي بايست که بدن دام به صورت روزانه بازبيني گشته و کنه هاي موجود را از سطح بدن جدا نمود .
بهترين راه براي نابود کردن کنه ها اين است که چنانچه تعداد آنها کم مي باشد درابتدا سطح آنها را به وسيله الکل آغشته نمائيد . سپس کنه را محکم به وسيله يک موچين يا پنس گرفته و به طور عمودي به سمت خارج بکشيد . پس از خارج کردن کنه آن را به وسيله آتش يک کبريت بسوزانيد . هيچگاه سعي نکنيد که کنه متصل به بدن را بسوزانيد !
در صورتي که تعداد کنه ها زياد باشد مي توانيد که از داروهاي حشره کش و سموم مخصوص استفاده نمائيد . دراستفاده از اين داروها حتما به بروشور و دستورالعمل آن توجه نمائيد .
شپش :
شپش باعث خارش شديد و پوسته پوسته شدن پوست مي گردد . اين موجودات با تماس مستقيم منتقل مي شوند . تخم هاي شپش به موهاي بدن مي چسبد و لاروهاي آن نيز در همان جا از تخم خارج مي گردند . برخي از شپش ها خونخوار بوده و باعث کم خوني مي شوند . شپش ها را نيز مي توان با سموم حشره کش مناسب نابود کرد .
جرب :
جربها نوعي از انگل هاي بندپا مي باشند که با چشم غيرمسلح ديده نمي شوند . انواع مختلفي از اين بندپايان در سگ وجود دارند که در نواحي مختلف بدن ايجاد بيماري مي نمايند . اين بيماريها را درلفظ معمول گال مي نامند .
جرب گوش :
در داخل مجراي شنوائي سگها زندگي مي کند . چنين سگي مرتبا سر خود را تکان مي دهد و گوش خود را مرتبا مي خاراند و شما مي توانيد که ترشحات مومي سياه رنگي را در داخل گوش مشاهده کنيد .
بيماري هاي ادراري
سيستم ادراري شامل کليه ها ، حالبها ، مثانه و مجراي ادرار است . عضو اصلي در اين مجموعه کليه ها هستند که ميزان آب و مواد معدني بدن را در حال تعادل نگه مي دارند و با دفع مواد زائد در برقراري تعادل محيط داخلي بدن کمک مي نمايد .نشانه هايي که دلالت برمشکلات ادراري دارند به شرح زيرمي باشد :
- عطش زياد و افزايش ادرار وجود خون يا چرک در ادرار
- تلاش براي ادرارکردن استفراغ
- دفع ادرار به صورت مکرر و حجم کم وضعيت غير طبيعي بدن
- ناتواني در دفع ادرار کاهش اشتها
- عدم کنترل بر دفع ادرار کاهش وزن
سنگ مثانه :
سنگ مثانه درسگها نسبتا شايع است . برخي از نژادها ازجمله پکينز ، داشهوند و کاکراسپانيل استعداد بيشتري نسبت به ساير نژادها در تشکيل سنگ دارند . برخي ديگر نظير دالماسين داراي يک نقص ارثي هستند که آنها را نسبت به تشکيل سنگ ادراري مستعد مي سازد . در سگهاي نر معمولا سنگها وارد مجراي ادرارشده و در آنجا باعث انسداد مي گردند .
نشانه هاي سنگ مثانه عبارتند از تلاش براي ادرار کردن و دفع مکرر ادرار و حجم کم و وجود خون در ادرار در اثر عدم ادرار کردن به انسداد مجراي ادرارمشکوک مي شويم . سنگ مثانه مي تواند در اثر عفونت مثانه ايجاد شود . بنابراين درمان عفونت لازم و ضروري است . سنگها را مي بايست به طريقه جراحي از داخل مثانه خارج نمود . مداواي داروئي و اصلاح جيره مي توانند از تشکيل مجدد سنگ پيشگيري کنند .
بيماري هاي عصبي
دستگاه عصبي شامل مغز ، نخاع و اعصاب محيطي مي شود . اين دستگاه اطلاعات حسي را دريافت و منتقل و تفسير مي کند و سپس به عضلات و ساير ارگانهاي بدن پيام هاي کنترل کننده اي را مخابره مي نمايد .
نشانه هايي که ممکن است حاکي ازبيماري هاي عصبي باشد به شرح زيراست :
- تشنج تغيير در نحوه انقباض عضلات
- رفتارهاي غيرعادي و ناگهاني اختلالات حسي
- عدم تعادل فلجي
- ضعف پيشرونده دور خود چرخيدن
هاري :
هاري يکي ازخطرناکترين بيماري هاي ويروسي است که معمولا به مرگ بيمار منتهي مي شود . اين بيماري اغلب در اثر گاز گرفتن توسط يک حيوان هار به ديگرحيوانات منتقل مي گردد و در اين حال منبع عفونت بزاق حيوان هار است . تقريبا تمامي پستانداران نسبت به عفونت هاري حساس مي باشند .
از آنجائي که منبع اصلي انتقال هاري به انسان در محيط شهري سگ مي باشد ، ضرورت واکسيناسيون سگها بر عليه اين بيماري کاملا محسوس بوده و لازم الاجرا است . اولين نشانه هاري در يک حيوان آلوده و گزيده شده تغيير رفتار است .
اين تغيير رفتارمي تواند در جهت افزايش خشونت و يا افزايش مهرباني باشد و اساسا اين تغيير بر خلاف خصلت اصلي و ذاتي اوست . به تدريج انقباض عضلات صورت رخ مي دهد و دندان هاي آن قفل مي شوند .
حرکات دام نامتعادل مي گردد و کنترل عضلات از بين مي رود . دراين حال بزاق حيوان جاري است تغيير صدا پيدا مي کند . ازنور و آب وغذا مي ترسد و به هرچيزي حمله مي کند . نهايتا فلج مي گردد و در حال فلجي به کما مي رود و مي ميرد .
هيچ درماني براي نجات يک موجود هار وجود ندارد و تنها بايد به عنوان يک عمل پيشگيرانه نسبت به واکسيناسيون سگها اقدام صحيح را صورت داد و در صورت گزيده شدن افراد به وسيله يک سگ ضرورتا مي بايست به مراکز انستيتوپاستور در تهران يا شعبات آن در ساير نقاط کشور مراجعه کرد .
