Dr.Delaram
09-23-2010, 01:42 PM
كاربرد آرتمیا در تكثیر و پرورش آبزیان - امیر شعاع حسنی (نقل از پایگاه شیلات ایران):
آرتمیا چیست:
آرتمیا سخت پوستی فیلتر کننده غیر انتخابی که کلیه ذرات کمتر از 50 میکرون را تغذیه می کندو در آبهای بسیار شور زندگی می کند. و هیچگونه وسیله دفاعی ندارند. در ایران در دریاچه های ارومیه ، مهار لو ، طشک، بختگان و آبگیر های نظیر نوق رفسنجان،کال شور گناباد و حوض سلطان قم وجود دارند
ریخت شناسی و چرخه زندگی آرتمیا
• آرتمیا بالغ در شرایط سخت تولید سیست در حالت خواب(د یاپوز)می نمایید ،كه تا زمانیكه خشك نگهداشته شوند، مراحل رشد و تكامل جنینی را طی نمی نماید. به محض غوطه ور شدن در آب دریا ، فرم پیاله مانند(شکل1) سیستها تبدیل به كره كامل می شود(شکل2)،پس از شروع متابولیسم و بعد از گذشت 20 ساعت پوسته خارجی شكسته می شود(شکل3)، نموجنین پس از خروج از پوسته كامل شده و پس از مدت كوتاهی ناپلیوس(اینستار I) با شنای آزاد تولید می شود(شکل 4،5)،طول اولین مرحله لاروی ، اینستار I ، حدود 400-500 میكرومتر می باشد(شکل6)،آرتمیا در شرایط مطلوب طی مدت 14 روز به بلوغ می رسند(شکلهای 7-10)
طبقه بندی
• آرتمیا سخت پوستی است که.اولین بار در سال 1958 لینه در آبگیر شور لمینگتون انگلستان آنرا شناسایی و بنام L. Artemia salina نامگذاری نمود.در ادامه تحقیقات دانشمندان گونه های مختلفی از آرتمیا را شناسایی و ثبت نمودند كه می توان به آرتمیا ارومیانا،آرتمیا پارتنوجنتیكا، آرتمیا سینیكا، آرتمیا پرسیمیلیس، آرتمیا فرانسیسكانا، آرتمیا مونیكا، آرتمیا تونیسیانا، آرتمیا قزاقستان اشاره نمود.
ویژگیهای مختص به سویه
• محیطهای مختلف بر پاره ای از ویژگی ها آرتمیا تاثیرگذار می باشند ،ویژگی فنوتیپی نظیر ارزش غذایی از آن جمله اند،كه از فصلی به فصلی و سالی به سالی متفاوت می باشد. خصوصیاتی نظیر قطر سیست، سرعت رشد، مقاومت در مقابل دمای بالا ، خصوصیات مشخصه سویه ها هستند و تقریباً ثابت می باشند.بهر حال شناخت ویژگی های ژنوتیپی و فنوتیپی سیستها می تواند كارایی فعالیت تولید در مراكز تكثیر میگو و ماهی را افزایش دهد.بهر حال یك ارگانیسم غذایی از دو منظر قابل ارزیابی است.
• الف – از منظر پرورش دهنده
• ب - از منظر لارو میگو وماهی(و سایر آبزیان قابل پرورش)
• الف :از منظر پرورش دهنده:
• بطور كلی پرورش دهنده معیار های ذیل را برای انتخاب غذا مدنظر قرار می دهد:
– باسانی قابل دسترس باشد
• دسترسی آسان به غذا برای یك تولید با ثبات ضروری می باشد،استفاده از غذا های طبیعی (جمع آوری شده) در یك واحد تولیدی تجاری قابل اعتماد نبوده وبا خطر زیادی همراه است.راهكار عملی برای چنین واحد های ،تولید انبوه انواع غذا ها نظیر فیتو پلانكتونها (كیتو سروس ، اسكلتونما، كلرولا)، آرتمیا و روتیفر(در بعضی مواقع) در محیط كنترل شده می باشد.
– اقتصادی بودن غذا:
• دومین معیار برای انتخاب غذای لاروی توسط پرورش دهنده ، مقرون به صرفه بودن غذا است. بعنوان مثال اثرات قیمت غذا بر قیمت تمام شده لارو میگو ،زمانیكه می خواهیم قیمت پست لارو كاهش یابد ، ضروری است كه كلیه هزینه های تولید از جمله غذا كنترل شود .دراین مورد توصیه های ذیل ارایه می شود:
• كاهش هزینه های تولید جلبك با انتخاب سویه سریع ارشد
• به روز نمودن دستور العمل تولید جلبك
• استفاده از غذای كنسانتره ارزان قیمت (مقرون به صرفه ) بجای فیتو پلانكتون برای كاهش مصرف آن
• در موارد مشابه برای كاهش هزینه های مربوط به مصرف آرتمیا راهكار های ذیل ارایه می گردد:
• سیست های با تفریخ موثره بالا انتخاب شود
• دستور العمل های ضدعفونی و تفریخ ،برداشت و ذخیره و استفاده در لارو میگو را به روز نماید.
• از سیستهای با كیفیت غذایی بالا و گرانقیمت ، برای دوره ای كوتاه استفاده گردد ودر مراحل بعدی ، بیشتر از سیست های ارزان قیمت با ارزش غذایی كمتر (غنی شده) استفاده شود
• غذای كنسانتره ارزان قیمت تر بجای آرتمیا استفاده گردد.
•
• سهولت تولید:
• معیار بعدی برای انتخاب غذای لاروی توسط پرورش دهنده، سهولت تولید غذای مورد نیاز در مراكز تكثیر میگو است. جلبك یكی از این غذا ها است كه تولید آن ساده نمی باشد و نیاز به محیط كشت ، آب درمان شده بوسیله ریز فیلتر ها و اشعه ماوراء بنفش دارد.پرورش جلبك از كشت در لوله های آزمایش آغاز می گردد و در چند مرحله، در نهایت به پرورش در تانك ها(داخل سا لن یا خارج سالن) می رسد.
• غذای دیگری كه می بایست در مركز تكثیر تولید شود ،آرتمیا است كه تولید آن نسبت به جلبك ساده تر می باشد.بطوریكه ناپلیوس مورد نیاز از تفریخ سیست ها خشك بدست می آید. ناپلیوس ها در شرایط مطلوب از نظر اكسیژن،حرارت ، پی اچ ، شوری،تراكم سیست و نور پس از 24 انكوباسیون از سیست های خشك تولید می شوند(Sorgeloos et al ,1986)این فاكتور ها بر تفریخ موفق و قیمت تولید تاثیر می گذارند
• می بایست سیستی با تفریخ موثره بالا انتخاب شود، چون بطور قابل ملاحظه ای بر قیمت تمام شده لارو تاثیر گذار است ، وجود اختلاف بین سیست های مختلف به اثبات رسیده است.( Sorgeloos et al, 1986).
