soheyla
02-19-2010, 09:58 AM
معرفي
خرگوش* اهلي* (Oryctolagus Cuniculus)حيواني* از راسته* خرگوش* شكلان* (Lagomorpha) و خانواده* Leporidae است* و خاستگاه* ابتدائي* آن* غرب* اروپا و شمال* غرب* آفريقا مي*باشد.
در حال* حاضر از نژادهاي* مختلف* آن* به* منظورهاي* گوناگون* از جمله* توليد پشم* و گوشت*، انجام* تحقيقات*بيولوژيكي* و بعنوان* حيوانات* خانگي* استفاده* مي*شود.
رفتار غير تهاجمي* و آرام* خرگوش* آنرا بعنوان* يك* حيوان* خانگي* ايده*آل* مطرح* نموده* است*. با اين* وجود جهت*نگهداري* مناسب* آن*، آشنائي* با خصوصيات* آناتوميكي*، فيزيولوژيكي* و رفتاري* اين* حيوان* ضروري* است*.
ويژگيهاي* كالبد شناسي* و فيزيولوژيكي*
سر: مهمترين* ويژگي* آناتوميكي* حيوان* در سر، گوشها مي*باشند. بخش* خارجي* گوشها يعني* لاله* گوش*خصوصيت* برجسته* اين* حيوان* بوده* و علاوه* بر نقش* آن* در شنوائي*، به* لحاظ وجود شبكه* وسيع* عروقي* در زير پوست*اين* ناحيه*، تأثير مهمي* درتنظيم* حرارت* بدن* دارند. لاله*هاي* گوش* نرم* و بسيار حساس* مي*باشند و نبايد از آنها براي*گرفتن* و مقيد كردن* حيوان* استفاده* نمود.
چشمها به* نسبت* اندازه* سر بزرگ* و داراي* زاويه* ديدي* حدود 190 درجه* مي*باشند. مردمكها قدرت* اتساع*زيادي* دارند و بدين* علت* حساسيت* بينائي* حيوان* به* نور را در مقايسه* با انسان* 8 برابر افزايش* مي*دهند. پلك* سوم* دراين* حيوانات* رشد قابل* ملاحظه*اي* دارد كه* در هنگام* خواب* از گوشه* داخلي* چشم* حركت* نموده* و سطح* قرنيه* رامي*پوشاند.
دندانهاي* خرگوش* رشد دائمي* دارند، بعنوان* مثال* دندانهاي* پيشين* در طول* سال* بيش* از 10-12 سانتيمتر رشدمي*نمايد بنابراين* بيماريهاي* دنداني* نظير رشد بيش* از حد دندانها و يا وجود دندانهاي* نابجا و بد شكل* از موارد متداول*در خرگوشها مي*باشند.
قفسه* صدري*: حجم* قفسه* صدري* در مقايسه* با گنجايش* محوطه* خيلي* كوچك* است*. قلب* نيز كوچك* است* وبر خلاف* ساير پستانداران* دريچه* دهليزي* - بطني* سمت* راست* سه* لختي* (Tricuspid) نبوده* و دو لختي* Bicuspid))است*.
محوطه* بطني*: طول* روده*ها حدود 10 برابر طول* بدن* است* و بخش* مهمي* از آن* را (از نظر گنجايش* و عملكرد)روده*كور (Cecum)تشكيل* مي*دهد كه* باقيمانده* هضم* نشده* مواد غذائي* پس* از عبور از روده* باريك* وارد آن* شده* وتوسط ميكروفلور موجود در آن* مورد تجزيه* قرار مي*گيرند و تركيبي* غني* از پروتئين* و ويتامين* را ايجاد مي*كنند.
خرگوش* بطور طبيعي* و غريزي* رفتاري* تحت* عنوان* مدفوع* خواري* دارد. اين* حيوانات* دو نوع* مدفوع* توليدمي*كنند كه* يك* نوع* آن* بشكل* دانه*اي* و نوع* ديگر بحالت* خميري* است*. نوع* دوم* غني* از تركيبات* پروتئيني* و ويتاميني*است* و حيوان* فقط اين* نوع* مدفوع* را مورد تغذيه* قرار مي*دهد. اين* عمل* معمولا صبح* زود انجام* مي*شود و حيوان*مدفوع* را مستقيما از مخرج* خود مي*گيرد و بدين* ترتيب* بخشي* از نياز بدن* به* پروتئين* و تركيبات* ويتاميني* را تامين*مي*نمايد.
