Dr.Hossein.M.Al
11-01-2011, 08:08 AM
موارد مصرف*: متوتركسات* در درمان*كارسينوم* پستان*، سر و گردن*، ريه*، تومورتروفوبلاستيك*، لوسمي* لنفوسيتيك* حاد،لوسمي* مننژيال*، لنفومهاي* غير هوچكيني*،ميكوزفونگوئيد، استئوساركوما،پسوريازيس* و آرتريت* روماتوئيد به*كارمي*رود. همچنين* در درمان* كارسينوم*گردن* رحم*، تخمدان*، مثانه*، كليه*، پروستات*و بيضه*، لوسمي* ميلوسيتيك* حاد، ميلوم*مولتيپل*، آرتريت* ناشي* از پسوريازيس* ودرماتوميوزيت* نيز مصرف* شده*است*.
مكانيسم* اثر: متوتركسات* آنتي* متابوليت* وآنالوگ* اسيد فوليك* است* كه* با اتصال* به*دي*هيدروفولات* ردوكتاز از احياي*دي*هيدروفولات* به* تتراهيدروفولات*جلوگيري* مي*كند و در نتيجه* باعث* مهارساخت* DNA، RNA، تيميديلات* و پروتئين*مي*شود. سلولهايي* كه* تكثير سريع* دارندبيش* از ساير سلولهاي* تحت* تأثير اين* داروقرار مي*گيرند.
فارماكوكينتيك*: جذب* دارو بسيار متغيراست*. از سد خوني* ـ مغزي* به* مقدار كم*عبور مي*كند، در حالي* كه* پس* از تزريق* ازراه* غلاف* طناب* نخاعي*، به*راحتي* واردجريان* خون* مغزي* مي*شود. متابوليسم*دارو كبدي* است*. نيمه* عمر نهايي* با مقاديرمصرف* پايين* 3-10 ساعت* و در مقاديربالا 8-15 ساعت* است*. زمان* لازم* براي*رسيدن* به* حداكثر غلظت* سرمي* بعد ازمصرف* خوراكي* 1-2 ساعت* و بعد ازتزريق* عضلاني* 30-60 دقيقه* مي*باشد.دفع* دارو عمدت كليوي* است*.
موارد منع* مصرف*: در نارسايي* سيستم*ايمني*، به*عنوان* داروي* ضد نئوپلاسم*، جزدر موارد خاص* نبايد مصرف* شود. درموارد غيرنئوپلاسم*، نيز در صورت* وجودنارسائي* ايمني*، عيب* شديد كار كليه* و كبد وكاهش* فعاليت* مغز استخوان* نبايد مصرف*شود.
هشدارها: 1 ـ باتوجه* به* اثرات* سرطان* زايي*بالقوه* دارو، مصرف* طولاني* مدت* آن* درموارد غيرنئوپلاسم* بايد با احتياط فراوان*صورت* گيرد.
2 ـ در آسيت*، انسداد مجراي* گوارش*،وجود ترشحات* جنب* يا صفاق*، موكوزيت*،زخم* گوارشي* و كوليت* اولسراتيو بايد بااحتياط فراوان* مصرف* شود.
3 ـ در صورت* بروز اسهال* يا استئوماتيت*اولسراتيو مصرف* دارو قطع* شود چون*احتمال* انتريت* خونريزي*دهنده* وپرفوراسيون* كشنده* وجود دارد. همچنين*در صورت* بروز علائم* ريوي* (به*خصوص*سرفه*هاي* خشك* و آزاردهنده*) مصرف*دارو قطع* شود چون* خطر مسموميت*ريوي* برگشت*ناپذير وجود دارد.
4 ـ درمان* با مقادير زياد متوتركسات* رانبايد آغاز كرد، مگر اين* كه* لكوورين* (براي*جلوگيري* از عوارض* خوني* و گوارشي*) دردسترس* باشد. همچنين* بايد لكوورين* راپس* از مصرف* متوتركسات* تجويز كرد (نه*همزمان*) تا با اثر ضدنئوپلاسم* آن* تداخل*نكند.