• یكی دیگر از غذاهای كه در مراكز تكثیر تولید می شود روتیفر می باشد. پرورش روتیفر نسبتاً ساده می باشداگرچه تولید روتیفر اغلب با اشكالاتی همراه بوده ، شستشو و برداشت آن نیز با مشكلاتی زیادی انجام می شود.(Fukusho,1989).برای نماتودها نیز مراحل مشابه ای تعریف نموده اند(Fontaine et al,1982)
• انعطاف پذیری غذا،آخرین معیاری كه پرورش دهنده برای انتخاب غذا در نظر می گیرد.ارگانیسم غذایی می بایست تغییرات شوری و حرارت و جابجایی را تحمل كند .این معیار بوسیله جلبك و آرتمیا كه می توانند فشار های محیطی و جابجایی ها را تحمل كنند ، تامین می گردد. غذاها ی زنده ایكه در مراحل مختلف لاروی میگو تغذیه می شوند، می تواند جلبك با اندازه بسیار كوچك تا آرتمیا با اندازه خیلی بزرگ باشد.احتمال استفاده از اندازه ها ی مختلف یك منبع غذایی به قابلیت انعطاف غذا كمك می كند.در این خصوص آرتمیا می تواند در اندازه های مختلف مورد استفاده قرار گیرد. كوچكترین شكل آرتمیا بصورت سیست كپسول زدایی شده با قطر 200 میكرون می باشد،كه برای ZoeaII- ZoeaIIIمیگو بسیار مناسب است.(Wilkenfeld etal 1984).
بهر حال بدلیل نرخ ته نشینی بالا سیست های كپسول زدایی شده ، استفاده از آن در واحد های تجاری محدودشده است.اندازه ناپلیوس آرتمیا بین 420-520 میكرون است كه برای مایسیس تا پست لارو میگو مورد قبول است. پست لارو میگوحتی آرتمیامراحل بالاتر ( مثل متا ناپلیوس و آرتمیای جوان) را نیز می پذیرد.آرتمیای بالغ نیز بطور موفق آمیزی در تغذیه مولدین مورد استفاده قرار گرفت.(. Flores Tom, 1987., Salgado, 1988, Broody etal, 1986). آرتمیا ممكن است در سیستم بسته پرورش یابد، یا از محیط های طبیعی جمع آوری شود.
نیاز های لارو
• ب– نیاز های لارو:یكسری نیاز ها می بایست برای لارو فراهم گردد .نیاز های فیزیكی و تغذیه ای از آن جمله اند.
• 1- نیاز های فیزیكی عبارتند از:
• 1-1- تمییز بودن و خالص بودن 1-2- قابل دسترس بودن 1-3- قابل پذیرش بودن
• 2- نیازهای تغذیه ای عبارتند از:
• 2-1- قابلیت هضم و جذب 2-2- نیاز های انرژی2- 3- نیاز مندیهابه مواد مغذی
•
• 1-1- یك غذای زنده می بایست تعدادی از نیاز مندیهای لارو آبزیان را برآورده كند.نیاز های فیزیكی همانند نیاز های تغذیه ای مهم هستند.خلوص غذا یك ضرورت است . بطوریكه آلودگی از طریق غذای زنده می تواند به تانك های پرورش انتقال یابد.آلودگی سیست به باكتری و قارچ بوسیله ضدعفونی می تواند از بین برود (توضیحات بعدی را ببینید).البته این ضدعفونی آلودگی لایه حبابی را از بین نخواهد برد، كه می بایست از روش كپسول زدایی برای حذف این آلودگی استفاده نمود.در ضمن به منظور جلوگیری از صدمات فیزیکی ناپلیوس های آرتمیا،( بعد از تفریخ) و قبل از تغذیه ناپلیوس ها ،ناپلیوس ها می بایست با آب شیرین ،ترجیحاً بهمراه توری برای جلوگیری از صدمات فیزیكی، شسته شوند.
• دومین شرط فیزیكی برای غذای لاروی مناسب،دسترسی مداوم به آن برای تغذیه است . برخلاف غذای مصنوعی ،غذای زنده بدلیل شنای آزاد آنها دردسترس لارو قرار دارند.
• 2- نیاز های تغذیه ای
• یك طعمه در صورت تامین نیاز های فیزیكی ، می بایست نیاز تغذیه ای را نیز تامین نماید. بهر حال یك ارگانیسم غذایی می بایست برای یك شكار چی قابل جذب و هضم باشد كه عواملی نظیر شكل و اندازه در جذب طعمه تاثیر گذار می باشد.برای استفاده لارو از تركیبات مغذی ،غذای خورده شده می بایست هضم شود. غذای زنده برخلاف غذای مصنوعی ، دارای آنزیم پروتیولیتك بوده كه به هضم كمك می كند.با بزرگ شدن طعمه مقدار انرژی زیاد تر می شود ولی توصیه می شود با توجه به مراحل لارو شكارچی از اندازه های مناسب طعمه غذای زنده استفاده شود .ارزش غذایی آرتمیا می تواند با توجه به سویه یا گونه ، مكان صید ، فصل صید و حتی دریك مكان در فصول مختلف متفاوت باشد
• نکته:
• براساس پروفیل اسید های چرب و میزان وجود اسید های چرب با زنجیره بلند آرتمیا به دو دسته آرتمیای تیپ آب شیرین با مقدار كم اسید های چرب با زنجیره بلند ، و تیپ آرتمیای آب شور با مقدار زیاد اسید های چرب با زنجیره بلند. كه نوع اول برای ماهیان آب شیرین و نوع دوم برای ماهیان آب شور مناسب می باشد.
• ویژگیهای هر سویه
• اندازه و محتوی انرژی:
• بسیاری از سویه ها را می توان از روی ویژگی های بیومتریك آنها مشخص نمود ، با توجه به تاثیر عوامل محیطی بر قطر سیست ، اندازه سیست در یك سویه همواره یكسان است.سایر پارامتر های بیومتریك مانند اندازه (حجم) ،سیست، وزن خشك و غیره ارتباط زیادی به قطر سیست دارد.