ادرار خرگوش* بواسطه* مصرف* جيره* غذائي* گياهي* داراي* PH قليائي* حدود 8/2 است* و رنگ* آن* از زرد روشن* تانارنجي* پر رنگ* يا قهوه*اي* متمايل* به* قرمز متغير است* كه* ميزان* رنگ* بر اساس* دهيدراتاسيون* و قليائي* بودن* ادرار تغييرمي*كند. همچنين* بخاطر وجود نمكهاي* كربنات* كلسيم* و فسفات* آمونيم* و منيزيم* ادرار كدر است*. رسوب* اين* تركيبات*بر سطح* ميله*هاي* قفس*، تميز كردن* لانه* را با اشكال* روبرو مي*سازد.
درجه* حرارت* طبيعي* بدن* بين* 37 تا 39/4 درجه* سانتيگراد و به* طور متوسط 38/3 درجه* سانتيگراد مي*باشد.
با توجه* به* وجود نژادهاي* مختلف* وزن* حيوان* بالغ* مي*تواند از حداقل*kg 0/9 در نژادهاي* كوچك* (آلماني*،لهستاني*) تا kg 1/8 در نژادهاي* متوسط (نيوزيلند) و kg 7/3 در نژادهاي* بزرگ* (فلاماندري* بزرگ*) متغير باشد. متوسططول* عمر اين* حيوان* حدود 5 تا 6 سال* و حداكثر طول* عمر قابل* انتظار 15 سال* است*.
نگهداري
خرگوش* را مي*توان* در داخل* منزل* (بعنوان* مثال* در حياط) نگهداري* نمود. حداقل* سطح* مورد نياز براي*خرگوش* با وزن* kg 2 حدود 0/3 متر مربع* است*. براي* خرگوشهاي* با وزن* بيش* از kg 2 به* ازاء هر كيلوگرم* وزن* اضافه*سطح* لانه* بايد حدود 0/2 - 0/1 متر مربع* افزايش* يابد و در صورتيكه* چند خرگوش* با هم* نگهداري* شوند بايد به* ازاءهر خرگوش* اضافي* 0/2 متر مربع* به* سطح* لانه* افزوده* گردد.
ارتقاع* لانه* بايد در حدي* باشد كه* حيوان* بتواند بطور كامل* بر روي* پاهاي* خود بلند شود كه* بسته* به* جثه* حيوان*مي*تواند حدود 45-90 سانتيمتر در نظر گرفته* شود. در صورتيكه* خرگوش* در فضاي* خارج* منزل* نگهداري* مي*شودكف* لانه* بايد در مقابل* نفوذ رطوبت* عايق* شود و در صورتيكه* نگهداري* در داخل* منزل* صورت* مي*گيرد كف* لانه*مي*تواند مشبك* و يا توري* باشد كه* بدين* ترتيب* ادرار و رطوبت* ناشي* از آن* در كف* قفس* باقي* نمي*ماند و اين* مسئله*اجازه* مي*دهد تا تميز كردن* لانه* در فواصل* طولاني*تري* انجام* گيرد.
جهت* جلوگيري* از بروز نزاع* در بين* خرگوشها و عوارض* متعاقب* آن*، خرگوشهاي* نر را بايد جدا از هم* نگهداري*نمود. همچنين* نرها و ماده*ها نيز جز در هنگام* جفتگيري* بايد در لانه*هاي* جداگانه* نگهداري* شوند. نگهداري* چندخرگوش* ماده* با هم* در يك* قفس* اشكالي* ندارد.
