بیوسکیوریتی در فارمهای طیور
شیوع بیماری میلیونها دلار ضرر در سال برای تولیدکنندگان طیور و صنایع وابسته هزینه برمی دارد. برای به حداقل رساندن این زیانها باید به روشهای جلوگیری از بیماری شامل شیوه هایی که موجودات زنده عامل بیماری (عوامل بیماریزا) و ناقلهایشان را کنترل می کند، توجه نمود. چنین اقدامات کنترل بیماری مجموعا بیوسکیوریتی (Biosecurity) نامیده میشوند.
بیوسکیوریتی می تواند مانند یک مجموعه از اعمال مشخص شده باشد که وقتی رعایت بشود انتشارعوامل بیماریزا را از یک مکان به مکان دیگر به حداقل می رساند. اعمال بیوسکیوریتی رابطه زیادی با ضدعفونی و شیوه های بهداشتی دارند تا عوامل بیماریزا را تا سطوح غیرعفونی ریشه کن کرده و یا کاهش بدهند. اعمال پیشگیرانه ازقبیل واکسیناسیون و مراقبت سرولوژیک نیزبه محافظت از سلامـت گله کمـک می کند. بیـوسکیـوریتی نامناسـب می تواند درشیوع زیاد بیماری اپیدمیک یا بیماری غیربومی درعرصه صنعت کمک کند، در نتیجه گله ها قرنطینه شده و ممکن است نابودشود. ازطرف دیگر، نفوذ یک بیماری بومی دریک فارم بوسیله یک موجود زنده بی خطر می تواند فقط بعنوان مخرب اقتصادی بعلت کاهش تمام محصولات زنده فارم باشد،اگرچه نشانه های آشکاربیماری وجود ندارد. تمیزکردن، بهداشتی کردن و ضدعفونی کردن تجهیزات طیور وقتی که آنها با عوامل بیماریزا آلوده شدند فوق العاده مشکل و هزینه بر است.
تعیین دقیق موقعیت فارم و برنامه ریزی به بیوسکیوریتی کمک میکند.
به طور مطلوب، فارمها باید حداقل 1 تا 3 کیلومتر دورترازدیگر کارخانجات بازرگانی یا فارمهای خصوصی طیور واقع شوند. هرچند که تجهـیزات طیـور را نمی توان جابجا کرد، باید ازساختن فارمهای جدید درنزدیکی کانالهای آبـی که توسط مرغابیـهای مهـاجر استفاده میشود جلوگیری کرد. مکان فارمهای جدید همچنین باید در حداکثر فاصله از جاده هایی که حجم بالایی از خودروهای مخصوص طیور از قبیل کامیونهای حمل دان یا خودروهای حمل مرغ تردد دارند، انتخاب شوند. فارمهای طیور همچنین نیاز به مقدار کافی آب آشامیدنی دارند. جاده ها و پیاده روها در محوطه فارم باید از موادی ساخته شود که در تمام فصول از حمل مواد آلی روی لاستیکها و کفشها بکاهد.
ویژگیهای طرح همچنین باید دربرگیرنده یک سیستم عبورومروریکطرفه برای همه تجهیزات طیور باشد. مسیرهای عبور و مرور پرسنلی ، وسایط نقلیه و طیوراز پرندگان جوان تر به پرندگان مسن تر، ازمناطق تمیزبه مناطق کثیف واز سالن های پرورش به محل استراحت کارگران یکطرفه باشد.این جلوگیریها از مواد آلوده کننده در محدوده تجهیزات از انتشار آنهابه مراحل دیگر تولید ممانعت میکند.
بیماریها در فارمهای طیور ممکن است از یکی از این چهارراه بوجود آید.
1ـ آنها ممکن است بوسیله افراد ازجمله کارکنان، تعمیرکاران، رانندگان کامیون، گروه واکسیناسیون،
دامپزشکان و غیره وارد شوند.
2ـ آنها ممکن است توسط طیور جدید( جوجه ها، پولت ها، خروس ها، منی و غیره ) حمل شده باشند.
3ـ آنها ممکن است ناشی از آلودگی قبلی و عدم نظافت کامل محوطه ساختمانها یا تجهیزات باشد.
4ـ آنها ممکن است توسط ناقلهایی از قبیل جوندگان، پرندگان وحشی، حشرات، باد، یا آب وارد گردند.