كیفیت تفریخ
• رفتار های تخمه گشایی (تفریخ)سیست، در شرایط متفاوت تاثیر زیادی بر درصد تفریخ، سرعت و كارایی تفریخ دارد.ولی هیچكدام از این پارامتر ها مشخصه سویه خاصی نیست ،چون .متاثر از پهنه وسیعی از فاكتورهای مثل استحصال وغیره هستند. البته در آبزی پروری بسیار مهم می باشد.
• سرعت رشد ناپلیوس: رشد آرتمیا های مناطق مختلف جغرافیایی ،متفاوت می باشد . انتخاب یك سویه با استعداد رشد بالا ،تاثیر مثبتی بر تولید خواهد داشت.
• قدرت تحمل دما و شوری:
• دو عامل مهم واصلی در رشد آرتمیا دما و شوری است،دامنه دمایی مناسب برای رشد آرتمیا 20-30 درجه سانتی گراد و دمای مطلوب 25-28 درجه سانتی گراد می باشد. در این شرایط حداقل مرگ و میر در جمعیت آرتمیا مشاهده می شود.شوری مناسب برای آرتمیا ، شوری است كه هیچ شكارچی در آن زیست نمی كند.بازماندگی سویه آرتمیای فرانسیسكانای دریاچه بزرگ نمك بیشتر از دیگر سویه ها می باشد.
• عوامل دیگری نظیر طول مدت زندگی و ظرفیت تولید مثل ، از فاكتور های مهم می باشد كه می بایست مدنظر قرار گیرد.
• ارزش غذایی نیز دیگر پارامتر مورد توجه در آرتمیا می باشد، بطوریكه اختلاف در تركیب بیو شیمیایی سویه های مختلف موجبات راندمان تولید متفاوت در مراكز تكثیر ماهی و میگو شده است.
ریخت شناسی سیست
• پوسته سیست از سه لایه بشرح ذیل تشكیل شده است:
• - لایه حبابچه ای(Alveolar layer): لایه سخت شامل لیپو پروتیین های حاوی كتیین و هماتین.
• - غشای كوتیكول خارجی: این لایه جنین را در مقابل نفوذ مولكول های بزرگتر از مولكول دی اكسید كربن محافظت می نماید
• كوتیكول جنینی: یك لایه شفاف و بسیار كشسان كه به وسیله غشاء كوتیكولی داخلی از جنین جدا می شودودر تفریخ به غشاء تخمه گشایی بدل می شود.(شکل11)
• فرایند تخم گشایی
• تاثیر عوامل محیطی روی متابولیسم سیست:
• عوامل موثر بر متابولیسم سیست عبارتند از:
• -دما: سیست خشك(2-5 درصد) در مقابل دما فوق العاده مقاومند.ولی در سیست های آبگیری شده توان تحمل محدوده تری دارند ودر كمتر از 18 – درجه سانتی گراد و بالاتر از 40 درجه سانتی گراد جنین می میرند.
• PH: محدوده مناسب بین 8-5/8 است،لذا افزودن 2 گرم در لیتر NaHco3 موجب بهبود وضعیت تفریخ می گردد.
• اكسیژن : 5 قسمت در میلیون ،میزان مناسب برای حداكثر میزان تفریخ است.
• شوری :بهترین شوری برای تفریخ 30-33 قسمت در هزار است و درشوریهای بالاتر، جنین انرژی بیشتری را صرف می كند.
• بالاترین حد تحمل شوری برای سویه های مختلف متفاوت بوده ولی معمولاً در محدوده 90 گرم درلیتر است. شوری بهینه از اختصاصات هر سویه است ولی بین 15-70 گرم درلیتر است.
• نور : سیست پس از آبگیری، در شرایط هوازی به حداقل نور نیاز دارد
• بهر حال با توجه به ویژگیهای سیستهای هیدراته ،توصیه های قابل ارایه است كه عبارتند از:
• برداشت به موقع، تمییز كردن، خشك كردن، چگونگی نگهداری سیست خام، در هر حال توصیه می شود سیست های خشك نیز در دمای پایین (كمتر از 10 درجه سانتی گراد) نگهداری شود.
• تولید مثل
• آرتمیا با توجه به شرایط محیطی ،به دو شیوه می تواند تولیدمثل نمایید. آرتمیا در شرایط سخت(اكسیژن پایین،حرارت بالا،ویا پایین ،شوری بالا ،...) به روش سیست گذاری تولید مثل می کند(شکل 12).درحالیكه در شرایط مناسب (حرارت مطلوب ،شوری مناسب، غذا) به شیوه زنده زایی تولید مثل می نمایید(شکل 13). در محیطهای طبیعی و استخر های تولید نمك ، آرتمیا در شرایط سخت ، تولید سیست در حالت خواب (دیاپوز) می نمایید .این سیستها ،پس از تجمع ، بوسیله باد دریك مكان جمع شده ودر نهایت با توری جمع آوری می شود(شکل 14)
• روشهای رفع دیاپوز
• روشهای متعددی برای رفع دیاپوز وجود دارد كه مهمترین آنها عبارتند از:
• - نگهداری در شرایط سرد: تقلیدی از دوره زمستان گذرانی سیستها است كه برای سیستهای دریاچه های درون قاره ای مناسب است.
• استفاده از پراكسید هیدروژن:دراغلب موارد پیش بینی میزان حساسیت سویه یا گونه،به این ماده متفاوت است
• استفاده از آبگیری و آبدهی مكرر
• كپسول زدایی
• روشهای ضدعفونی
• یكی از مشكلات اصلی در آغاز پرورش لارو ماهیان دریایی و میگو،استعداد لارو در ابتلاء به عفونتهای میكرو بی است. گونه های ویبریو اصلی ترین تشكیل دهنده فلور باكتریایی در محلولهای تفریخ است. این باكتری قادربه ایجاد بیماری در آبزیان است، در قشر سیست انواع باكتری و قارچها و مواد آلی وجود دارد كه می بایست با شیوه های از بین برود كه عبارتند از:
• - ضد عفونی با هیپو كلریت سدیم
• كپسول زدایی
• ضذعفونی با كلر
• مزایای سیست كپسول زدایی شده
• پوسته های سیست به تانك پرورشی وارد نمی شوند
• ناپلیوس هایی كه از سیست پوسته زدایی شده حاصل می شود ،محتوی انرژی ووزن فردی بالاتری نسبت به ناپلی اینستار Iمعمولی دارند.
• سبب ضد عفونی می شود
• سیست پوسته زدایی شده بصورت مستقیم میتواند استفاده شود.