5 ـ درمان* نئوپلاسم* با متوتركسات* را
نبايد آغاز كرد مگر اينكه* كليرانس*
كراتينين* و غلظت* كراتينين* سرم* در حدطبيعي* باشد.
عوارض* جانبي*: زخم* و خونريزي* گوارشي*،اسهال*، پرفوراسيون* گوارشي* (ممكنست*كشنده* باشد)، كاهش* گلبولهاي* سفيد خون*،عفونت* باكتريايي* يا سپتي* سمي*، كاهش*پلاكت*هاي* خون*، استئوماتيت*، زخم*،ژنژيويت*، فارنژيت*، كاهش* اشتها، تهوع* واستفراغ* از عوارض* جانبي* مهم* و نسبتاشايع* متوتركسات* مي*باشند. در درمان*نئوپلاسم* با مقادير بالا عوارض* شايع*شامل* نارسايي* كليه*، ازتمي*،هيپراوريسمي*، نفروپاتي* حاد، سميت* حادناشي* از مسموميت* با دارو، واسكوليت*پوستي* يا آفتاب* سوختگي* و افزايش*اريتروماتوز ناشي* از درمان* با اشعه* UVمي*باشد.
تداخل*هاي* داروئي*: مصرف* توأم* دارو باآسيكلووير تزريقي*، داروهاي*هپاتوتوكسيك*، داروهاي* ضد التهاب*غيراستروئيدي*، آسپاراژيناز وساليسيلات*ها، باعث* تشديد عوارض* سمي*متوتركسات* مي*گردد.
نكات* قابل* توصيه*: 1 ـ احتمال* بروز و شدت*عوارض* جانبي*، به*خصوص* مسموميت*كبد به* فواصل* زماني* و طول* مصرف* داروبستگي* دارد.
2 ـ در تزريق* دارو از راه* غلاف* طناب*نخاعي*، مقادير زيادي* متوتركسات* واردجريان* خون* مي*شود و در بيماراني* كه*به*طور سيستميك* نيز دارو دريافت* مي*كنندبراي* جلوگيري* از سميت*، تنظيم* مجددمقدار مصرف* سيستميك* توصيه* مي*شود.
3 ـ تعداد لكوسيتها و پلاكت*ها 7-10 روزبعد از تجويز دارو به* حداقل* مي*رسد و 7روز بعد به* ميزان* طبيعي* برمي*گردد.
4 ـ در بيماران* مبتلا به* آسيت*، انسدادمجراي* گوارش*، وجود ترشحات* جنب* ياصفاق* و عيب* كار كليه* ممكن* است* مقاديربيشتر و يا مدت* زمان* مصرف* طولاني*ترلكوورين* لازم* باشد، توصيه* مي*شود طول*مدت* مصرف* لكوورين* براساس* غلظت*پلاسمايي* متوتركسات* تعيين* گردد.
5 ـ در درمان* پسوريازيس*، زماني* كه*پاسخ* باليني* مطلوب* به*دست* آمد توصيه*مي*شود كه* مقادير دارو تدريجا كاهش*داده* شود و زمان* استراحت* (قطع* مصرف*دارو) را به* حداكثر زماني* كه* پاسخ* مناسب*را ايجاد كند، افزايش* يابد. توصيه* مي*شودكه* هر چه* سريعتر از درمانهاي* موضعي*معمول* در درمان* پسوريازيس* استفاده*شود.
مقدار مصرف*
خوراكي*:
بزرگسالان*: در درمان* كوريو كارسينوما،كوريوادنوم* تخريبي* و مول* هيداتيفرم* ازراه* عضلاني* mg/day 15-30 به*مدت* 5 روزتزريق* مي*شود كه* 3-5 بار به* فاصله* 1-2هفته* تكرار مي*شود. در لوسمي* حادلنفوسيتيك* مقدار اوليه* mg/m2/day 3/3همراه* با پردنيزون* يا ساير داروهاي*ضدسرطان* به*كار مي*رود. مقدار مصرف*نگهدارنده* 30mg/m2 در هفته* مي*باشد.