ديستمپر :
يکي از علائم ديستمپر که از جمله بيماري هاي عفوني ويروسي است مشکلات عصبي مي باشد . اين علائم عبارتند از : تشنج ، عدم تعادل ، انقباضات کنترل نشده عضلاني و فلجي .
بيماري هاي گوش
نشانه هايي که دربيماريهاي گوش مشاهده مي شوند به شرح زير مي باشد :
ترشح غيرعادي يا تجمع واکس ، ورم کردگي
بوي متعفن و زننده ، پوسته پوسته شدن يا شوره بستن
خارش ، کاهش شنوايي
التهاب گوش ، تکان دادن سرکج نگاه داشتن سر ، دور خود چرخيدن
از لحاظ آناتومي گوش شامل گوش خارجي و گوش مياني و گوش داخلي است . بين گوش خارجي و گوش داخلي پرده صماخ قراردارد . هر کدام از اين قسمتها مي توانند دچار بيماري گردند .
عفونت گوش خارجي :
التهاب مجاري گوش خارجي به خصوص در سگهايي که گوش افتاده دارند شايع است . وجود رطوبت در اين نوع گوشها به دليل نامناسب بودن تهويه داخل آن زمينه ساز عفونتهاي قارچي و باکتريائي مي شود . باقي ماندن آب و کف صابون يا شامپو در داخل گوش انگلها و اجسام خارجي و موهاي زياد تجمع واکس و همچنين آلرژي مي توانند باعث التهاب مجراي شنوايي گردند .
گوش مبتلا گرم و ملتهب است و غالبا مي توان که در داخل آن چرک يا واکس را مشاهده نمود . بوي نامطبوعي نيز قابل استشمام است . بهتر اين است که تا بيماري بدتر نشده جهت مداوا به دامپزشک مراجعه گردد . اين درمان شامل شستشو و تميزکردن گوش و استفاده از آنتي بيوتيکهاي موضعي و عمومي است .
عفونتهاي مزمن گوش باعث ايجاد بافت اضافي در مجراي شنوائي شده و باعث انسداد نسبي يا کامل مجراي شنوائي مي گردند . در اين قبيل موارد مي بايست اقدام به جراحي نمود .
بيماري هاي چشم
نشانه هايي که دلالت بر بيماري چشم دارند به شرح زيرمي باشد :
ترشحات غيرعادي سفيد شدگي يا کدورت چشم
افزايش يا کاهش اشک فرورفتگي سطح چشم
التهاب بافت مجاور تورم چشم
کم شدن بينائي و کوري ترس از نور
وجود بافت اضافي در داخل يا خارج از چشم شناور شدن عنبيه
ريزش اشک :
ريزش دائمي و زياد اشک يکي از مشکلات شايع در نژادهاي کوچک است . مسير اشک ايجاد يک خط قهوه اي رنگ در زير چشمها و جوانب صورت مي کند و پوست اين نواحي ممکن است ملتهب و عفوني گردد . ريزش اشک ممکن است در اثرعلل ديگري از جمله بيماريهاي دردناک چشم باشد . برطرف کردن منبع تحريک و درمان عفونت به وسيله آنتي بيوتيک مي تواند باعث بهبودي گردد .
بيماريهاي ويروسي
مهمترين بيماريهاي ويروسي عبارتند از :
1 - ديستمپر
2 - تورم کبد ويروسي
3 - پارواويروس
4 - هاري
5 - هرپس
خوشبختانه تاکنون مشکل هاري سگ درانگلستان وجود نداشته است اما اين بيماري دراکثرکشورهاي ديگربسياراهميت دارد وبويژه ازآنجا که ممکن است درهرلحظه اي به انگلستان نيزهجوم بياورد داشتن آگاهي اندکي درمورد اين بيماري لازم است.
ديستمپر
علت
عامل آن يک ويروس است که سويه هاي مختلفي ازآن وجود دارد وسندروم سختي پنجه ها تنها با يکي ازآنها درارتباط است.
نشانه ها
دوره کمون ويروس ازيک تا سه هفته به درازامي کشد. سپس ويروس به سرتاسربدن سگ هجوم مي آورد وتب بالا وحرارت 5/40 يا حتي 41 را ايجاد مي کند. اين تب بالا تقريبا تنها براي 24 ساعت ادامه مي يابد واغلب ازنظردورمي ماند. ويروس به هنگام تب به کليه بافتهاي بدن حمله مي کند وبويژه درغشاهاي مخاطي خونريزيهاي کوچکي را ايجاد مي نمايد.
درجه حرارت بدن پس از24ساعت به حالت عادي بازمي گردد وسگ ازعفونت فعلي ويروسي بهبود مي يابد(حرارت طبيعي 38/5 است). بسته به مقاومت عمومي سگ وبويژه براساس الگوي تغذيه اي ومحيطي آن باکتريها به بافتهاي آسيب ديده حمله مي کنند و انواع گوناگوني ازنشانه هاي ويژه نمايان مي شود. هنگامي که اين اتفاق مي افتد درجه حرارت بدن به 39/5 تا 40 افزايش مي يابد. ما اين دما را " درجه حرارت شاخص ديستمپر" مي ناميم .
هنگامي که باکتريها به پوشش داخلي چشمها وحفرات بيني هجوم مي آورند نشانه هاي شاخص آن ترشحات چشمها وبيني است. اين ترشحات به رنگ سبزمايل به زرد مي باشد وسگ کسل است وممکن است با وجود بي اشتهايي آب زيادي بنوشد. هنگامي که باکتريها ولوزه ها ونايچه ها گسترش مي يابند برونشيت ايجاد مي شود که با سرفه هاي خشن وخشک دردناک نمود پيدا مي کند.
اغلب گمان مي رود که حيوان سعي درمريض جلوه دادن خود دارد. درجه حرارت هنوز40- 5/39 است وسگ به طورمحسوسي افسرده مي باشد. دربرخي موارد به دليل تکثيرباکتريها دربافت ريه اي که دراثرتهاجم ويروس اوليه آسيب ديده است يک برونکوپنوموني شکل مي گيرد. سرفه هاي کوتاه وخشک بدترمي شوند وترشح موکوسي چرکي کثيفي ازبيني خارج مي شود که ممکن است با رگه هاي خون همراه باشد.