خرگوشها مي*توانند درجه* حرارت* بين* 270 - 4 درجه* را تحمل* نمايند كه* البته* متوسط درجه* حرارت* توصيه*شده* بين* 22 - 16 درجه* سانتيگراد است*. رطوبت* محيط بايد حدود 60 - 40 % باشد و حداقل* طول* مدت* روشنائي*مورد نياز 16 - 14 ساعت* است*. در صورتيكه* طول* مدت* روشنائي* محيط از اين* مقدار كوتاهتر باشد حيوان* دچارنقصان* فعاليت* جنسي* پائيزي* (Autumnal Sexual depression) مي*گردد.
تغذيه
ميزان* مصرف* غذا در خرگوشها بطور متوسط روزانه* حدود 5 گرم* به* ازاء 100 گرم* وزن* بدن* است*. بهترين* ماده*غذائي* براي* خرگوشها، جيره*هاي* غذائي* تجاري* است* كه* تركيبات* آن* بر اساس* نياز حيوان* تنظيم* شده* است*. اين*جيره*ها معمولا حاوي* 17% - 14% پروتئين*، 22% - 12% فيبرخام* و 2500 - 2100 كيلو كالري* انرژي* هستند.
در كنار اين* مواد مي*توان* از سبزيجات* مختلف* نيز استفاده* نمود و بايد توجه* كرد كه* سبزيجات* فاسد و كپك*زده*نباشند.
اين* حيوان* از نظر فيزيولوژيك* شبه* نشخوار كننده* (Pseudoruminant) بشمار ميرود و چون* ميكروفلور دستگاه*گوارش* آن* نسبت* به* تغييرات* اسمولاريته* و PHبسيار حساس* است* بنابر اين* تغيير نوع* مواد غذائي* بايد به* آهستگي* وطي* مدت* 5 - 4 روز انجام* گيرد و هرگونه* تغيير ناگهاني* در محتويات* جيره* غذائي*، بخصوص* استفاده* از جيره*هاي* غني*از كربوهيدرات* مي*تواند با ايجاد اختلالات* شديد گوارشي* سبب* مرگ* حيوان* گردد.
توليد مثل
تعيين* جنسيت* در خرگوشهاي* نابالغ* بسيار مشكل* بوده* و به* تجربه* نياز دارد. بنابراين* در اين* مورد از دامپزشك*كمك* بگيريد.
خرگوشها در حدود سن* 24 - 16 هفتگي* به* بلوغ* مي*رسند. نژادهاي* كوچكتر زودتر ازنژادهاي* بزرگتر و ماده*هازودتر از نرها بالغ* مي*شوند. خرگوش* ماده* سيكل* اوستروس* منظمي* ندارد ولي* مرحله* پذيرش* جنسي* طولاني* و حدود7-10 روز است*. در صورتيكه* جفتگيري* انجام* نگيرد ظرف* 1-2 روز حالت* پذيرش* از بين* رفته* و پس* از آن* حيوان*مجددٹ وارد مرحله* پذيرش* جنسي* مي*گردد.
خرگوش* ماده*اي* كه* وارد اين* مرحله* شده* است* به* ساير خرگوشهاي* ماده* داخل* قفس* اجازه* مي*دهد كه* بر پشت*وي* بجهند كه* اين* نشانه* در جهت* تشخيص* حيوان* آماده* جفتگيري* حائز اهميت* است*. همانگونه* كه* در مبحث* لانه* ذكرشد نرها و ماده*ها بايد جدا از يكديگر نگهداري* شوند و فقط هنگام* پذيرش* جنسي* خرگوش* ماده* براي* مدت* حدود10 دقيقه* در قفس* خرگوش* نر قرار داده* شود.
در صورتيكه* جفتگيري* منجر به* لقاح* نگردد، ممكن* است* آبستني* كاذب* (Pseudopregnancy) رخ* دهد. در اين*مرحله* حيوان* ماده* كليه* حالات* حيوان* آبستن* را دارد و حتي* پستانها نيز بزرگ* مي*شوند ولي* اين* مرحله* حداكثر پس* ازحدود 18 روز خاتمه* مي*يابد.