در لنفوم* بوركيت* به*ميزان*10-25mg/m2/day به*مدت* 4-8 روز به*كارمي*رود كه* هر 7-10 روز تكرار مي*شود.در لنفوساركوما ميزان*0/625-2/5mg/kg/day به*كار مي*رود. درميكوزفونگوئيد 2/5-10mg/day براي*هفته*ها يا ماهها مصرف* مي*شود. درپسوريازيس* يا آرتريت* روماتوئيد ياآرتريت* ناشي* از پسوريازيس* ابتدا 2/5-5ميلي*گرم* هر 12 ساعت* براي* سه* نوبت* 1بار در هفته*، سپس* به* ميزان* حداكثر2/5-20 ميلي*گرم* در هفته* افزايش* مي*يابد.يا ابتدا 10 ميلي*گرم* يكبار در هفته* كه*حداكثر تا 25 ميلي*گرم* در هفته* برحسب*نياز افزايش* مي*يابد. به*دليل* حساسيت* به*دارو و تفاوتهاي* فردي* پيشنهاد شده* مقدارمصرف* اوليه* تست* در كمترين* ميزان* داده*شود.
كودكان*: به*عنوان* ضد نئوپلاسم* مقدارmg/m2 20-40 يكبار در هفته* مصرف*مي*شود.
تزريقي*:
بزرگسالان*: در لوسمي* مننژيال* از راه*غلاف* طناب* نخاعي* ابتدا 12 ميلي*گرم* هر2-5 روز تا زماني* كه* شمارش* سلولهاي*مايع* مغزي* ـ نخاعي* به* حد طبيعي* برسد،تزريق* مي*شود. به*عنوان* پيشگيري* 12ميلي*گرم* در فواصلي* كه* از طريق* پاسخ*باليني* به*دست* مي*آيد مصرف* مي*شود. دركوريوكارسينوما، كوريوادنوم* تخريبي* يامول* هيداتيفرم* از راه* عضلاني*mg/day 15-30 به*مدت* 5 روز كه* 3-5مرتبه* هر 1-2 هفته* تكرار مي*شود، درلوسمي* حاد لنفوسيتيك* ابتداmg/m2/day 3/3 از راه* عضلاني* همراه* باپردنيزون* يا ساير داروهاي* به*كار مي*رود.مقدار مصرف* نگهدارنده* از راه* عضلاني*mg/m2 30 در هفته* يا از راه* وريدي*mg/kg 2/5 هر 14 روز مي*باشد.
در ميكوزفونگوئيد از راه* عضلاني* 50ميلي*گرم* يكبار در هفته* يا 25 ميلي*گرم* دوبار در هفته* به*كار مي*رود. در پسوريازيس*يا آرتريت* روماتوئيد از راه* عضلاني* ياوريدي* 10 ميلي*گرم* يكبار در هفته* كه*برحسب* نياز تا 25 ميلي*گرم* افزايش*مي*يابد.
كودكان*: در لوسمي* مننژيال* در كودكان*زير يكسال* از طريق* تزريق* داخل* نخاعي* 6ميلي*گرم*، كودكان* يك* ساله* 8 ميلي*گرم*،كودكان* دو ساله* 10 ميلي*گرم*، كودكان* 3ساله* يا بيشتر 12 ميلي*گرم*، هر 2-5 روزبه*كار مي*رود تا شمارش* سلولي* مايع*مغزي* ـ نخاعي* به* حد طبيعي* باز گردد.به*عنوان* ضد نئوپلاسم* 20-40 mg/m2 ازراه* عضلاني* يكبار در هفته* به*كار مي*رود.
به*طور كلي* توصيه* شده* اولين* تزريق*لكوورين* 24-42 ساعت* پس* از انفوزيون*مقادير زياد متوتركسات* (يا طي* يكساعت*پس* از مصرف* مقادير بيش* از حد آن*)صورت* گيرد. مقدار مصرف* لكوورين* بايدبه* اندازه*اي* باشد كه* غلظت* خوني* آن*مساوي* يا بيشتر از مقادير خوني*متوتركسات* باشد. مدت* زمان* تجويزلكوورين* بسته* به* مقدار مصرف*متوتركسات* و غلظت*هاي* پلاسمايي*حاصل* از آن* متغير است*.