وارد کردن اندک فشاري به سگ باعث مي شود که حيوان با دشواري نفس بکشد. حيوان بسيارضعيف مي شود وازخوردن کليه غذاها خودداري مي کند. هنگامي که باکتريها مخاط معده وروده حمله مي کنند يک تورم معدي روده اي ايجاد مي شود که اغلب حاد است. استفراغ پيوسته يک موکوس سبزرنگ يا متمايل به قهوه اي واسهال بدبو وجود دارد. دهان اغلب زخمي مي شود وبوي زننده اي ازتنفس حيوان به مشام مي رسد.
حرارت هنوزهم درحد شاخص خود يعني 40-5/39 است . سگ آب مي نوشد ولي فورا آن را بالا مي آورد. درصورت خوردن غذا نيزهمين اتفاق رخ مي دهد. ممکن است سگ درطي اسهال کرم دفع کند. اين موضوع تصادفي است وبه هيچ عنوان نبايد داروي ضد کرم خورانيد. اين کاردرمان بيماري را بسياردشوارترخواهد کرد. هنگامي که ارگانيسمها به سيستم اعصاب مرکزي يعني مغزونخاع حمله مي کنند نشانه هاي عصبي يعني داء الرقص وحملات غش پديدارمي شوند که درجاي ديگري به آنها پرداخته خواهد شد.
سگ قادرنيست ادرارومدفوع خود را نگاه دارد. گاهي اوقات جوش شاخص ديستمپر بر روي شکم وسطح داخلي رانها ايجاد مي شود. ناحيه مبتلا به جوش را تاولهاي چرکي زردرنگي فرامي گيرد. درسخت شدن پنجه ها سطوح پنجه ها ضخيم وسخت مي شوند. بنابراين نشانه هاي شاخص ديستمپرسگ وسختي پنجه ها اينها هستند.
درمان
درمان تنها در صلاحيت دامپزشک شما است . درمان ديستمپر از کليه بيماريهاي ديگر سگ دشوارتر وکمرشکن تراست . درجه حرارت اغلب حداقل به مدت شش هفته به ميزان 40- 5/39 پايدارخواهد ماند . سپس اغلب وقتي گمان مي کنيد که موفق به انجام درمان کامل شده ايد داء الرقص و غش آغازخواهد شد .
درمان به دوره هاي طولاني مدت با آنتي بيوتيکهاي وسيع الطيف بعلاوه قطره چشمي و داروهاي آرام بخش و غيره و هفته ها پرستاري شديد نياز دارد . بي گمان واکسيناسيون عليه اين بيماري هميشه بسيارارزانترازدرمان آن است .
پيشگيري
در حال حاضر چندين واکسن 100 درصد موثر در دسترس همگان مي باشد و نبايد هيچ توله اي را بدون مصونيت رها کرد . بهترين سن براي واکسيناسيون نه هفتگي است . اکثرتوله ها تا اين سن درجاتي از ايمني اکتسابي را از مادران خود دارا هستند . مي توان با تزريق داخل وريدي واکسن سرخک به توله هاي جوانتر يک مصونيت فوري در آنها ايجاد کرد ولي اين مصونيت حداکثر تنها به مدت ده هفته تداوم مي يابد .
هميشه بايستي واکسن اصلي را درخلال اين مدت تزريق نمود . اکثر دکتران دامپزشک يک برنامه جامع واکسيناسيون را پيشنهاد مي کنند . اين واکسيناسيونها علاوه برمصونيت بر عليه ديستمپر و سختي پنجه ها ايمني واقعي و کاملي را برعليه سه بيماري کشنده ديگر يعني يرقان لپتوسپيرايي و تورم کبد ويروسي و پارواويروس ايجاد مي کنند .
تزريقات در سنين 9-6 هفتگي و 12 هفتگي و 20 هفتگي با مقادير يادآور ساليانه پس از آن انجام مي گيرد . تنها در صورتي ديستمپر و سختي پنجه ها از جمعيت سگهاي ما ناپديد خواهد شد که بتوان کليه صاحبان سگ را وادار به انجام واکسيناسيون نمود . در هر حال ويروسها قادرند در روباه و موش خرما و راسو و سمور پابرجا بمانند .
تورم کبدويروسي
گاهي اوقات به عنوان (CVH تورم کبد ويروسي سگ) يا بيماري روبارت شناخته مي شود . اين بيماري مي تواند سگها را درکليه سنين وحتي توله هاي چند روزه را مبتلا کند ولي معمولا سگهاي جوان را در سنين بين سه و نه ماهگي گرفتار مي نمايد .
علت
عامل آن يک ويروس است .
نشانه ها
سه نوع ازاين بيماري وجود دارد :
فوق حاد و حاد و تحت حاد .
در نوع فوق حاد سگ به هنگام غروب کاملا سالم مي باشد و صبح روز بعد تلف شده است . مبتلايان به نوع حاد بيماري درجه حرارت بالا تا 5/43 يا 5/44 را نشان مي دهند (عادي 5/38) . سپس آنها نشانه هاي شاخص تورم معدي روده اي غيرقابل کنترل - تهوع واسهال - را آغاز مي کنند که تقريبا به مدت يک هفته پيش ازپديدارشدن زردي محسوس تداوم مي يابد .
پس از آن تشنج و مرگ حتمي است . موارد تحت حاد که در تجربه من اکثريت موارد را تشکيل مي داده اند تب خفيف (حدود 40) افسردگي و احيانا استفراغ را نشان مي دهند . تردي کاملا محسوسي در شکم وجود دارد . اغلب يک يا دو هفته پس از آغازبيماري تورم قرنيه ايجاد مي شود . ما اين سندرم را "چشم آبي" مي ناميم .
گاهي ممکن است چشم آبي چندين روز پس از واکسيناسيون نمايان شود . چنين مواردي معمولا بدون درمان بهبود مي يابند . من دريافته ام که چنانچه حيوانات مبتلا نخستين هفته را پشت سربگذارند از شانس زيادي براي بهبودي کامل برخوردارخواهند بود .
درمان
بار ديگر درمان تنها در صلاحيت دکتردامپزشک است . او احتمالا علاوه بر درمان علامتي از تزريقات آنتي سرم اختصاصي بعلاوه ويتامين K بهره خواهد برد .
پيشگيري
هميشه حيوان را در برابر اين بيماري کشنده واکسن بزنيد . حتي اگرسگ شما بهبود يابد احتمالا در بقيه عمر خود يک حامل ويروس و يک خطر باالقوه براي سايرتوله ها و سگها باقي خواهد ماند .