طول* مدت* آبستني* حدود 33 - 30 روز است*. رشد پستانها سريع* بوده* و طي* هفته* آخر آبستني* صورت* مي*گيرد.طي* روزهاي* آخر حيوان* ماده* شروع* به* ساخت* لانه* مي*نمايد و براي* اين* منظور اقدام* به* كندن* موهاي* ناحيه* شكم*مي*كند. تعداد بچه*ها بين* 4-12 و بطور متوسط 7 عدد است*. بچه*ها معمولا صبح* زود و طي* حدود يك* ساعت* و ياكمتر متولد مي*شوند. طول* مدت* شيردهي* حدود 4-6 هفته* است*. مادر در طول* روز فقط يكبار و معمولا صبحها به*بچه*ها شير مي*دهد و بقيه* ساعات* روز لانه* بچه*ها را ترك* مي*نمايد كه* اين* مسئله* نبايد بعنوان* عدم* پذيرش* بچه*هاتوسط مادر قلمداد شود. در صورت* مرگ* مادر و يا هنگامي* كه* مادر قادر به* شيردادن* بچه*ها نباشد مي*توان* آنها رابصورت* دستي* تغذيه* نمود. جهت* تغذيه* بچه*ها شير با فرمولهاي* مختلفي* توصيه* شده* است* كه* يكي* از ساده*ترين*فرمولها بشرح* زير مي*باشد:
شير گاو 240 سي*سي*
زرده* تخم* مرغ* 1 عدد
عسل *5 سي*سي*
موليتي* ويتامين* كودكان *5 سي*سي*
شير دادن* هر 12 تا 24 ساعت* انجام* مي*گيرد. البته* بايد در نظر داشت* كه* تغذيه* دستي* بچه* خرگوشها بندرت*موفقيت*آميز بوده* و ممكن* است* با مشكلات* و عوارض* متعدد گوارشي* و تنفسي* در بچه* خرگوشها همراه* باشد.
خرگوش* و بهداشت* عمومي*
هر چند موارد گزارش* شده* از انتقال* بيماريهاي* خطرناك* بين* انسان* و حيوان* در خرگوشهاي* اهلي* و خانگي* نادراست* با اين* وجود مهمترين* اين* بيماريها عبارتند از سالمونلوز، تولارمي*، هاري*، عفونتهاي* قارچي* پوست* و مو، سل* وتوكسوپلاسموز.
جهت* جلوگيري* از بروز بيماري* در حيوان* و كاهش* احتمال* انتقال* آن* به* صاحب* حيوان* توصيه*هاي* زير بايدمورد توجه* قرار گيرد.
1 - پس* از خريد حيوان*، جهت* معاينه* و بررسي* وضعيت* سلامت* آن* و دريافت* راهنمائيهاي* لازم* به* درمانگاههاي*دامپزشكي* مراجعه* شود.
2 - حتي*الامكان* با ساخت* جايگاه* و لانه* مناسب*، حيوان* در خارج* از محيط منزل* و به* عنوان* مثال* در حياط نگهداري*گردد.
3 - در صورتيكه* حيوان* در داخل* منزل* نگهداري* مي*شود بايد داراي* جايگاهي* خاص* و نسبتا محدود باشد و از رفت* وآمد آزادانه* حيوان* در محيط منزل* بايد جلو گيري* شود.
4 - محل* نگهداري* و لانه* حيوان* روزانه* نظافت* گردد.
5 - از تماس* حيوان* با حيوانات* خانگي* افراد ديگر و همچنين* حيوانات* غيرخانگي* نظير گربه*هاي* ولگرد جلوگيري*شود.
6 - نظافت* شخصي* علي*الخصوص* شستن* دستها پس* از تماس* با حيوان* از اهميت* زيادي* برخوردار است*.
7 - در صورت* مشاهده* هرگونه* تغيير در ظاهر و يا رفتار حيوان*، جهت* بررسي* علت* آن* به* درمانگاه* دامپزشكي* مراجعه*شود و بر اساس* نظر دامپزشك* معالج* انجام* معاينات* دوره*اي* مورد توجه* قرار گيرد.
واكسن* هاري* جز در مواردي* كه* حيوان* در معرض* هاري* قرار دارد و يا در مناطقي* كه* هاري* شايع* مي*باشد توصيه*نمي*شود و براي* پيشگيري* از بروز ساير بيماريهاي* متداول* در خرگوش* نيز تاكنون* واكسني* تهيه* نشده* است*.