اشكال* دارويي*:
Injection: 2.5 mg-100 mg
Tablet: 2.5 mg
مكانيسم* اثر: متوتركسات* آنتي* متابوليت* وآنالوگ* اسيد فوليك* است* كه* با اتصال* به*دي*هيدروفولات* ردوكتاز از احياي*دي*هيدروفولات* به* تتراهيدروفولات*جلوگيري* مي*كند و در نتيجه* باعث* مهارساخت* DNA، RNA، تيميديلات* و پروتئين*مي*شود. سلولهايي* كه* تكثير سريع* دارندبيش* از ساير سلولهاي* تحت* تأثير اين* داروقرار مي*گيرند.
فارماكوكينتيك*: جذب* دارو بسيار متغيراست*. از سد خوني* ـ مغزي* به* مقدار كم*عبور مي*كند، در حالي* كه* پس* از تزريق* ازراه* غلاف* طناب* نخاعي*، به*راحتي* واردجريان* خون* مغزي* مي*شود. متابوليسم*دارو كبدي* است*. نيمه* عمر نهايي* با مقاديرمصرف* پايين* 3-10 ساعت* و در مقاديربالا 8-15 ساعت* است*. زمان* لازم* براي*رسيدن* به* حداكثر غلظت* سرمي* بعد ازمصرف* خوراكي* 1-2 ساعت* و بعد ازتزريق* عضلاني* 30-60 دقيقه* مي*باشد.دفع* دارو عمدت كليوي* است*.
موارد منع* مصرف*: در نارسايي* سيستم*ايمني*، به*عنوان* داروي* ضد نئوپلاسم*، جزدر موارد خاص* نبايد مصرف* شود. درموارد غيرنئوپلاسم*، نيز در صورت* وجودنارسائي* ايمني*، عيب* شديد كار كليه* و كبد وكاهش* فعاليت* مغز استخوان* نبايد مصرف*شود.
هشدارها: 1 ـ باتوجه* به* اثرات* سرطان* زايي*بالقوه* دارو، مصرف* طولاني* مدت* آن* درموارد غيرنئوپلاسم* بايد با احتياط فراوان*صورت* گيرد.
2 ـ در آسيت*، انسداد مجراي* گوارش*،وجود ترشحات* جنب* يا صفاق*، موكوزيت*،زخم* گوارشي* و كوليت* اولسراتيو بايد بااحتياط فراوان* مصرف* شود.
3 ـ در صورت* بروز اسهال* يا استئوماتيت*اولسراتيو مصرف* دارو قطع* شود چون*احتمال* انتريت* خونريزي*دهنده* وپرفوراسيون* كشنده* وجود دارد. همچنين*در صورت* بروز علائم* ريوي* (به*خصوص*سرفه*هاي* خشك* و آزاردهنده*) مصرف*دارو قطع* شود چون* خطر مسموميت*ريوي* برگشت*ناپذير وجود دارد.
4 ـ درمان* با مقادير زياد متوتركسات* رانبايد آغاز كرد، مگر اين* كه* لكوورين* (براي*جلوگيري* از عوارض* خوني* و گوارشي*) دردسترس* باشد. همچنين* بايد لكوورين* راپس* از مصرف* متوتركسات* تجويز كرد (نه*همزمان*) تا با اثر ضدنئوپلاسم* آن* تداخل*نكند.
5 ـ درمان* نئوپلاسم* با متوتركسات* را
نبايد آغاز كرد مگر اينكه* كليرانس*
كراتينين* و غلظت* كراتينين* سرم* در حدطبيعي* باشد.