عفونت پارواويروسي
اين بيماري يک عفونت نسبتا جديد درسگ مي باشد که ازسال 1978 ديده شده است .
علت
عامل آن يک پارواويروس سگ است که ازبسياري جهات با ويروسي که موجب تورم روده درگربه مي شود شباهت دارد .
نشانه ها
يک تورم شديد و اغلب کشنده معدي روده اي وجود دارد که عمدتا توله هاي جواني را که به تازگي ازشيرگرفته شده اند مبتلا مي کند اما مي تواند حيوانات مسنتر را نيز تحت تاثير قرار دهد .درجه حرارت معمولا طبيعي يا پايينتر از حد طبيعي است و امکان دارد که مدفوع با رگه هاي خون همراه باشد. ويروس درتوله هاي بسيارجوان به عضله قلب آسيب مي رساند و به دليل نارسايي قلبي باعث مرگ مي شود .
درمان
مراقبتهاي تخصصي دامپزشکي ضرورت دارد . مرگ اغلب به دليل از دست رفتن شديد آب بدن روي مي دهد که دکتر دامپزشک با مايع درماني خوراکي يا داخل وريدي قادر به مقابله با آن است . او همزمان آنتي بيوتيکهاي وسيع الطيف را جهت کنترل باکتريهاي ثانويه تزريق خواهد نمود .
پيشگيري
امروزه يک واکسن زنده رضايت بخش دردسترس قراردارد . تزريق آن به عنوان بخشي از برنامه جامع درسنين 9-6 هفتگي و 12 هفتگي و 20 هفتگي با يک يادآور در هر سال پيشنهاد مي شود .
مراقبت ازيک سگ بيمار
براي مراقبت از يک سگ بيمار بهتر است که او را پيوسته در اتاقي قراردهيم که درجه حرارت آن درحدود 25-20 باشد . بهتراست از راه رفتن حيوان پيشگيري شود . بهترآن است که با استفاده از روزنامه بستر مناسبي براي حيوان پديد آورد . به اين ترتيب علاوه بر مراقبت مناسب از يک حيوان بيمار به راحتي مي توان اين روزنامه ها را سوزاند و يا تعويض کرد . چنانچه از چند سگ در يک مکان نگهداري مي شود بهتر است که از تماس سگهاي سالم با سگ بيماراجتناب شود .
گاهي اوقات به علت جراحاتي که دربدن وجود دارد ومنجربه خارش ، سوزش و دردهاي خفيف مي شود . حيوان سعي مي کند که با خاراندن ، ليسيدن ، ماليدن ، پنجه زدن و حتي گاز گرفتن اين احساس را برطرف نمايد و در اين بين صدمات جدي تري را به مرور زمان به خود وارد مي سازد . مثلا آنچنان يک زخم را مي ليسد که التيام آن مختل مي شود يا چنان خود را مي خاراند و يا پنجه مي زند که بدن خود را زخمي مي سازد .
براي اجتناب از ليسيدن يا گزيدن بدن مي توان سر را با استفاده از يک نوع گردن بند که به وسيله يک سطل قابل تهيه است مقيد ساخت . براي اين کار اولا بايد سطل مناسب با سر و گردن حيوان تهيه نمود به طوري که پس از کارگذاردن آن پوزه و دهان حيوان از لبه هاي سطل تجاوز نکند . سپس کف سطل را خارج ساخته و با استفاده از يک نوار دور تا دور لبه هاي جديد را پوشش دهيد تا خود موجب جراحت و زخم در گردن سگ نگردد .
سپس دو سوراخ در اطراف آن ايجاد نموده و از آن طنابي عبوردهيد . آنگاه گردن و سر سگ را در داخل سطل قراردهيد و به وسيله طناب موجود سطل را برروي گردن حيوان ثابت گردانيد تا از آن خارج نگردد . حتي ممکن است تا زماني که زخم اوليه بهبود نيافته وجود اين گردن بند ضروري باشد . براي مقيد کردن پنجه ها به منظورپيشگيري از وارد آوردن صدمه به بدن مي توان اقدام به باندپيچي کردن پنجه ها نمود .
اقدامات و مراقبت هاي پيشگيري کننده
ما در زمانه اي زندگي مي کنيم که بسياري ازبيماري هاي خطرناک را مي توان با واکسيناسيون پيشگيري نمود . سگها مي بايست به وسيله واکسنها ايمن شوند و ساليانه واکسن هاي يادآور را دريافت نمايند . کنترل انگل ها نيز به مراقبت هاي خاصي نيازمند است تا اولا سگ از وجود انگل ها خلاصي يابد و در ثاني بهداشت انساني نيز به مخاطره نيفتد .
[center:fcbaeebde2]http://www.persianpetclinic.com/images/custom/sick_dog2.gif[/center:fcbaeebde2]
نحوه و زمان واکسيناسيون
بيماريهاي خطرناک نظيرهاري ، ديستمپر ، پاروو ويروس ، هپاتيت و لپتوسپيروز را مي توان با واکسيناسيون منظم درسگها پيشگيري نمود . اين پنج بيماري بي نهايت خطرناک بوده و مي توانند باعث مرگ سگها گردند و برخي از آنها نظير هاري و لپتوسپيروز به انسان سرايت مي کند . اولين سن واکسيناسيون 2/5 الي 3 ماهگي است و درخلال چند هفته و براساس تقويم واکسيناسيون ايمن سازي توله ها کامل مي شود .
سپس مي بايست که به طورساليانه واکسن هاي يادآور را نيز تزريق نمود . تقويم واکسيناسيون توله ها درجدول ذيل درج گشته است و چنانچه واکسيناسيون سگهاي بالغ به هر دليلي صورت نگرفته است مي بايست که در اولين فرصت نسبت به انجام آن اقدام نمود .
انگل هاي داخلي
کرمهاي گرد :
کرمهاي گرد به خصوص آسکاريس ها درتوله ها بسيارشايع هستند . اکثرتوله هاي آلوده نشانه باليني را نشان نمي دهند . اما ميليونها تخم آلوده کننده به وسيله آنها در محيط پراکنده مي شود که مي تواند براي ساير سگها و اطفال خطرناک باشد .
اين کرمها شبيه به يک رشته ماکاروني سفيد رنگ صاف يا فرخورده هستند و طولي درحدود 2 الي 8 سانتي متردارند . دامپزشک با تجويز داروهاي ضد کرم گرد به دفع اين انگل ها اقدام خواهد نمود .