دستورالعملها برای توسعه شیوه های اجرایی استاندارد برای هر یک از این منابع بالقوه بیماریزا در متن زیر آورده می شود. این دستورالعملها باید کاملاً عملی و قابل فهم برای همه تولیدکنندگان طیور و پرسنل وابسته باشد.
جلوگیری ازانتقال بیماری توسط عبور و مرور انسان
باید ورود به فارمهای طیور را محدود کرد. همه افراد غیرمجاز را باید بیرون نگـه داشت ومقدار زمان ضروری که پرسنل در بیرون یا اطراف فارمها سپری می کنند را به حداقل رسانید. عبور و مرور همه وسایط نقلیه به درون فارم کنترل شود. درصورت عملی بودن گزارش جابجایی و عدم جابجایی همه وسایط نقلیه، تجهیزات و پرسنل در محوطه فارم نگهداری و متناوباً بررسی شود. این می تواند ارتباط مشکلات بیماری را با یک منبع ممکن تایید کند و در اصلاح کوتاهی های بیوسکیوریتی کمک کند. وسایط نقلیه ضروری که وارد شوند، پیش از ورود به محوطه فارم باید تمیز و ضدعفونی شده باشند. به طورمطلوب یک ساختمان مستقل می تواند برای همه پرسنل و تجهیزات ، درقسمت درب ورودی محوطه ساختمان ضدعفونی داشته باشد. شستشوی فشار قوی با یک محصول پاک کننده (Detergent) ازقبیل GENERAL CLEAN یا2003 ــ DG واسپری کردن چرخهای خودروها با یک محلول ضدعفونی ازقبیل 600 ـ D ، DEAMY ، 91 ـ IX یا PHEN ـ MULTI بیشتر عوامل بیماریزا را کم یا حذف خواهد کرد. نمونه هایی از ناقلهای ورودی ضروری شامل: کامیونهای دان و جوجه، دامپزشکان، تعمیرکاران و بازدیدکنندگان رسمی می باشد. برنامه های رفت و آمد بازدیدکنندگان باید اول از جوانترین گله مرغ و خروس شروع شود و جریان بازدید برطبق سن باشد. لباس و کفش تمیز برای همه افرادی که وارد فارم می شوندباید آماده باشد. به منظور کاستن از انتقال عوامل بیماریزا توسط افراد، باید از نگهداری گله های طیور، پرندگان دست آموز یا وحشی در منزل توسط کارکنان جلوگیری کرد.
جلوگیری از انتقال بیماری توسط پرندگان آلوده
طیور وارد شونده به فارم باید عاری از هر گونه بیماری باشند. NPIP تصویب کرده فارمها لازم است رکورد مرغهای فروخته شده و مقصد نهایی آنها را به منظور تعقیب بیماری نگهداری نمایند. هنگام خریداری تخم مرغها یا جوجه ها، رکوردها باید برای تایید عدم آلودگی شان و داشتن واکسیناسیون مناسب منطقه بررسی شوند. چنین اقدامات احتیاطی برای کاهش انتقال بیماری از یک فارم به فارمهای دیگر ضروری است. بیماریهای طیور می توانند از پرندگان آلوده بوسیله انتقال از طریق تخم مرغ (Transovarian) یا از یک پرنده به پرنده دیگر منتشر می شود. انتقال عوامل بیماریزا از تخم مرغ شامل انتقال transovarian (مرغ به تخم مرغ) و پوست تخم مرغ در آلودگی رویان در طول دوره شکل گیری و جوجه درآوری می باشد. آلودگی جوجه ها بعد از خروج از تخم مرغ در جوجه کشی نیز می تواند اتفاق بیافتد. انتقال بیماری ازیک پرنده به پرنده دیگر ممکن است از طریق ارتباط مستقیم با یک پرنده آلوده یا از طریق ارتباط غیرمستقیم با حاملین (Fomites) مثل عوامل بیماریزای خوراک، مواد دفعی یا انتقال باد صورت می گیرد.