عوارض* جانبي*: زخم* و خونريزي* گوارشي*،اسهال*، پرفوراسيون* گوارشي* (ممكنست*كشنده* باشد)، كاهش* گلبولهاي* سفيد خون*،عفونت* باكتريايي* يا سپتي* سمي*، كاهش*پلاكت*هاي* خون*، استئوماتيت*، زخم*،ژنژيويت*، فارنژيت*، كاهش* اشتها، تهوع* واستفراغ* از عوارض* جانبي* مهم* و نسبتاشايع* متوتركسات* مي*باشند. در درمان*نئوپلاسم* با مقادير بالا عوارض* شايع*شامل* نارسايي* كليه*، ازتمي*،هيپراوريسمي*، نفروپاتي* حاد، سميت* حادناشي* از مسموميت* با دارو، واسكوليت*پوستي* يا آفتاب* سوختگي* و افزايش*اريتروماتوز ناشي* از درمان* با اشعه* UVمي*باشد.
تداخل*هاي* داروئي*: مصرف* توأم* دارو باآسيكلووير تزريقي*، داروهاي*هپاتوتوكسيك*، داروهاي* ضد التهاب*غيراستروئيدي*، آسپاراژيناز وساليسيلات*ها، باعث* تشديد عوارض* سمي*متوتركسات* مي*گردد.
نكات* قابل* توصيه*: 1 ـ احتمال* بروز و شدت*عوارض* جانبي*، به*خصوص* مسموميت*كبد به* فواصل* زماني* و طول* مصرف* داروبستگي* دارد.
2 ـ در تزريق* دارو از راه* غلاف* طناب*نخاعي*، مقادير زيادي* متوتركسات* واردجريان* خون* مي*شود و در بيماراني* كه*به*طور سيستميك* نيز دارو دريافت* مي*كنندبراي* جلوگيري* از سميت*، تنظيم* مجددمقدار مصرف* سيستميك* توصيه* مي*شود.
3 ـ تعداد لكوسيتها و پلاكت*ها 7-10 روزبعد از تجويز دارو به* حداقل* مي*رسد و 7روز بعد به* ميزان* طبيعي* برمي*گردد.
4 ـ در بيماران* مبتلا به* آسيت*، انسدادمجراي* گوارش*، وجود ترشحات* جنب* ياصفاق* و عيب* كار كليه* ممكن* است* مقاديربيشتر و يا مدت* زمان* مصرف* طولاني*ترلكوورين* لازم* باشد، توصيه* مي*شود طول*مدت* مصرف* لكوورين* براساس* غلظت*پلاسمايي* متوتركسات* تعيين* گردد.
5 ـ در درمان* پسوريازيس*، زماني* كه*پاسخ* باليني* مطلوب* به*دست* آمد توصيه*مي*شود كه* مقادير دارو تدريجا كاهش*داده* شود و زمان* استراحت* (قطع* مصرف*دارو) را به* حداكثر زماني* كه* پاسخ* مناسب*را ايجاد كند، افزايش* يابد. توصيه* مي*شودكه* هر چه* سريعتر از درمانهاي* موضعي*معمول* در درمان* پسوريازيس* استفاده*شود.
مقدار مصرف*
خوراكي*:
بزرگسالان*: در درمان* كوريو كارسينوما،كوريوادنوم* تخريبي* و مول* هيداتيفرم* ازراه* عضلاني* mg/day 15-30 به*مدت* 5 روزتزريق* مي*شود كه* 3-5 بار به* فاصله* 1-2هفته* تكرار مي*شود. در لوسمي* حادلنفوسيتيك* مقدار اوليه* mg/m2/day 3/3همراه* با پردنيزون* يا ساير داروهاي*ضدسرطان* به*كار مي*رود. مقدار مصرف*نگهدارنده* 30mg/m2 در هفته* مي*باشد.