کرمهاي پهن :
قطعاتي از کرمهاي پهن ممکن است که در موهاي اطراف مخرج در آشيانه يا درمدفوع قابل مشاهده باشند . بندهاي زنده اين انگل سفيد و يا سفيد مايل به کرم بوده پهن هستند و انقباضاتي را نشان مي دهند . بندهاي مرده زرد رنگ بوده وکدرمي شوند و ازلحاظ ظاهري شبيه به دانه هاي برنج هستند .
سگ هاي آلوده اغلب نشانه اي ندارند ولي ممکن است کاهش وزن داشته و يا به صورت اتفاقي به اسهال مبتلا شوند . يکي ازکرم هاي پهن به نام اکينوکوکوس گرانولوزورس انگل بسيار کوچکي است که تخم آن مي تواند در پستانداران و از جمله انسان به بيماري خطرناکي منجرشود که به نام کيست هيداتيد مشهوراست .
انگل کوچکي است که تخم آن مي تواند در پستانداران و ازجمله انسان به بيماري خطرناکي منجرشود که به نام کيست هيداتيک مشهوراست . انگل بالغ در روده سگها زندگي مي کند . تخم اين انگل به وسيله مدفوع به محيط خارج راه مي يابد . خورده شدن تخم اين انگل به طوراتفاقي و به وسيله سايرپستانداران باعث مي گردد که در اعضاء مختلف بدن آنها از جمله کبد ، طحال و ريه ها اين کيست به وجود آيد .
از آنجائي که سگها با خوردن اين کيست ها به شکل بالغ کرم مبتلا مي گردند (و اين چرخه تکرار مي گردد) توصيه مي شود که از مصرف ضايعات کشتارگاهي آلوده به خصوص ريه ها (جگرسفيد) و کبدهاي مبتلا در تغذيه سگها به هيچ عنوان استفاده نشود . ايجاد بيماري کيست هيداتيک در انسان بسيارخطرناک بوده و درمان آن به دشواري و با عمل جراحي صورت مي گيرد .
با تجويز داروهاي ضد انگل خاص که بر عليه اين کرم موثرهستند مي توان از بروز انگل در سگ و به دنبال آن وقوع کيست هيداتيک در انسان و سايرپستانداران پيشگيري نمود .
انگل هاي خارجي
کک :
ککها انگل هاي خونخوار هستند بنابراين گزش و تغذيه آنها از خون باعث خارش و عفونت پوست و کم خوني مي گردد . به علاوه مي توانند ناقل برخي ازکرمهاي پهن باشند . سگهاي مبتلا به کک ممکن است دچارموريزي شوند . بخصوص نواحي پشت و گردن و داخل رانها بيشترمبتلا مي گردند .
ککها مي توانند به بدن انسان نيز حمله نموده و اقدام به خونخواري نمايند . به علاوه واکنش هاي ازدياد حساسيتي که نسبت به کک ايجاد مي گردد در سگها شايع مي باشد . اين بيماري باعث خارش شديد و عفونت پوست مي گردد . اگرچه ککها فاقد بال هستند ولي مي توانند که به خوبي جهش نمايند . ککها را مي توان با جستجوي موها مشاهده کرد که به سرعت راه مي روند .
نشانه ديگري که حاکي از وجود ککها است مشاهده ذرات سفيد و سياه رنگ کوچکي است که در واقع تخم يا مدفوع ککها هستند . اين تخم ها به پوست چسبندگي ندارند و به سادگي در آشيانه و هرجائي که سگ رفت وآمد مي کند پخش مي شوند و درمدت 8 الي 10 روز به لارو کک تبديل مي شوند .
همين مسئله است که ريشه کني کک را از منزل و محيط با دشواري روبرو مي سازد . زيرا تخم ککها در همه جا پخش مي گردند . کک هايي را که بر روي بدن حيوان باشند به راحتي مي توان با مصرف داروهاي حشره کش و سموم مخصوص شستشوي حيوانات نابود کرد . اما چنانچه محيط دام سمپاشي نگردد به زودي تخم هاي انگل بازشده و ککهاي جديد باعث آلودگي مجدد دام خواهند شد .
با استفاده از جاروبرقي مي توان کف منزل و قالي ها را به خوبي پاکسازي کرد . شستن يا سوزاندن کف بستر نيز اثرات مثبتي دارد . براي مناطق بزرگ يا آلودگي هاي جدي تر نيز مي توان با مواد حشره کش متعارف اقدام به سمپاشي نمود .
کنه :
کنه ها باعث کم خوني ، فلجي ناشي ازکنه و بيماريهاي خطرناک ديگري مي شوند . در صورتي که در شرايط جغرافيائي مرطوب زندگي مي کنيد يا سگ خود را در مسافرت به آنجا مي بريد ، مي بايست که بدن دام به صورت روزانه بازبيني گشته و کنه هاي موجود را از سطح بدن جدا نمود .
بهترين راه براي نابود کردن کنه ها اين است که چنانچه تعداد آنها کم مي باشد درابتدا سطح آنها را به وسيله الکل آغشته نمائيد . سپس کنه را محکم به وسيله يک موچين يا پنس گرفته و به طور عمودي به سمت خارج بکشيد . پس از خارج کردن کنه آن را به وسيله آتش يک کبريت بسوزانيد . هيچگاه سعي نکنيد که کنه متصل به بدن را بسوزانيد !
در صورتي که تعداد کنه ها زياد باشد مي توانيد که از داروهاي حشره کش و سموم مخصوص استفاده نمائيد . دراستفاده از اين داروها حتما به بروشور و دستورالعمل آن توجه نمائيد .
شپش :
شپش باعث خارش شديد و پوسته پوسته شدن پوست مي گردد . اين موجودات با تماس مستقيم منتقل مي شوند . تخم هاي شپش به موهاي بدن مي چسبد و لاروهاي آن نيز در همان جا از تخم خارج مي گردند . برخي از شپش ها خونخوار بوده و باعث کم خوني مي شوند . شپش ها را نيز مي توان با سموم حشره کش مناسب نابود کرد .
جرب :
جربها نوعي از انگل هاي بندپا مي باشند که با چشم غيرمسلح ديده نمي شوند . انواع مختلفي از اين بندپايان در سگ وجود دارند که در نواحي مختلف بدن ايجاد بيماري مي نمايند . اين بيماريها را درلفظ معمول گال مي نامند .