• احتیاج به نور كمتری دارد
• اندازه كوچكتری دارد
• محتوی انرژی حدود 30-40 درصد بیشتر از ناپلیوس مرحله یك است
تعاریف
• درصد تفریخ: تعداد ناپلیوسهای حاصل از 100 عدد سیست سالم را درصد تفریخ گویند.
• تفریخ موثره:تعداد ناپلیوس های كه از یك گرم سیست خشك حاصل می شود.
• نرخ تفریخ: این معیار به طول زمان تفریخ مربوط می باشد.واز آغاز آبگیری تا خروج ناپلیوس مربوط است.كه دارای چند مرحله T0,T10,T90 است.
• همزمانی تفریخ: طول مدتی است كه درآن بیشترین ناپلیوسها از تفریخ بدست می آید.
• خروجی تفریخ: وزن خشك بیوماسی كه از یك گرم سیست خشك در طی انكوباسیون بدست می آید.
نحوه برداشت:
• پس از تفریخ و قبل از ارایه ناپلیوس ها به لارو ماهی ومیگو ، ضروری است ناپلیوسها از كلیه مواد اضافه جدا و تمییز گردد، به همین منظور ابتدا هواددهی راقطع (5-10 دقیقه) نموده و بشرح شکلهای(15،16)نسبت به جمع آوری ناپلیوسها اقدام می شود..ناپلیوسهای برداشت شده را بلافاصله می توان استفاده نمود ویا اینكه در حرارت پایین برای مدت بیش از 24 ساعت نگهداری نمود(شکل17)
ناپلیوسهای تازه تفریخ شده در همه موارد نمی تواند نیاز های تغذیه ای لاروآبزیان را تامین نمایید . لذا به منظور تامین نیاز ها و ارتقاء کیفیت ناپلیوس آرتمیا می توان از تکنیک غنی سازی استفاده نمود.
غنی سازی آرتمیا:
• بطور كلی غنی سازی به دو منظور ذیل انجام می گردد:
• الف- غنی سازی تغذیه ای(شکل 18)
• ب - غنی سازی به منظور كنترل بیماریها
• الف: نقش اسید های چرب ضروری ، نظیر ایكوزا پنتانوییك اسید و دوكوزا هگزانوییك اسید در آرتمیا از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.بیشتر گونه های دریایی،امكان سنتز اسید های چرب ضروری از اسید های غیر اشباع با زنجیره كوتاه را ندارند.لذا ضروری است درصورت كمبود این مواد در آرتمیا با استفاده از تكنیك غنی سازی این مواد را در آرتمیا تزریق نماییم . مطالعات انجام شده نشان می دهدکه ، سیست آرتمیا نیاز آبزیان را به ویتامینها برآورده میكند. غنی سازی دامنه كاربری وسیعی درمراكز تكثیر ماهی و میگو دارند
• محققان انگلیسی ،ژاپنی،فرانسوی وبلژیكی روشهای غنی سازی متعددی را با استفاده از جلبك های تك سلولی، مخمر ها و غیره طراحی نمودند. امروزه محصولات غنی ساز زیادی بصورت تجاری توسط شركت های مختلف ساخته می شوند.
• تكنیك بریتانیایی: این تكنیك را فوستر وویكنس ابداع كردند،كه درآن از جلبك ایزوكراسیس برای غنی سازی ناپلیوسهای آرتمیا استفاده می شود.تراكم 10هزار ناپلیوس درلیتر و مدت غنی سازی 24 ساعت خواهد بود.
• تكنیك ژاپنی: این تكنیك را واتانابه و همكارانش ابداع كردند ،كه روش مستقیم از جلبك(همانند روش قبلی)استفاده می شود. در همین روش از مخمر نیز استفاده می شود.در روش غیر مستقیم از روغنهای امولسینه ماهی و یك مخلوطی از حاوی اسیدهای چرب با زنجیره بلند دراین شیوه نیز استفاده می شود.
• تكنیك فرانسوی:این تکنیک توسط روبین ابداع شد، در این روش غنی سازی با استفاده از تركیبی از پودراسپیرولینا،مخمر،اسیده ای آمینه، ویتامینها،كلسترول و روغن ماهی در دوره 48 ساعته انجام می شود.
• تكنیك بلژیكی: این تكنیك شامل تغذیه مقدماتی بوسیله ذرات ریز حاوی اسیدهای چرب ضروری است
تولید وپرورش آرتمیا
• با توجه به نیاز صنعت آبزی پروری به سیست آرتمیا ، بسیاری از كشورهای پیشرو در امر آبزی پروری مجبور به واردات از كشور آمریكا شدند ، نوسانات قیمت سیست در بازار جهانی و وابستگی شدید به سیست، موجب گردید ، فرایندتولید در مزارع تولید نمك ،آبگیر های دست ساز و غیره طراحی وانجام گردد. بسیاری از كشورهای آسیای جنوب شرقی نظیر چین، ویتنام ، فیلیپین ، تایلند و سریلانکا در این خصوص از پیشرفت قابل ملاحظه ای برخوردار بوده و نتایج قابل قبولی در طی سالهای اخیر بدست آورده اند . میزان برداشت در کشورهای مختلف با توجه به سیستم پرورش، نوع مدیریت ، شرایط اقلیمی و اهداف نهایی(تولید نمک مصرفی یا صنعتی)متفاوت می باشد. بعبارتی مدیریت برداشت، تولید و فراوری سیست وبیوماس آرتمیا بستگی به نوع منبع ،میزان تولید و حجم عملیات دارد . هم اکنون در دنیا برداشت و تولید سیست و بیوماس آرتمیا از چندین منبع بشرح ذیل انجام می گردد:
• 1- دریاچه های طبیعی: نظیر بزرگ نمك، ،ارومیه
• 2-مزارع تولید نمك دایمی: نظیر پتروشیمی بندر امام درایران و سایر مزارع تولید نمک دردنیا(شکل19)
• 3- واحد های فصلی: واحد های كه در فصل خشك در اكثر كشورهای آسیای جنوب شرقی وجود دارند(شکل20)
• 4- پرورش متراكم آرتمیا در استخر های میگو ویا منفرد
• بدیهی است تولید آرتمیا دراستخر های ماهی ومیگو و مزارع دایمی تولید نمك اقتصادی خواهند بود.
• 5- پرورش در تانک
• با توضیحات ارایه شده ،و امکانات دردسترس نوع و شیوه تولید سیست وبیوماس آرتمیا متفاوت بوده و می تواند در داخل سالن و خارج سالن (استخر های انجام گردد.