خرگوش* اهلي* (Oryctolagus Cuniculus)حيواني* از راسته* خرگوش* شكلان* (Lagomorpha) و خانواده* Leporidae است* و خاستگاه* ابتدائي* آن* غرب* اروپا و شمال* غرب* آفريقا مي*باشد.
در حال* حاضر از نژادهاي* مختلف* آن* به* منظورهاي* گوناگون* از جمله* توليد پشم* و گوشت*، انجام* تحقيقات*بيولوژيكي* و بعنوان* حيوانات* خانگي* استفاده* مي*شود.
رفتار غير تهاجمي* و آرام* خرگوش* آنرا بعنوان* يك* حيوان* خانگي* ايده*آل* مطرح* نموده* است*. با اين* وجود جهت*نگهداري* مناسب* آن*، آشنائي* با خصوصيات* آناتوميكي*، فيزيولوژيكي* و رفتاري* اين* حيوان* ضروري* است*.
ويژگيهاي* كالبد شناسي* و فيزيولوژيكي*
سر: مهمترين* ويژگي* آناتوميكي* حيوان* در سر، گوشها مي*باشند. بخش* خارجي* گوشها يعني* لاله* گوش*خصوصيت* برجسته* اين* حيوان* بوده* و علاوه* بر نقش* آن* در شنوائي*، به* لحاظ وجود شبكه* وسيع* عروقي* در زير پوست*اين* ناحيه*، تأثير مهمي* درتنظيم* حرارت* بدن* دارند. لاله*هاي* گوش* نرم* و بسيار حساس* مي*باشند و نبايد از آنها براي*گرفتن* و مقيد كردن* حيوان* استفاده* نمود.
چشمها به* نسبت* اندازه* سر بزرگ* و داراي* زاويه* ديدي* حدود 190 درجه* مي*باشند. مردمكها قدرت* اتساع*زيادي* دارند و بدين* علت* حساسيت* بينائي* حيوان* به* نور را در مقايسه* با انسان* 8 برابر افزايش* مي*دهند. پلك* سوم* دراين* حيوانات* رشد قابل* ملاحظه*اي* دارد كه* در هنگام* خواب* از گوشه* داخلي* چشم* حركت* نموده* و سطح* قرنيه* رامي*پوشاند.
دندانهاي* خرگوش* رشد دائمي* دارند، بعنوان* مثال* دندانهاي* پيشين* در طول* سال* بيش* از 10-12 سانتيمتر رشدمي*نمايد بنابراين* بيماريهاي* دنداني* نظير رشد بيش* از حد دندانها و يا وجود دندانهاي* نابجا و بد شكل* از موارد متداول*در خرگوشها مي*باشند.
قفسه* صدري*: حجم* قفسه* صدري* در مقايسه* با گنجايش* محوطه* خيلي* كوچك* است*. قلب* نيز كوچك* است* وبر خلاف* ساير پستانداران* دريچه* دهليزي* - بطني* سمت* راست* سه* لختي* (Tricuspid) نبوده* و دو لختي* Bicuspid))است*.
محوطه* بطني*: طول* روده*ها حدود 10 برابر طول* بدن* است* و بخش* مهمي* از آن* را (از نظر گنجايش* و عملكرد)روده*كور (Cecum)تشكيل* مي*دهد كه* باقيمانده* هضم* نشده* مواد غذائي* پس* از عبور از روده* باريك* وارد آن* شده* وتوسط ميكروفلور موجود در آن* مورد تجزيه* قرار مي*گيرند و تركيبي* غني* از پروتئين* و ويتامين* را ايجاد مي*كنند.
خرگوش* بطور طبيعي* و غريزي* رفتاري* تحت* عنوان* مدفوع* خواري* دارد. اين* حيوانات* دو نوع* مدفوع* توليدمي*كنند كه* يك* نوع* آن* بشكل* دانه*اي* و نوع* ديگر بحالت* خميري* است*. نوع* دوم* غني* از تركيبات* پروتئيني* و ويتاميني*است* و حيوان* فقط اين* نوع* مدفوع* را مورد تغذيه* قرار مي*دهد. اين* عمل* معمولا صبح* زود انجام* مي*شود و حيوان*مدفوع* را مستقيما از مخرج* خود مي*گيرد و بدين* ترتيب* بخشي* از نياز بدن* به* پروتئين* و تركيبات* ويتاميني* را تامين*مي*نمايد.