جرب گوش :
در داخل مجراي شنوائي سگها زندگي مي کند . چنين سگي مرتبا سر خود را تکان مي دهد و گوش خود را مرتبا مي خاراند و شما مي توانيد که ترشحات مومي سياه رنگي را در داخل گوش مشاهده کنيد .
بيماري هاي ادراري
سيستم ادراري شامل کليه ها ، حالبها ، مثانه و مجراي ادرار است . عضو اصلي در اين مجموعه کليه ها هستند که ميزان آب و مواد معدني بدن را در حال تعادل نگه مي دارند و با دفع مواد زائد در برقراري تعادل محيط داخلي بدن کمک مي نمايد .نشانه هايي که دلالت برمشکلات ادراري دارند به شرح زيرمي باشد :
- عطش زياد و افزايش ادرار وجود خون يا چرک در ادرار
- تلاش براي ادرارکردن استفراغ
- دفع ادرار به صورت مکرر و حجم کم وضعيت غير طبيعي بدن
- ناتواني در دفع ادرار کاهش اشتها
- عدم کنترل بر دفع ادرار کاهش وزن
سنگ مثانه :
سنگ مثانه درسگها نسبتا شايع است . برخي از نژادها ازجمله پکينز ، داشهوند و کاکراسپانيل استعداد بيشتري نسبت به ساير نژادها در تشکيل سنگ دارند . برخي ديگر نظير دالماسين داراي يک نقص ارثي هستند که آنها را نسبت به تشکيل سنگ ادراري مستعد مي سازد . در سگهاي نر معمولا سنگها وارد مجراي ادرارشده و در آنجا باعث انسداد مي گردند .
نشانه هاي سنگ مثانه عبارتند از تلاش براي ادرار کردن و دفع مکرر ادرار و حجم کم و وجود خون در ادرار در اثر عدم ادرار کردن به انسداد مجراي ادرارمشکوک مي شويم . سنگ مثانه مي تواند در اثر عفونت مثانه ايجاد شود . بنابراين درمان عفونت لازم و ضروري است . سنگها را مي بايست به طريقه جراحي از داخل مثانه خارج نمود . مداواي داروئي و اصلاح جيره مي توانند از تشکيل مجدد سنگ پيشگيري کنند .
بيماري هاي عصبي
دستگاه عصبي شامل مغز ، نخاع و اعصاب محيطي مي شود . اين دستگاه اطلاعات حسي را دريافت و منتقل و تفسير مي کند و سپس به عضلات و ساير ارگانهاي بدن پيام هاي کنترل کننده اي را مخابره مي نمايد .
نشانه هايي که ممکن است حاکي ازبيماري هاي عصبي باشد به شرح زيراست :
- تشنج تغيير در نحوه انقباض عضلات
- رفتارهاي غيرعادي و ناگهاني اختلالات حسي
- عدم تعادل فلجي
- ضعف پيشرونده دور خود چرخيدن
هاري :
هاري يکي ازخطرناکترين بيماري هاي ويروسي است که معمولا به مرگ بيمار منتهي مي شود . اين بيماري اغلب در اثر گاز گرفتن توسط يک حيوان هار به ديگرحيوانات منتقل مي گردد و در اين حال منبع عفونت بزاق حيوان هار است . تقريبا تمامي پستانداران نسبت به عفونت هاري حساس مي باشند .
از آنجائي که منبع اصلي انتقال هاري به انسان در محيط شهري سگ مي باشد ، ضرورت واکسيناسيون سگها بر عليه اين بيماري کاملا محسوس بوده و لازم الاجرا است . اولين نشانه هاري در يک حيوان آلوده و گزيده شده تغيير رفتار است .
اين تغيير رفتارمي تواند در جهت افزايش خشونت و يا افزايش مهرباني باشد و اساسا اين تغيير بر خلاف خصلت اصلي و ذاتي اوست . به تدريج انقباض عضلات صورت رخ مي دهد و دندان هاي آن قفل مي شوند .
حرکات دام نامتعادل مي گردد و کنترل عضلات از بين مي رود . دراين حال بزاق حيوان جاري است تغيير صدا پيدا مي کند . ازنور و آب وغذا مي ترسد و به هرچيزي حمله مي کند . نهايتا فلج مي گردد و در حال فلجي به کما مي رود و مي ميرد .
هيچ درماني براي نجات يک موجود هار وجود ندارد و تنها بايد به عنوان يک عمل پيشگيرانه نسبت به واکسيناسيون سگها اقدام صحيح را صورت داد و در صورت گزيده شدن افراد به وسيله يک سگ ضرورتا مي بايست به مراکز انستيتوپاستور در تهران يا شعبات آن در ساير نقاط کشور مراجعه کرد .
ديستمپر :
يکي از علائم ديستمپر که از جمله بيماري هاي عفوني ويروسي است مشکلات عصبي مي باشد . اين علائم عبارتند از : تشنج ، عدم تعادل ، انقباضات کنترل نشده عضلاني و فلجي .
بيماري هاي گوش
نشانه هايي که دربيماريهاي گوش مشاهده مي شوند به شرح زير مي باشد :
ترشح غيرعادي يا تجمع واکس ، ورم کردگي
بوي متعفن و زننده ، پوسته پوسته شدن يا شوره بستن
خارش ، کاهش شنوايي
التهاب گوش ، تکان دادن سرکج نگاه داشتن سر ، دور خود چرخيدن
از لحاظ آناتومي گوش شامل گوش خارجي و گوش مياني و گوش داخلي است . بين گوش خارجي و گوش داخلي پرده صماخ قراردارد . هر کدام از اين قسمتها مي توانند دچار بيماري گردند .
عفونت گوش خارجي :
التهاب مجاري گوش خارجي به خصوص در سگهايي که گوش افتاده دارند شايع است . وجود رطوبت در اين نوع گوشها به دليل نامناسب بودن تهويه داخل آن زمينه ساز عفونتهاي قارچي و باکتريائي مي شود . باقي ماندن آب و کف صابون يا شامپو در داخل گوش انگلها و اجسام خارجي و موهاي زياد تجمع واکس و همچنين آلرژي مي توانند باعث التهاب مجراي شنوايي گردند .