آرتمیا چیست:
آرتمیا سخت پوستی فیلتر کننده غیر انتخابی که کلیه ذرات کمتر از 50 میکرون را تغذیه می کندو در آبهای بسیار شور زندگی می کند. و هیچگونه وسیله دفاعی ندارند. در ایران در دریاچه های ارومیه ، مهار لو ، طشک، بختگان و آبگیر های نظیر نوق رفسنجان،کال شور گناباد و حوض سلطان قم وجود دارند
ریخت شناسی و چرخه زندگی آرتمیا
• آرتمیا بالغ در شرایط سخت تولید سیست در حالت خواب(د یاپوز)می نمایید ،كه تا زمانیكه خشك نگهداشته شوند، مراحل رشد و تكامل جنینی را طی نمی نماید. به محض غوطه ور شدن در آب دریا ، فرم پیاله مانند(شکل1) سیستها تبدیل به كره كامل می شود(شکل2)،پس از شروع متابولیسم و بعد از گذشت 20 ساعت پوسته خارجی شكسته می شود(شکل3)، نموجنین پس از خروج از پوسته كامل شده و پس از مدت كوتاهی ناپلیوس(اینستار I) با شنای آزاد تولید می شود(شکل 4،5)،طول اولین مرحله لاروی ، اینستار I ، حدود 400-500 میكرومتر می باشد(شکل6)،آرتمیا در شرایط مطلوب طی مدت 14 روز به بلوغ می رسند(شکلهای 7-10)
طبقه بندی
• آرتمیا سخت پوستی است که.اولین بار در سال 1958 لینه در آبگیر شور لمینگتون انگلستان آنرا شناسایی و بنام L. Artemia salina نامگذاری نمود.در ادامه تحقیقات دانشمندان گونه های مختلفی از آرتمیا را شناسایی و ثبت نمودند كه می توان به آرتمیا ارومیانا،آرتمیا پارتنوجنتیكا، آرتمیا سینیكا، آرتمیا پرسیمیلیس، آرتمیا فرانسیسكانا، آرتمیا مونیكا، آرتمیا تونیسیانا، آرتمیا قزاقستان اشاره نمود.
ویژگیهای مختص به سویه
• محیطهای مختلف بر پاره ای از ویژگی ها آرتمیا تاثیرگذار می باشند ،ویژگی فنوتیپی نظیر ارزش غذایی از آن جمله اند،كه از فصلی به فصلی و سالی به سالی متفاوت می باشد. خصوصیاتی نظیر قطر سیست، سرعت رشد، مقاومت در مقابل دمای بالا ، خصوصیات مشخصه سویه ها هستند و تقریباً ثابت می باشند.بهر حال شناخت ویژگی های ژنوتیپی و فنوتیپی سیستها می تواند كارایی فعالیت تولید در مراكز تكثیر میگو و ماهی را افزایش دهد.بهر حال یك ارگانیسم غذایی از دو منظر قابل ارزیابی است.
• الف – از منظر پرورش دهنده
• ب - از منظر لارو میگو وماهی(و سایر آبزیان قابل پرورش)
• الف :از منظر پرورش دهنده:
• بطور كلی پرورش دهنده معیار های ذیل را برای انتخاب غذا مدنظر قرار می دهد:
– باسانی قابل دسترس باشد
• دسترسی آسان به غذا برای یك تولید با ثبات ضروری می باشد،استفاده از غذا های طبیعی (جمع آوری شده) در یك واحد تولیدی تجاری قابل اعتماد نبوده وبا خطر زیادی همراه است.راهكار عملی برای چنین واحد های ،تولید انبوه انواع غذا ها نظیر فیتو پلانكتونها (كیتو سروس ، اسكلتونما، كلرولا)، آرتمیا و روتیفر(در بعضی مواقع) در محیط كنترل شده می باشد.
– اقتصادی بودن غذا:
• دومین معیار برای انتخاب غذای لاروی توسط پرورش دهنده ، مقرون به صرفه بودن غذا است. بعنوان مثال اثرات قیمت غذا بر قیمت تمام شده لارو میگو ،زمانیكه می خواهیم قیمت پست لارو كاهش یابد ، ضروری است كه كلیه هزینه های تولید از جمله غذا كنترل شود .دراین مورد توصیه های ذیل ارایه می شود:
• كاهش هزینه های تولید جلبك با انتخاب سویه سریع ارشد
• به روز نمودن دستور العمل تولید جلبك
• استفاده از غذای كنسانتره ارزان قیمت (مقرون به صرفه ) بجای فیتو پلانكتون برای كاهش مصرف آن
• در موارد مشابه برای كاهش هزینه های مربوط به مصرف آرتمیا راهكار های ذیل ارایه می گردد:
• سیست های با تفریخ موثره بالا انتخاب شود
• دستور العمل های ضدعفونی و تفریخ ،برداشت و ذخیره و استفاده در لارو میگو را به روز نماید.
• از سیستهای با كیفیت غذایی بالا و گرانقیمت ، برای دوره ای كوتاه استفاده گردد ودر مراحل بعدی ، بیشتر از سیست های ارزان قیمت با ارزش غذایی كمتر (غنی شده) استفاده شود
• غذای كنسانتره ارزان قیمت تر بجای آرتمیا استفاده گردد.
•
• سهولت تولید:
• معیار بعدی برای انتخاب غذای لاروی توسط پرورش دهنده، سهولت تولید غذای مورد نیاز در مراكز تكثیر میگو است. جلبك یكی از این غذا ها است كه تولید آن ساده نمی باشد و نیاز به محیط كشت ، آب درمان شده بوسیله ریز فیلتر ها و اشعه ماوراء بنفش دارد.پرورش جلبك از كشت در لوله های آزمایش آغاز می گردد و در چند مرحله، در نهایت به پرورش در تانك ها(داخل سا لن یا خارج سالن) می رسد.
• غذای دیگری كه می بایست در مركز تكثیر تولید شود ،آرتمیا است كه تولید آن نسبت به جلبك ساده تر می باشد.بطوریكه ناپلیوس مورد نیاز از تفریخ سیست ها خشك بدست می آید. ناپلیوس ها در شرایط مطلوب از نظر اكسیژن،حرارت ، پی اچ ، شوری،تراكم سیست و نور پس از 24 انكوباسیون از سیست های خشك تولید می شوند(Sorgeloos et al ,1986)این فاكتور ها بر تفریخ موفق و قیمت تولید تاثیر می گذارند
• می بایست سیستی با تفریخ موثره بالا انتخاب شود، چون بطور قابل ملاحظه ای بر قیمت تمام شده لارو تاثیر گذار است ، وجود اختلاف بین سیست های مختلف به اثبات رسیده است.( Sorgeloos et al, 1986).