ادرار خرگوش* بواسطه* مصرف* جيره* غذائي* گياهي* داراي* PH قليائي* حدود 8/2 است* و رنگ* آن* از زرد روشن* تانارنجي* پر رنگ* يا قهوه*اي* متمايل* به* قرمز متغير است* كه* ميزان* رنگ* بر اساس* دهيدراتاسيون* و قليائي* بودن* ادرار تغييرمي*كند. همچنين* بخاطر وجود نمكهاي* كربنات* كلسيم* و فسفات* آمونيم* و منيزيم* ادرار كدر است*. رسوب* اين* تركيبات*بر سطح* ميله*هاي* قفس*، تميز كردن* لانه* را با اشكال* روبرو مي*سازد.
درجه* حرارت* طبيعي* بدن* بين* 37 تا 39/4 درجه* سانتيگراد و به* طور متوسط 38/3 درجه* سانتيگراد مي*باشد.
با توجه* به* وجود نژادهاي* مختلف* وزن* حيوان* بالغ* مي*تواند از حداقل*kg 0/9 در نژادهاي* كوچك* (آلماني*،لهستاني*) تا kg 1/8 در نژادهاي* متوسط (نيوزيلند) و kg 7/3 در نژادهاي* بزرگ* (فلاماندري* بزرگ*) متغير باشد. متوسططول* عمر اين* حيوان* حدود 5 تا 6 سال* و حداكثر طول* عمر قابل* انتظار 15 سال* است*.
نگهداري
خرگوش* را مي*توان* در داخل* منزل* (بعنوان* مثال* در حياط) نگهداري* نمود. حداقل* سطح* مورد نياز براي*خرگوش* با وزن* kg 2 حدود 0/3 متر مربع* است*. براي* خرگوشهاي* با وزن* بيش* از kg 2 به* ازاء هر كيلوگرم* وزن* اضافه*سطح* لانه* بايد حدود 0/2 - 0/1 متر مربع* افزايش* يابد و در صورتيكه* چند خرگوش* با هم* نگهداري* شوند بايد به* ازاءهر خرگوش* اضافي* 0/2 متر مربع* به* سطح* لانه* افزوده* گردد.
ارتقاع* لانه* بايد در حدي* باشد كه* حيوان* بتواند بطور كامل* بر روي* پاهاي* خود بلند شود كه* بسته* به* جثه* حيوان*مي*تواند حدود 45-90 سانتيمتر در نظر گرفته* شود. در صورتيكه* خرگوش* در فضاي* خارج* منزل* نگهداري* مي*شودكف* لانه* بايد در مقابل* نفوذ رطوبت* عايق* شود و در صورتيكه* نگهداري* در داخل* منزل* صورت* مي*گيرد كف* لانه*مي*تواند مشبك* و يا توري* باشد كه* بدين* ترتيب* ادرار و رطوبت* ناشي* از آن* در كف* قفس* باقي* نمي*ماند و اين* مسئله*اجازه* مي*دهد تا تميز كردن* لانه* در فواصل* طولاني*تري* انجام* گيرد.
جهت* جلوگيري* از بروز نزاع* در بين* خرگوشها و عوارض* متعاقب* آن*، خرگوشهاي* نر را بايد جدا از هم* نگهداري*نمود. همچنين* نرها و ماده*ها نيز جز در هنگام* جفتگيري* بايد در لانه*هاي* جداگانه* نگهداري* شوند. نگهداري* چندخرگوش* ماده* با هم* در يك* قفس* اشكالي* ندارد.
خرگوشها مي*توانند درجه* حرارت* بين* 270 - 4 درجه* را تحمل* نمايند كه* البته* متوسط درجه* حرارت* توصيه*شده* بين* 22 - 16 درجه* سانتيگراد است*. رطوبت* محيط بايد حدود 60 - 40 % باشد و حداقل* طول* مدت* روشنائي*مورد نياز 16 - 14 ساعت* است*. در صورتيكه* طول* مدت* روشنائي* محيط از اين* مقدار كوتاهتر باشد حيوان* دچارنقصان* فعاليت* جنسي* پائيزي* (Autumnal Sexual depression) مي*گردد.