در لنفوم* بوركيت* به*ميزان*10-25mg/m2/day به*مدت* 4-8 روز به*كارمي*رود كه* هر 7-10 روز تكرار مي*شود.در لنفوساركوما ميزان*0/625-2/5mg/kg/day به*كار مي*رود. درميكوزفونگوئيد 2/5-10mg/day براي*هفته*ها يا ماهها مصرف* مي*شود. درپسوريازيس* يا آرتريت* روماتوئيد ياآرتريت* ناشي* از پسوريازيس* ابتدا 2/5-5ميلي*گرم* هر 12 ساعت* براي* سه* نوبت* 1بار در هفته*، سپس* به* ميزان* حداكثر2/5-20 ميلي*گرم* در هفته* افزايش* مي*يابد.يا ابتدا 10 ميلي*گرم* يكبار در هفته* كه*حداكثر تا 25 ميلي*گرم* در هفته* برحسب*نياز افزايش* مي*يابد. به*دليل* حساسيت* به*دارو و تفاوتهاي* فردي* پيشنهاد شده* مقدارمصرف* اوليه* تست* در كمترين* ميزان* داده*شود.
كودكان*: به*عنوان* ضد نئوپلاسم* مقدارmg/m2 20-40 يكبار در هفته* مصرف*مي*شود.
تزريقي*:
بزرگسالان*: در لوسمي* مننژيال* از راه*غلاف* طناب* نخاعي* ابتدا 12 ميلي*گرم* هر2-5 روز تا زماني* كه* شمارش* سلولهاي*مايع* مغزي* ـ نخاعي* به* حد طبيعي* برسد،تزريق* مي*شود. به*عنوان* پيشگيري* 12ميلي*گرم* در فواصلي* كه* از طريق* پاسخ*باليني* به*دست* مي*آيد مصرف* مي*شود. دركوريوكارسينوما، كوريوادنوم* تخريبي* يامول* هيداتيفرم* از راه* عضلاني*mg/day 15-30 به*مدت* 5 روز كه* 3-5مرتبه* هر 1-2 هفته* تكرار مي*شود، درلوسمي* حاد لنفوسيتيك* ابتداmg/m2/day 3/3 از راه* عضلاني* همراه* باپردنيزون* يا ساير داروهاي* به*كار مي*رود.مقدار مصرف* نگهدارنده* از راه* عضلاني*mg/m2 30 در هفته* يا از راه* وريدي*mg/kg 2/5 هر 14 روز مي*باشد.
در ميكوزفونگوئيد از راه* عضلاني* 50ميلي*گرم* يكبار در هفته* يا 25 ميلي*گرم* دوبار در هفته* به*كار مي*رود. در پسوريازيس*يا آرتريت* روماتوئيد از راه* عضلاني* ياوريدي* 10 ميلي*گرم* يكبار در هفته* كه*برحسب* نياز تا 25 ميلي*گرم* افزايش*مي*يابد.
كودكان*: در لوسمي* مننژيال* در كودكان*زير يكسال* از طريق* تزريق* داخل* نخاعي* 6ميلي*گرم*، كودكان* يك* ساله* 8 ميلي*گرم*،كودكان* دو ساله* 10 ميلي*گرم*، كودكان* 3ساله* يا بيشتر 12 ميلي*گرم*، هر 2-5 روزبه*كار مي*رود تا شمارش* سلولي* مايع*مغزي* ـ نخاعي* به* حد طبيعي* باز گردد.به*عنوان* ضد نئوپلاسم* 20-40 mg/m2 ازراه* عضلاني* يكبار در هفته* به*كار مي*رود.
به*طور كلي* توصيه* شده* اولين* تزريق*لكوورين* 24-42 ساعت* پس* از انفوزيون*مقادير زياد متوتركسات* (يا طي* يكساعت*پس* از مصرف* مقادير بيش* از حد آن*)صورت* گيرد. مقدار مصرف* لكوورين* بايدبه* اندازه*اي* باشد كه* غلظت* خوني* آن*مساوي* يا بيشتر از مقادير خوني*متوتركسات* باشد. مدت* زمان* تجويزلكوورين* بسته* به* مقدار مصرف*متوتركسات* و غلظت*هاي* پلاسمايي*حاصل* از آن* متغير است*.
اشكال* دارويي*:
Injection: 2.5 mg-100 mg
Tablet: 2.5 mg