جلوگیری از انتقال بیماری توسط فارمهای آلوده
نظافت موثر و اقدامات ضدعفونی می تواند بطور قابل توجهی انتقال بیماری را از طریق کاستن تعداد عوامل بیماریزا در محیط با سطوح غیر عفونی و بهبود بسیار بالای برنامه بیوسکیوریتی کم کند. یک سیاست " all out ـ all in " به جلوگیری از انتقال بیماری در زمان نظافت و ضدعفونی با قطع ارتباط مرغهای مسن تر با جوجه های جدید کمک خواهد کرد. اگرچه اعمال " all out ـ all in " کارآیی بهداشت را به حداکثر می رساند، اما آنها همیشه از لحاظ اقتصادی امکان پذیر نیستند. بنابراین تولیدکنندگان طیور باید برنامه های نظافت و ضدعفونی را بطور مستمر پیاده کنند تا فعالیتهای عوامل بیماریزا را در پایین ترین سطوح کاهش بدهند. در هر صورت، فارمها و تجهیزات باید از بالا به پایین و از داخل به بیرون نظافت شده باشند و با زهکشی طبیعی فاظلاب از آلودگی مجدد فارمهای تمیزشده جلوگیری کرد. مطمئن شوید که همه تجهیزات به اندازه کافی از مواد آلی تمیزشده اند ( زیرا مواد آلی از اثربخشی مواد ضدعفونی می کاهد )، سپس شیوه های خوب نظافت را با بکارگیری یک ماده ضدعفونی تکمیل کنید. ضدعفونی کننده های تجاری زیادی مختص استفاده فارمهای طیور نظیر 600 ـ D، DEAMY، PHEN ـ MULTI و 91 ـ IX در بازار وجود دارد. یک بحث مفصل خارج از حیطه این مقاله وجود دارد. از توصیه های روی برچسب کالا پیروی شود و تنها از مواد ضدعفونی مورد تایید اداره کشاورزی یا سلامت کانادا استفاده شود. مواد ضدعفونی مورد تایید، بر روی برچسبشان یک شماره P.C.Pیا شماره D.I.Nدارند.
جلوگیری از انتقال بیماری توسط ناقلها
علاوه بر نظافت و بهداشت، کنترل ناقلها نیز در جلوگیری از بیماری لازم است. ناقلهای متعددی از قبیل: جوندگان، پرندگان وحشی، جانوران داخلی و انگلهای خارجی وجود دارند که قادرند عوامل بیماریزا را به فارمهای طیور وارد کنند. عوامل بیماریزا ممکن است توسط حاملین ازقبیل مواد دفعی( شامل پرندگان وحشی، مدفوع، پرها یا گردوخاک ) انتقال یابند. عوامل بیماریزا همچنین می توانند توسط باد، آب یا در خوراک حمل شوند. به منظور افزایش سطح بیوسکیوریتی در فارمهای طیور برنامه های کنترلی جوندگان و پرندگان وحشی باید پیشرفته باشد. جوندگان خوراک را مصرف کرده و آلوده می سازند و بیماریهای زیادی را منتشر می کنند. آنها همچنین ممکن است تخم مرغها، جوجه ها، پولت ها، تجهیزات و ساختارها را نابود سازند. با پوشاندن همه هواکشها و سوراخها با یک حفاظ سیم توری تنگ می توان مانع ورود پرندگان وحشی به داخل سالن شد. با برنامه های پیشگیری کننده و استفاده مناسب از حشره کش ها مثل SUPER FOG و داروها، حشرات و انگلها می تواند کنترل شود. تلاشها برای به حداقل رساندن ناقلهایی از این قبیل می تواند بطور قابل ملاحظه ای از انتقال بیماری و زیانهای اقتصادی مربوطه بکاهد.
بیوسکیوریتی یک جزء بسیار مهم از اعمال مدیریت خوب است. تولید کنندگان طیوری که یک برنامه بیوسکیوریتی برای کنترل عوامل بیماریزا و ناقلهایشان را توسعه داده و اجرا می کنند، زیانهای اقتصادی ناشی از بیماریها را کاهش می دهند. یک طرح بیوسکیوریتی موثر باید در ماهیت و ورود تکنولوژی جدید زمانی که توسعه می یابند یا به هنگام ضرورت، انعطاف پذیر باشد. این مقاله قصد داشته ماخذی برای توسعه یک سیستم بیوسکیوریتی فراهم کند و بر نیاز تولید کنندگان طیور در آغاز تلاششان در طراحی یک نقشه بیوسکیوریتی برای فارمهای شخصی خود با پشتیبانی ماموران ترویجی و استانی تاکید دارد.