تغذيه
ميزان* مصرف* غذا در خرگوشها بطور متوسط روزانه* حدود 5 گرم* به* ازاء 100 گرم* وزن* بدن* است*. بهترين* ماده*غذائي* براي* خرگوشها، جيره*هاي* غذائي* تجاري* است* كه* تركيبات* آن* بر اساس* نياز حيوان* تنظيم* شده* است*. اين*جيره*ها معمولا حاوي* 17% - 14% پروتئين*، 22% - 12% فيبرخام* و 2500 - 2100 كيلو كالري* انرژي* هستند.
در كنار اين* مواد مي*توان* از سبزيجات* مختلف* نيز استفاده* نمود و بايد توجه* كرد كه* سبزيجات* فاسد و كپك*زده*نباشند.
اين* حيوان* از نظر فيزيولوژيك* شبه* نشخوار كننده* (Pseudoruminant) بشمار ميرود و چون* ميكروفلور دستگاه*گوارش* آن* نسبت* به* تغييرات* اسمولاريته* و PHبسيار حساس* است* بنابر اين* تغيير نوع* مواد غذائي* بايد به* آهستگي* وطي* مدت* 5 - 4 روز انجام* گيرد و هرگونه* تغيير ناگهاني* در محتويات* جيره* غذائي*، بخصوص* استفاده* از جيره*هاي* غني*از كربوهيدرات* مي*تواند با ايجاد اختلالات* شديد گوارشي* سبب* مرگ* حيوان* گردد.
توليد مثل
تعيين* جنسيت* در خرگوشهاي* نابالغ* بسيار مشكل* بوده* و به* تجربه* نياز دارد. بنابراين* در اين* مورد از دامپزشك*كمك* بگيريد.
خرگوشها در حدود سن* 24 - 16 هفتگي* به* بلوغ* مي*رسند. نژادهاي* كوچكتر زودتر ازنژادهاي* بزرگتر و ماده*هازودتر از نرها بالغ* مي*شوند. خرگوش* ماده* سيكل* اوستروس* منظمي* ندارد ولي* مرحله* پذيرش* جنسي* طولاني* و حدود7-10 روز است*. در صورتيكه* جفتگيري* انجام* نگيرد ظرف* 1-2 روز حالت* پذيرش* از بين* رفته* و پس* از آن* حيوان*مجددٹ وارد مرحله* پذيرش* جنسي* مي*گردد.
خرگوش* ماده*اي* كه* وارد اين* مرحله* شده* است* به* ساير خرگوشهاي* ماده* داخل* قفس* اجازه* مي*دهد كه* بر پشت*وي* بجهند كه* اين* نشانه* در جهت* تشخيص* حيوان* آماده* جفتگيري* حائز اهميت* است*. همانگونه* كه* در مبحث* لانه* ذكرشد نرها و ماده*ها بايد جدا از يكديگر نگهداري* شوند و فقط هنگام* پذيرش* جنسي* خرگوش* ماده* براي* مدت* حدود10 دقيقه* در قفس* خرگوش* نر قرار داده* شود.
در صورتيكه* جفتگيري* منجر به* لقاح* نگردد، ممكن* است* آبستني* كاذب* (Pseudopregnancy) رخ* دهد. در اين*مرحله* حيوان* ماده* كليه* حالات* حيوان* آبستن* را دارد و حتي* پستانها نيز بزرگ* مي*شوند ولي* اين* مرحله* حداكثر پس* ازحدود 18 روز خاتمه* مي*يابد.