• یكی دیگر از غذاهای كه در مراكز تكثیر تولید می شود روتیفر می باشد. پرورش روتیفر نسبتاً ساده می باشداگرچه تولید روتیفر اغلب با اشكالاتی همراه بوده ، شستشو و برداشت آن نیز با مشكلاتی زیادی انجام می شود.(Fukusho,1989).برای نماتودها نیز مراحل مشابه ای تعریف نموده اند(Fontaine et al,1982)
• انعطاف پذیری غذا،آخرین معیاری كه پرورش دهنده برای انتخاب غذا در نظر می گیرد.ارگانیسم غذایی می بایست تغییرات شوری و حرارت و جابجایی را تحمل كند .این معیار بوسیله جلبك و آرتمیا كه می توانند فشار های محیطی و جابجایی ها را تحمل كنند ، تامین می گردد. غذاها ی زنده ایكه در مراحل مختلف لاروی میگو تغذیه می شوند، می تواند جلبك با اندازه بسیار كوچك تا آرتمیا با اندازه خیلی بزرگ باشد.احتمال استفاده از اندازه ها ی مختلف یك منبع غذایی به قابلیت انعطاف غذا كمك می كند.در این خصوص آرتمیا می تواند در اندازه های مختلف مورد استفاده قرار گیرد. كوچكترین شكل آرتمیا بصورت سیست كپسول زدایی شده با قطر 200 میكرون می باشد،كه برای ZoeaII- ZoeaIIIمیگو بسیار مناسب است.(Wilkenfeld etal 1984).
بهر حال بدلیل نرخ ته نشینی بالا سیست های كپسول زدایی شده ، استفاده از آن در واحد های تجاری محدودشده است.اندازه ناپلیوس آرتمیا بین 420-520 میكرون است كه برای مایسیس تا پست لارو میگو مورد قبول است. پست لارو میگوحتی آرتمیامراحل بالاتر ( مثل متا ناپلیوس و آرتمیای جوان) را نیز می پذیرد.آرتمیای بالغ نیز بطور موفق آمیزی در تغذیه مولدین مورد استفاده قرار گرفت.(. Flores Tom, 1987., Salgado, 1988, Broody etal, 1986). آرتمیا ممكن است در سیستم بسته پرورش یابد، یا از محیط های طبیعی جمع آوری شود.
نیاز های لارو
• ب– نیاز های لارو:یكسری نیاز ها می بایست برای لارو فراهم گردد .نیاز های فیزیكی و تغذیه ای از آن جمله اند.
• 1- نیاز های فیزیكی عبارتند از:
• 1-1- تمییز بودن و خالص بودن 1-2- قابل دسترس بودن 1-3- قابل پذیرش بودن
• 2- نیازهای تغذیه ای عبارتند از:
• 2-1- قابلیت هضم و جذب 2-2- نیاز های انرژی2- 3- نیاز مندیهابه مواد مغذی
•
• 1-1- یك غذای زنده می بایست تعدادی از نیاز مندیهای لارو آبزیان را برآورده كند.نیاز های فیزیكی همانند نیاز های تغذیه ای مهم هستند.خلوص غذا یك ضرورت است . بطوریكه آلودگی از طریق غذای زنده می تواند به تانك های پرورش انتقال یابد.آلودگی سیست به باكتری و قارچ بوسیله ضدعفونی می تواند از بین برود (توضیحات بعدی را ببینید).البته این ضدعفونی آلودگی لایه حبابی را از بین نخواهد برد، كه می بایست از روش كپسول زدایی برای حذف این آلودگی استفاده نمود.در ضمن به منظور جلوگیری از صدمات فیزیکی ناپلیوس های آرتمیا،( بعد از تفریخ) و قبل از تغذیه ناپلیوس ها ،ناپلیوس ها می بایست با آب شیرین ،ترجیحاً بهمراه توری برای جلوگیری از صدمات فیزیكی، شسته شوند.
• دومین شرط فیزیكی برای غذای لاروی مناسب،دسترسی مداوم به آن برای تغذیه است . برخلاف غذای مصنوعی ،غذای زنده بدلیل شنای آزاد آنها دردسترس لارو قرار دارند.
• 2- نیاز های تغذیه ای
• یك طعمه در صورت تامین نیاز های فیزیكی ، می بایست نیاز تغذیه ای را نیز تامین نماید. بهر حال یك ارگانیسم غذایی می بایست برای یك شكار چی قابل جذب و هضم باشد كه عواملی نظیر شكل و اندازه در جذب طعمه تاثیر گذار می باشد.برای استفاده لارو از تركیبات مغذی ،غذای خورده شده می بایست هضم شود. غذای زنده برخلاف غذای مصنوعی ، دارای آنزیم پروتیولیتك بوده كه به هضم كمك می كند.با بزرگ شدن طعمه مقدار انرژی زیاد تر می شود ولی توصیه می شود با توجه به مراحل لارو شكارچی از اندازه های مناسب طعمه غذای زنده استفاده شود .ارزش غذایی آرتمیا می تواند با توجه به سویه یا گونه ، مكان صید ، فصل صید و حتی دریك مكان در فصول مختلف متفاوت باشد
• نکته:
• براساس پروفیل اسید های چرب و میزان وجود اسید های چرب با زنجیره بلند آرتمیا به دو دسته آرتمیای تیپ آب شیرین با مقدار كم اسید های چرب با زنجیره بلند ، و تیپ آرتمیای آب شور با مقدار زیاد اسید های چرب با زنجیره بلند. كه نوع اول برای ماهیان آب شیرین و نوع دوم برای ماهیان آب شور مناسب می باشد.
• ویژگیهای هر سویه
• اندازه و محتوی انرژی:
• بسیاری از سویه ها را می توان از روی ویژگی های بیومتریك آنها مشخص نمود ، با توجه به تاثیر عوامل محیطی بر قطر سیست ، اندازه سیست در یك سویه همواره یكسان است.سایر پارامتر های بیومتریك مانند اندازه (حجم) ،سیست، وزن خشك و غیره ارتباط زیادی به قطر سیست دارد.
