شامپانزه ها صاحب 'فرهنگ' هستند
محققانی که بر روی پستانداران عالی تحقيق می کنند می گويند ثابت کرده اند که شامپانزه مانند انسان از عادات و سنن جمعی پيروی می کند.
آنها با تعليم شيوه های مختلف استفاده از ابزار به شامپانزه های محبوس، نشان داده اند که پستانداران عالی ضمن تقليد از ديگران، به توسعه سنت های فرهنگی می پردازند.
کارشناسان براساس مشاهدات خود در حيات وحش، از ديرباز به اين موضوع مظنون بودند اما هرگز مستقيما آن را ثابت نکرده بودند.
به گفته اين دانشمندان که نتايج مطالعات خود را در نشريه "نيچر" منتشر کرده اند، اين يافته نشان می دهد که فرهنگ دارای ريشه های کهن است.
مطالعه توسط تيمی از محققان در دانشگاه سن اندروز در بريتانيا و مرکز ملی تحقيقات پستانداران عالی در دانشگاه "امروی" در شهر آتلانتای آمريکا انجام شد.
آنها دو گروه مجزا از شامپانزه ها را در معرض مساله ای مشابه آنچه پسرعموهای جنگل نشين آنها با آن روبرو هستند قرار دادند: چگونه می توان يک تکه ماده غذايی را که در پس شبکه ای از لوله ها به دام افتاده است بيرون کشيد.
محققان سپس در خفا به يکی از اعضای هر گروه ترفندی بديع برای بيرون کشيدن خوراکی را آموزش دادند.
اريکا از گروه اول آموخت چگونه با استفاده از يک تکه چوب مانع را بلند کند به طوری که غذا بيرون بيافتد.
جورجيا از گروه دوم نيز فراگرفت چگونه با فشار دادن مانع باعث شود غذا از طريق يکی از لوله ها بيرون بيافتد.
سپس هر يک از دو شامپانزه به گروه خود بازگردانده شدند و دانشمندان به نظاره رفتار آنها نشستند.
آنها دريافتند که شامپانزه های هر گروه دور اريکا يا جورجيا جمع می شوند و به زودی از ترفندی که آنها آموخته اند تقليد می کنند.
در پايان دو ماه مطالعه، اعضای هر گروه هنوز شيوه خاص خود برای بيرون کشيدن خوراکی را دنبال می کرد و به اين ترتيب دو سنت فرهنگی مجزا در دو گروه رواج پيدا کرد.
پروفسور اندرو ويتن از دانشگاه سن اندروز به بی بی سی گفت: "اين اولين بار است که دانشمندان به طور آزمايشی به ايجاد دو سنت مجزا در ميان پستانداران می پردازند. به علاوه اين اولين بار است که کسی اين کار را با استفاده از ابزار در مورد حيوانات انجام می دهد."
ريشه های کهن
اين تحقيقات بر وزن چندين دهه مطالعه به روی پستانداران عالی در حيات وحش که حاکی از وجود سنت های فرهنگی غنی در ميان آنهاست می افزايد؛ سنت هايی که به جز در انسان در ساير حيوانات نظير ندارد.
برای مثال شامپانزه ها در غرب آفريقا از سنگ و قطعات چوب برای شکستن ميوه های مغزدار استفاده می کنند اما اين پديده هرگز در شامپانزه های شرق آفريقا مشاهده نشده بود.
اين موضوع نشان می دهد که جد مشترک شامپانزه و انسان، که در حدود چهار تا شش ميليون سال قبل می زيست، احتمالا ميل به پيروی از عادات جمعی که شاخص فرهنگ انسانی است، داشته است.
دکتر ويکتوريا هورنر از ديگر نويسندگان مقاله نيچر گفت: "اگر هر دو گونه (انسان و شامپانزه) دارای عناصر فرهنگی هستند، بسيار محتمل است که جد کهن آنها نيز از آن برخوردار بوده است. بنابراين فرهنگ احتمالا دارای ريشه های کهن و عميق است."
نتايج اين مطالعه در نسخه اينترنتی مجله "نيچر" چاپ شده است.