طول* مدت* آبستني* حدود 33 - 30 روز است*. رشد پستانها سريع* بوده* و طي* هفته* آخر آبستني* صورت* مي*گيرد.طي* روزهاي* آخر حيوان* ماده* شروع* به* ساخت* لانه* مي*نمايد و براي* اين* منظور اقدام* به* كندن* موهاي* ناحيه* شكم*مي*كند. تعداد بچه*ها بين* 4-12 و بطور متوسط 7 عدد است*. بچه*ها معمولا صبح* زود و طي* حدود يك* ساعت* و ياكمتر متولد مي*شوند. طول* مدت* شيردهي* حدود 4-6 هفته* است*. مادر در طول* روز فقط يكبار و معمولا صبحها به*بچه*ها شير مي*دهد و بقيه* ساعات* روز لانه* بچه*ها را ترك* مي*نمايد كه* اين* مسئله* نبايد بعنوان* عدم* پذيرش* بچه*هاتوسط مادر قلمداد شود. در صورت* مرگ* مادر و يا هنگامي* كه* مادر قادر به* شيردادن* بچه*ها نباشد مي*توان* آنها رابصورت* دستي* تغذيه* نمود. جهت* تغذيه* بچه*ها شير با فرمولهاي* مختلفي* توصيه* شده* است* كه* يكي* از ساده*ترين*فرمولها بشرح* زير مي*باشد:
شير گاو 240 سي*سي*
زرده* تخم* مرغ* 1 عدد
عسل *5 سي*سي*
موليتي* ويتامين* كودكان *5 سي*سي*
شير دادن* هر 12 تا 24 ساعت* انجام* مي*گيرد. البته* بايد در نظر داشت* كه* تغذيه* دستي* بچه* خرگوشها بندرت*موفقيت*آميز بوده* و ممكن* است* با مشكلات* و عوارض* متعدد گوارشي* و تنفسي* در بچه* خرگوشها همراه* باشد.
خرگوش* و بهداشت* عمومي*
هر چند موارد گزارش* شده* از انتقال* بيماريهاي* خطرناك* بين* انسان* و حيوان* در خرگوشهاي* اهلي* و خانگي* نادراست* با اين* وجود مهمترين* اين* بيماريها عبارتند از سالمونلوز، تولارمي*، هاري*، عفونتهاي* قارچي* پوست* و مو، سل* وتوكسوپلاسموز.
جهت* جلوگيري* از بروز بيماري* در حيوان* و كاهش* احتمال* انتقال* آن* به* صاحب* حيوان* توصيه*هاي* زير بايدمورد توجه* قرار گيرد.
1 - پس* از خريد حيوان*، جهت* معاينه* و بررسي* وضعيت* سلامت* آن* و دريافت* راهنمائيهاي* لازم* به* درمانگاههاي*دامپزشكي* مراجعه* شود.
2 - حتي*الامكان* با ساخت* جايگاه* و لانه* مناسب*، حيوان* در خارج* از محيط منزل* و به* عنوان* مثال* در حياط نگهداري*گردد.
3 - در صورتيكه* حيوان* در داخل* منزل* نگهداري* مي*شود بايد داراي* جايگاهي* خاص* و نسبتا محدود باشد و از رفت* وآمد آزادانه* حيوان* در محيط منزل* بايد جلو گيري* شود.
4 - محل* نگهداري* و لانه* حيوان* روزانه* نظافت* گردد.
5 - از تماس* حيوان* با حيوانات* خانگي* افراد ديگر و همچنين* حيوانات* غيرخانگي* نظير گربه*هاي* ولگرد جلوگيري*شود.
6 - نظافت* شخصي* علي*الخصوص* شستن* دستها پس* از تماس* با حيوان* از اهميت* زيادي* برخوردار است*.
7 - در صورت* مشاهده* هرگونه* تغيير در ظاهر و يا رفتار حيوان*، جهت* بررسي* علت* آن* به* درمانگاه* دامپزشكي* مراجعه*شود و بر اساس* نظر دامپزشك* معالج* انجام* معاينات* دوره*اي* مورد توجه* قرار گيرد.
واكسن* هاري* جز در مواردي* كه* حيوان* در معرض* هاري* قرار دارد و يا در مناطقي* كه* هاري* شايع* مي*باشد توصيه*نمي*شود و براي* پيشگيري* از بروز ساير بيماريهاي* متداول* در خرگوش* نيز تاكنون* واكسني* تهيه* نشده* است*.