كیفیت تفریخ
• رفتار های تخمه گشایی (تفریخ)سیست، در شرایط متفاوت تاثیر زیادی بر درصد تفریخ، سرعت و كارایی تفریخ دارد.ولی هیچكدام از این پارامتر ها مشخصه سویه خاصی نیست ،چون .متاثر از پهنه وسیعی از فاكتورهای مثل استحصال وغیره هستند. البته در آبزی پروری بسیار مهم می باشد.
• سرعت رشد ناپلیوس: رشد آرتمیا های مناطق مختلف جغرافیایی ،متفاوت می باشد . انتخاب یك سویه با استعداد رشد بالا ،تاثیر مثبتی بر تولید خواهد داشت.
• قدرت تحمل دما و شوری:
• دو عامل مهم واصلی در رشد آرتمیا دما و شوری است،دامنه دمایی مناسب برای رشد آرتمیا 20-30 درجه سانتی گراد و دمای مطلوب 25-28 درجه سانتی گراد می باشد. در این شرایط حداقل مرگ و میر در جمعیت آرتمیا مشاهده می شود.شوری مناسب برای آرتمیا ، شوری است كه هیچ شكارچی در آن زیست نمی كند.بازماندگی سویه آرتمیای فرانسیسكانای دریاچه بزرگ نمك بیشتر از دیگر سویه ها می باشد.
• عوامل دیگری نظیر طول مدت زندگی و ظرفیت تولید مثل ، از فاكتور های مهم می باشد كه می بایست مدنظر قرار گیرد.
• ارزش غذایی نیز دیگر پارامتر مورد توجه در آرتمیا می باشد، بطوریكه اختلاف در تركیب بیو شیمیایی سویه های مختلف موجبات راندمان تولید متفاوت در مراكز تكثیر ماهی و میگو شده است.
ریخت شناسی سیست
• پوسته سیست از سه لایه بشرح ذیل تشكیل شده است:
• - لایه حبابچه ای(Alveolar layer): لایه سخت شامل لیپو پروتیین های حاوی كتیین و هماتین.
• - غشای كوتیكول خارجی: این لایه جنین را در مقابل نفوذ مولكول های بزرگتر از مولكول دی اكسید كربن محافظت می نماید
• كوتیكول جنینی: یك لایه شفاف و بسیار كشسان كه به وسیله غشاء كوتیكولی داخلی از جنین جدا می شودودر تفریخ به غشاء تخمه گشایی بدل می شود.(شکل11)
• فرایند تخم گشایی
• تاثیر عوامل محیطی روی متابولیسم سیست:
• عوامل موثر بر متابولیسم سیست عبارتند از:
• -دما: سیست خشك(2-5 درصد) در مقابل دما فوق العاده مقاومند.ولی در سیست های آبگیری شده توان تحمل محدوده تری دارند ودر كمتر از 18 – درجه سانتی گراد و بالاتر از 40 درجه سانتی گراد جنین می میرند.
• PH: محدوده مناسب بین 8-5/8 است،لذا افزودن 2 گرم در لیتر NaHco3 موجب بهبود وضعیت تفریخ می گردد.
• اكسیژن : 5 قسمت در میلیون ،میزان مناسب برای حداكثر میزان تفریخ است.
• شوری :بهترین شوری برای تفریخ 30-33 قسمت در هزار است و درشوریهای بالاتر، جنین انرژی بیشتری را صرف می كند.
• بالاترین حد تحمل شوری برای سویه های مختلف متفاوت بوده ولی معمولاً در محدوده 90 گرم درلیتر است. شوری بهینه از اختصاصات هر سویه است ولی بین 15-70 گرم درلیتر است.
• نور : سیست پس از آبگیری، در شرایط هوازی به حداقل نور نیاز دارد
• بهر حال با توجه به ویژگیهای سیستهای هیدراته ،توصیه های قابل ارایه است كه عبارتند از:
• برداشت به موقع، تمییز كردن، خشك كردن، چگونگی نگهداری سیست خام، در هر حال توصیه می شود سیست های خشك نیز در دمای پایین (كمتر از 10 درجه سانتی گراد) نگهداری شود.
• تولید مثل
• آرتمیا با توجه به شرایط محیطی ،به دو شیوه می تواند تولیدمثل نمایید. آرتمیا در شرایط سخت(اكسیژن پایین،حرارت بالا،ویا پایین ،شوری بالا ،...) به روش سیست گذاری تولید مثل می کند(شکل 12).درحالیكه در شرایط مناسب (حرارت مطلوب ،شوری مناسب، غذا) به شیوه زنده زایی تولید مثل می نمایید(شکل 13). در محیطهای طبیعی و استخر های تولید نمك ، آرتمیا در شرایط سخت ، تولید سیست در حالت خواب (دیاپوز) می نمایید .این سیستها ،پس از تجمع ، بوسیله باد دریك مكان جمع شده ودر نهایت با توری جمع آوری می شود(شکل 14)
• روشهای رفع دیاپوز
• روشهای متعددی برای رفع دیاپوز وجود دارد كه مهمترین آنها عبارتند از:
• - نگهداری در شرایط سرد: تقلیدی از دوره زمستان گذرانی سیستها است كه برای سیستهای دریاچه های درون قاره ای مناسب است.
• استفاده از پراكسید هیدروژن:دراغلب موارد پیش بینی میزان حساسیت سویه یا گونه،به این ماده متفاوت است
• استفاده از آبگیری و آبدهی مكرر
• كپسول زدایی
• روشهای ضدعفونی
• یكی از مشكلات اصلی در آغاز پرورش لارو ماهیان دریایی و میگو،استعداد لارو در ابتلاء به عفونتهای میكرو بی است. گونه های ویبریو اصلی ترین تشكیل دهنده فلور باكتریایی در محلولهای تفریخ است. این باكتری قادربه ایجاد بیماری در آبزیان است، در قشر سیست انواع باكتری و قارچها و مواد آلی وجود دارد كه می بایست با شیوه های از بین برود كه عبارتند از:
• - ضد عفونی با هیپو كلریت سدیم
• كپسول زدایی
• ضذعفونی با كلر
• مزایای سیست كپسول زدایی شده
• پوسته های سیست به تانك پرورشی وارد نمی شوند
• ناپلیوس هایی كه از سیست پوسته زدایی شده حاصل می شود ،محتوی انرژی ووزن فردی بالاتری نسبت به ناپلی اینستار Iمعمولی دارند.
• سبب ضد عفونی می شود
• سیست پوسته زدایی شده بصورت مستقیم میتواند استفاده شود.