گوش مبتلا گرم و ملتهب است و غالبا مي توان که در داخل آن چرک يا واکس را مشاهده نمود . بوي نامطبوعي نيز قابل استشمام است . بهتر اين است که تا بيماري بدتر نشده جهت مداوا به دامپزشک مراجعه گردد . اين درمان شامل شستشو و تميزکردن گوش و استفاده از آنتي بيوتيکهاي موضعي و عمومي است .
عفونتهاي مزمن گوش باعث ايجاد بافت اضافي در مجراي شنوائي شده و باعث انسداد نسبي يا کامل مجراي شنوائي مي گردند . در اين قبيل موارد مي بايست اقدام به جراحي نمود .
بيماري هاي چشم
نشانه هايي که دلالت بر بيماري چشم دارند به شرح زيرمي باشد :
ترشحات غيرعادي سفيد شدگي يا کدورت چشم
افزايش يا کاهش اشک فرورفتگي سطح چشم
التهاب بافت مجاور تورم چشم
کم شدن بينائي و کوري ترس از نور
وجود بافت اضافي در داخل يا خارج از چشم شناور شدن عنبيه
ريزش اشک :
ريزش دائمي و زياد اشک يکي از مشکلات شايع در نژادهاي کوچک است . مسير اشک ايجاد يک خط قهوه اي رنگ در زير چشمها و جوانب صورت مي کند و پوست اين نواحي ممکن است ملتهب و عفوني گردد . ريزش اشک ممکن است در اثرعلل ديگري از جمله بيماريهاي دردناک چشم باشد . برطرف کردن منبع تحريک و درمان عفونت به وسيله آنتي بيوتيک مي تواند باعث بهبودي گردد .
بيماريهاي ويروسي
مهمترين بيماريهاي ويروسي عبارتند از :
1 - ديستمپر
2 - تورم کبد ويروسي
3 - پارواويروس
4 - هاري
5 - هرپس
خوشبختانه تاکنون مشکل هاري سگ درانگلستان وجود نداشته است اما اين بيماري دراکثرکشورهاي ديگربسياراهميت دارد وبويژه ازآنجا که ممکن است درهرلحظه اي به انگلستان نيزهجوم بياورد داشتن آگاهي اندکي درمورد اين بيماري لازم است.
ديستمپر
علت
عامل آن يک ويروس است که سويه هاي مختلفي ازآن وجود دارد وسندروم سختي پنجه ها تنها با يکي ازآنها درارتباط است.
نشانه ها
دوره کمون ويروس ازيک تا سه هفته به درازامي کشد. سپس ويروس به سرتاسربدن سگ هجوم مي آورد وتب بالا وحرارت 5/40 يا حتي 41 را ايجاد مي کند. اين تب بالا تقريبا تنها براي 24 ساعت ادامه مي يابد واغلب ازنظردورمي ماند. ويروس به هنگام تب به کليه بافتهاي بدن حمله مي کند وبويژه درغشاهاي مخاطي خونريزيهاي کوچکي را ايجاد مي نمايد.
درجه حرارت بدن پس از24ساعت به حالت عادي بازمي گردد وسگ ازعفونت فعلي ويروسي بهبود مي يابد(حرارت طبيعي 38/5 است). بسته به مقاومت عمومي سگ وبويژه براساس الگوي تغذيه اي ومحيطي آن باکتريها به بافتهاي آسيب ديده حمله مي کنند و انواع گوناگوني ازنشانه هاي ويژه نمايان مي شود. هنگامي که اين اتفاق مي افتد درجه حرارت بدن به 39/5 تا 40 افزايش مي يابد. ما اين دما را " درجه حرارت شاخص ديستمپر" مي ناميم .
هنگامي که باکتريها به پوشش داخلي چشمها وحفرات بيني هجوم مي آورند نشانه هاي شاخص آن ترشحات چشمها وبيني است. اين ترشحات به رنگ سبزمايل به زرد مي باشد وسگ کسل است وممکن است با وجود بي اشتهايي آب زيادي بنوشد. هنگامي که باکتريها ولوزه ها ونايچه ها گسترش مي يابند برونشيت ايجاد مي شود که با سرفه هاي خشن وخشک دردناک نمود پيدا مي کند.
اغلب گمان مي رود که حيوان سعي درمريض جلوه دادن خود دارد. درجه حرارت هنوز40- 5/39 است وسگ به طورمحسوسي افسرده مي باشد. دربرخي موارد به دليل تکثيرباکتريها دربافت ريه اي که دراثرتهاجم ويروس اوليه آسيب ديده است يک برونکوپنوموني شکل مي گيرد. سرفه هاي کوتاه وخشک بدترمي شوند وترشح موکوسي چرکي کثيفي ازبيني خارج مي شود که ممکن است با رگه هاي خون همراه باشد.
وارد کردن اندک فشاري به سگ باعث مي شود که حيوان با دشواري نفس بکشد. حيوان بسيارضعيف مي شود وازخوردن کليه غذاها خودداري مي کند. هنگامي که باکتريها مخاط معده وروده حمله مي کنند يک تورم معدي روده اي ايجاد مي شود که اغلب حاد است. استفراغ پيوسته يک موکوس سبزرنگ يا متمايل به قهوه اي واسهال بدبو وجود دارد. دهان اغلب زخمي مي شود وبوي زننده اي ازتنفس حيوان به مشام مي رسد.
حرارت هنوزهم درحد شاخص خود يعني 40-5/39 است . سگ آب مي نوشد ولي فورا آن را بالا مي آورد. درصورت خوردن غذا نيزهمين اتفاق رخ مي دهد. ممکن است سگ درطي اسهال کرم دفع کند. اين موضوع تصادفي است وبه هيچ عنوان نبايد داروي ضد کرم خورانيد. اين کاردرمان بيماري را بسياردشوارترخواهد کرد. هنگامي که ارگانيسمها به سيستم اعصاب مرکزي يعني مغزونخاع حمله مي کنند نشانه هاي عصبي يعني داء الرقص وحملات غش پديدارمي شوند که درجاي ديگري به آنها پرداخته خواهد شد.
سگ قادرنيست ادرارومدفوع خود را نگاه دارد. گاهي اوقات جوش شاخص ديستمپر بر روي شکم وسطح داخلي رانها ايجاد مي شود. ناحيه مبتلا به جوش را تاولهاي چرکي زردرنگي فرامي گيرد. درسخت شدن پنجه ها سطوح پنجه ها ضخيم وسخت مي شوند. بنابراين نشانه هاي شاخص ديستمپرسگ وسختي پنجه ها اينها هستند.