• احتیاج به نور كمتری دارد
• اندازه كوچكتری دارد
• محتوی انرژی حدود 30-40 درصد بیشتر از ناپلیوس مرحله یك است
تعاریف
• درصد تفریخ: تعداد ناپلیوسهای حاصل از 100 عدد سیست سالم را درصد تفریخ گویند.
• تفریخ موثره:تعداد ناپلیوس های كه از یك گرم سیست خشك حاصل می شود.
• نرخ تفریخ: این معیار به طول زمان تفریخ مربوط می باشد.واز آغاز آبگیری تا خروج ناپلیوس مربوط است.كه دارای چند مرحله T0,T10,T90 است.
• همزمانی تفریخ: طول مدتی است كه درآن بیشترین ناپلیوسها از تفریخ بدست می آید.
• خروجی تفریخ: وزن خشك بیوماسی كه از یك گرم سیست خشك در طی انكوباسیون بدست می آید.
نحوه برداشت:
• پس از تفریخ و قبل از ارایه ناپلیوس ها به لارو ماهی ومیگو ، ضروری است ناپلیوسها از كلیه مواد اضافه جدا و تمییز گردد، به همین منظور ابتدا هواددهی راقطع (5-10 دقیقه) نموده و بشرح شکلهای(15،16)نسبت به جمع آوری ناپلیوسها اقدام می شود..ناپلیوسهای برداشت شده را بلافاصله می توان استفاده نمود ویا اینكه در حرارت پایین برای مدت بیش از 24 ساعت نگهداری نمود(شکل17)
ناپلیوسهای تازه تفریخ شده در همه موارد نمی تواند نیاز های تغذیه ای لاروآبزیان را تامین نمایید . لذا به منظور تامین نیاز ها و ارتقاء کیفیت ناپلیوس آرتمیا می توان از تکنیک غنی سازی استفاده نمود.
غنی سازی آرتمیا:
• بطور كلی غنی سازی به دو منظور ذیل انجام می گردد:
• الف- غنی سازی تغذیه ای(شکل 18)
• ب - غنی سازی به منظور كنترل بیماریها
• الف: نقش اسید های چرب ضروری ، نظیر ایكوزا پنتانوییك اسید و دوكوزا هگزانوییك اسید در آرتمیا از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.بیشتر گونه های دریایی،امكان سنتز اسید های چرب ضروری از اسید های غیر اشباع با زنجیره كوتاه را ندارند.لذا ضروری است درصورت كمبود این مواد در آرتمیا با استفاده از تكنیك غنی سازی این مواد را در آرتمیا تزریق نماییم . مطالعات انجام شده نشان می دهدکه ، سیست آرتمیا نیاز آبزیان را به ویتامینها برآورده میكند. غنی سازی دامنه كاربری وسیعی درمراكز تكثیر ماهی و میگو دارند
• محققان انگلیسی ،ژاپنی،فرانسوی وبلژیكی روشهای غنی سازی متعددی را با استفاده از جلبك های تك سلولی، مخمر ها و غیره طراحی نمودند. امروزه محصولات غنی ساز زیادی بصورت تجاری توسط شركت های مختلف ساخته می شوند.
• تكنیك بریتانیایی: این تكنیك را فوستر وویكنس ابداع كردند،كه درآن از جلبك ایزوكراسیس برای غنی سازی ناپلیوسهای آرتمیا استفاده می شود.تراكم 10هزار ناپلیوس درلیتر و مدت غنی سازی 24 ساعت خواهد بود.
• تكنیك ژاپنی: این تكنیك را واتانابه و همكارانش ابداع كردند ،كه روش مستقیم از جلبك(همانند روش قبلی)استفاده می شود. در همین روش از مخمر نیز استفاده می شود.در روش غیر مستقیم از روغنهای امولسینه ماهی و یك مخلوطی از حاوی اسیدهای چرب با زنجیره بلند دراین شیوه نیز استفاده می شود.
• تكنیك فرانسوی:این تکنیک توسط روبین ابداع شد، در این روش غنی سازی با استفاده از تركیبی از پودراسپیرولینا،مخمر،اسیده ای آمینه، ویتامینها،كلسترول و روغن ماهی در دوره 48 ساعته انجام می شود.
• تكنیك بلژیكی: این تكنیك شامل تغذیه مقدماتی بوسیله ذرات ریز حاوی اسیدهای چرب ضروری است
تولید وپرورش آرتمیا
• با توجه به نیاز صنعت آبزی پروری به سیست آرتمیا ، بسیاری از كشورهای پیشرو در امر آبزی پروری مجبور به واردات از كشور آمریكا شدند ، نوسانات قیمت سیست در بازار جهانی و وابستگی شدید به سیست، موجب گردید ، فرایندتولید در مزارع تولید نمك ،آبگیر های دست ساز و غیره طراحی وانجام گردد. بسیاری از كشورهای آسیای جنوب شرقی نظیر چین، ویتنام ، فیلیپین ، تایلند و سریلانکا در این خصوص از پیشرفت قابل ملاحظه ای برخوردار بوده و نتایج قابل قبولی در طی سالهای اخیر بدست آورده اند . میزان برداشت در کشورهای مختلف با توجه به سیستم پرورش، نوع مدیریت ، شرایط اقلیمی و اهداف نهایی(تولید نمک مصرفی یا صنعتی)متفاوت می باشد. بعبارتی مدیریت برداشت، تولید و فراوری سیست وبیوماس آرتمیا بستگی به نوع منبع ،میزان تولید و حجم عملیات دارد . هم اکنون در دنیا برداشت و تولید سیست و بیوماس آرتمیا از چندین منبع بشرح ذیل انجام می گردد:
• 1- دریاچه های طبیعی: نظیر بزرگ نمك، ،ارومیه
• 2-مزارع تولید نمك دایمی: نظیر پتروشیمی بندر امام درایران و سایر مزارع تولید نمک دردنیا(شکل19)
• 3- واحد های فصلی: واحد های كه در فصل خشك در اكثر كشورهای آسیای جنوب شرقی وجود دارند(شکل20)
• 4- پرورش متراكم آرتمیا در استخر های میگو ویا منفرد
• بدیهی است تولید آرتمیا دراستخر های ماهی ومیگو و مزارع دایمی تولید نمك اقتصادی خواهند بود.
• 5- پرورش در تانک
• با توضیحات ارایه شده ،و امکانات دردسترس نوع و شیوه تولید سیست وبیوماس آرتمیا متفاوت بوده و می تواند در داخل سالن و خارج سالن (استخر های انجام گردد.