درمان
درمان تنها در صلاحيت دامپزشک شما است . درمان ديستمپر از کليه بيماريهاي ديگر سگ دشوارتر وکمرشکن تراست . درجه حرارت اغلب حداقل به مدت شش هفته به ميزان 40- 5/39 پايدارخواهد ماند . سپس اغلب وقتي گمان مي کنيد که موفق به انجام درمان کامل شده ايد داء الرقص و غش آغازخواهد شد .
درمان به دوره هاي طولاني مدت با آنتي بيوتيکهاي وسيع الطيف بعلاوه قطره چشمي و داروهاي آرام بخش و غيره و هفته ها پرستاري شديد نياز دارد . بي گمان واکسيناسيون عليه اين بيماري هميشه بسيارارزانترازدرمان آن است .
پيشگيري
در حال حاضر چندين واکسن 100 درصد موثر در دسترس همگان مي باشد و نبايد هيچ توله اي را بدون مصونيت رها کرد . بهترين سن براي واکسيناسيون نه هفتگي است . اکثرتوله ها تا اين سن درجاتي از ايمني اکتسابي را از مادران خود دارا هستند . مي توان با تزريق داخل وريدي واکسن سرخک به توله هاي جوانتر يک مصونيت فوري در آنها ايجاد کرد ولي اين مصونيت حداکثر تنها به مدت ده هفته تداوم مي يابد .
هميشه بايستي واکسن اصلي را درخلال اين مدت تزريق نمود . اکثر دکتران دامپزشک يک برنامه جامع واکسيناسيون را پيشنهاد مي کنند . اين واکسيناسيونها علاوه برمصونيت بر عليه ديستمپر و سختي پنجه ها ايمني واقعي و کاملي را برعليه سه بيماري کشنده ديگر يعني يرقان لپتوسپيرايي و تورم کبد ويروسي و پارواويروس ايجاد مي کنند .
تزريقات در سنين 9-6 هفتگي و 12 هفتگي و 20 هفتگي با مقادير يادآور ساليانه پس از آن انجام مي گيرد . تنها در صورتي ديستمپر و سختي پنجه ها از جمعيت سگهاي ما ناپديد خواهد شد که بتوان کليه صاحبان سگ را وادار به انجام واکسيناسيون نمود . در هر حال ويروسها قادرند در روباه و موش خرما و راسو و سمور پابرجا بمانند .
تورم کبدويروسي
گاهي اوقات به عنوان (CVH تورم کبد ويروسي سگ) يا بيماري روبارت شناخته مي شود . اين بيماري مي تواند سگها را درکليه سنين وحتي توله هاي چند روزه را مبتلا کند ولي معمولا سگهاي جوان را در سنين بين سه و نه ماهگي گرفتار مي نمايد .
علت
عامل آن يک ويروس است .
نشانه ها
سه نوع ازاين بيماري وجود دارد :
فوق حاد و حاد و تحت حاد .
در نوع فوق حاد سگ به هنگام غروب کاملا سالم مي باشد و صبح روز بعد تلف شده است . مبتلايان به نوع حاد بيماري درجه حرارت بالا تا 5/43 يا 5/44 را نشان مي دهند (عادي 5/38) . سپس آنها نشانه هاي شاخص تورم معدي روده اي غيرقابل کنترل - تهوع واسهال - را آغاز مي کنند که تقريبا به مدت يک هفته پيش ازپديدارشدن زردي محسوس تداوم مي يابد .
پس از آن تشنج و مرگ حتمي است . موارد تحت حاد که در تجربه من اکثريت موارد را تشکيل مي داده اند تب خفيف (حدود 40) افسردگي و احيانا استفراغ را نشان مي دهند . تردي کاملا محسوسي در شکم وجود دارد . اغلب يک يا دو هفته پس از آغازبيماري تورم قرنيه ايجاد مي شود . ما اين سندرم را "چشم آبي" مي ناميم .
گاهي ممکن است چشم آبي چندين روز پس از واکسيناسيون نمايان شود . چنين مواردي معمولا بدون درمان بهبود مي يابند . من دريافته ام که چنانچه حيوانات مبتلا نخستين هفته را پشت سربگذارند از شانس زيادي براي بهبودي کامل برخوردارخواهند بود .
درمان
بار ديگر درمان تنها در صلاحيت دکتردامپزشک است . او احتمالا علاوه بر درمان علامتي از تزريقات آنتي سرم اختصاصي بعلاوه ويتامين K بهره خواهد برد .
پيشگيري
هميشه حيوان را در برابر اين بيماري کشنده واکسن بزنيد . حتي اگرسگ شما بهبود يابد احتمالا در بقيه عمر خود يک حامل ويروس و يک خطر باالقوه براي سايرتوله ها و سگها باقي خواهد ماند .
عفونت پارواويروسي
اين بيماري يک عفونت نسبتا جديد درسگ مي باشد که ازسال 1978 ديده شده است .
علت
عامل آن يک پارواويروس سگ است که ازبسياري جهات با ويروسي که موجب تورم روده درگربه مي شود شباهت دارد .
نشانه ها
يک تورم شديد و اغلب کشنده معدي روده اي وجود دارد که عمدتا توله هاي جواني را که به تازگي ازشيرگرفته شده اند مبتلا مي کند اما مي تواند حيوانات مسنتر را نيز تحت تاثير قرار دهد .درجه حرارت معمولا طبيعي يا پايينتر از حد طبيعي است و امکان دارد که مدفوع با رگه هاي خون همراه باشد. ويروس درتوله هاي بسيارجوان به عضله قلب آسيب مي رساند و به دليل نارسايي قلبي باعث مرگ مي شود .
درمان
مراقبتهاي تخصصي دامپزشکي ضرورت دارد . مرگ اغلب به دليل از دست رفتن شديد آب بدن روي مي دهد که دکتر دامپزشک با مايع درماني خوراکي يا داخل وريدي قادر به مقابله با آن است . او همزمان آنتي بيوتيکهاي وسيع الطيف را جهت کنترل باکتريهاي ثانويه تزريق خواهد نمود .
پيشگيري
امروزه يک واکسن زنده رضايت بخش دردسترس قراردارد . تزريق آن به عنوان بخشي از برنامه جامع درسنين 9-6 هفتگي و 12 هفتگي و 20 هفتگي با يک يادآور در هر سال پيشنهاد مي شود .