-
تغذیه خرگوش (1)
دستگاه گوارش خرگوش برای مصرف مواد خشبی و غذاهایی با منشأ گیاهی شکل گرفته است. تکمیل و کارا شدن این دستگاه تقریباً در سن 9 هفتگی صورت می*گیرد. سکوم و کولون حدود 5-3 هفتگی همزمان با تغییر نوع غذا (از شیر به مواد جامد) شروع به رشد و نمو می*کنند. متوسط مدت زمانی که غذا در دستگاه گوارش خرگوش می*ماند 5-4 ساعت می*باشد. بیشترین مدت توقف غذا، در معده و سکوم می*باشد. در طی 3 هفتۀ اول زندگی، نوزاد خرگوش فقط شیر مادر را مصرف می*نماید و از هنگامی که مقدار شیر، احتیاجاتش را کفایت نکند، شروع به خوردن مواد جامد و آب خواهد کرد. مقدار مصرف غذا و آب توسط حیوان بستگی به سن و وضعیت فیزیولوژیکی آن دارد ولی به طور کلی وی نزدیک به دو برابر مقدار غذا، آب مصرف می*کند. با افزایش دما، مقدار مصرف آب افزایش می*یابد ولی اگر افزایش دما زیاد باشد (مثلاً به 30 درجۀ سانتی*گراد یا بیشتر برسد)، مقدار مصرف آب و غذا، هر دو کم می*شود. آب مصرفی می*بایست تمیز، تازه و عاری از اجرام پاتوژن و مواد شیمیایی بوده و به حد وفور و آزادانه در اختیار حیوان قرار گیرد.
ترکیبات جیره:
پروتئین:
یک حیوان بالغ حدود 20-10% پروتئین مورد نیاز بدنش را از طریق کوپروفاژی (مدفوع خواری) تأمین می*کند. بخشی از آمینواسیدهای تولید شده توسط میکروارگانیزم*ها، از دیوارۀ سکوم و مابقی از طریق کوپروفاژی جذب بدن می*شوند. آمینواسیدهای ضروری خرگوش مشابه سایر گونه*ها می*باشند. با این حال، گلیسین (Glycine) در خرگوش*های نابالغ که در حال رشد سریع می*باشد، کافی نبوده و می*بایست به جیره اضافه گردد. در دورۀ شیرواری نیز به لحاظ ترشح پروتئین در شیر، نیاز به آن بیشتر می*گردد. به طور کلی مطابق با سفارش N.R.C، پروتئین مورد نیاز برای نگهداری حیوان 12% جیره، در دورۀ بارداری 14% جیره، در دورۀ شیرواری 20% جیره و در دورۀ رشد 16% ماده خشک جیره می*بایستی باشد.
انرژی:
انرژی مورد نیاز بدن عمدتاً توسط کربوهیدرات*ها و در مرحلۀ بعد توسط لیپیدها و در برخی موارد خاص ممکن است توسط پروتئین*های مازاد، تأمین شود. خرگوش*ها نیز مشابه اغلب حیوانات، مصرف غذای خود را تا کسب مقدار نسبتاً ثابتی از انرژی تنظیم می*نمایند. از این رو در هنگام فرموله کردن جیره، مقدار مواد مغذی به کار رفته در جیره، می*بایست در ارتباط با انرژی جیره تعیین و تنظیم گردد. در هنگام شیرواری، به موازات این که دورۀ شیردهی حیوان پیش می*رود، مصرف غذا افزایش می*یابد تا نیاز به انرژی تأمین گردد. اگر جیره، انرژی کافی نداشته باشد، حیوان جهت ساخت شیر از ذخایر بدن خود استفاده می*نماید که باعث تضعیف وی و مستعد شدن آن به انواع بیماری*ها می*گردد و همچنین عملکرد و کارایی تولیدی حیوان در دوره*های بعدی نیز کاهش می*یابد. به طور کلی میزان انرژی قابل هضم جیره برای خرگوش*های در حال رشد 2500 کیلوکالری/کیلوگرم، برای خرگوش*های شیروار، با 7 نوزاد 3000-2500 کیلوکالری/کیلوگرم و برای بالغین غیرفعال 2200 کیلوکالری/کیلوگرم، می*بایست باشد. هرگاه مقدار فیبر غذا افزایش یابد، یک کاهشی در مقدار مصرف انرژی و مواد آلی غذا مشاهده می*شود، با این حال مقدار حداقلی از فیبر (12-14%)، به منظور هضم غذا، فعالیت طبیعی دستگاه گوارش و جلوگیری از بروز برخی اختلالات متابولیک نظیر اسهال، لازم است به جیره اضافه گردد. قسمتی از فیبر گنجانده شده در جیره بهتر است به شکل ذرات درشت*تر (2-4 میلی*متر) باشد، تا اختلالات گوارشی کاهش یابد و قسمت دیگر می*تواند با اندازۀ کوچکتر تهیه شود تا توقف غذا در سکوم بیشتر شده و نهایتاً قابلیت هضم آن غذا افزایش یابد .
مواد معدنی:
نیاز خرگوش مادر به مواد معدنی در هنگام شیرواری، به خاطر ترشح آنها در شیر افزایش می*یابد. نسبت کلسیم به فسفر در خرگوش 2-5/1 به 1 توصیه شده است، گرچه نسبت دوازده به یک را نیز می*تواند تحمل نماید. کلسیم بالای جیره می*تواند منجر به کاهش روی یا منیزیوم در حیوانات در حال رشد و کمبود فسفر در حیوانات شیروار گردد. کمبود کلسیم معمولاً پیش نمی*آید، به دلیل این که اکثر اجزای تشکیل دهندۀ جیره، حاوی کلسیم می*باشند، اما در صورت نیاز می*توان از کربنات کلسیم استفاده نمود.
منشأ فسفر، بیشتر گیاهان هستند که فسفر موجود در آنها به صورت فیتات می*باشد. فیتات در اثر فعالیت میکروارگانیزم*های سکوم تجزیه و فسفر آن آزاد می*گردد. در صورت نیاز به فسفر می*توان از نمک*های کلسیم آن همانند مونوکلسیم فسفات استفاده نمود.
نیاز به منیزیوم در طی شیرواری و آبستنی افزایش می*یابد. کم بودن آن موجب عوارضی نظیر عقب افتادگی رشد و سفید شدن گوش*های خرگوش خواهد شد.
روی برای رشد مناسب جنین و نگهداری آبستنی لازم است. مقدار روی مورد نیاز خرگوش ppm 70-50 می*باشد، اما اگر کلسیم جیره زیاد باشد (بیش از 2%) بایستی مقدار آن زیاد شود. در صورت کمبود روی، حیوان آبستن به هنگام فعالیت لانه*سازی، به اندازۀ کافی مو، جهت ساخت آشیانه از بدن خود نخواهد کند.
در حالت عادی کمبود پتاسیم مشاهده نمی*گردد، اما جیره*های حاوی انرژی بالا پتاسیم کافی ندارند که می*بایست به جیره اضافه گردد. در مواردی که پتاسیم جیره افزایش می*یابد، سدیم هم می*بایست زیادتر گردد، چرا که عدم تعادل بین این دو عنصر ممکن است منجر به بروز مشکلات کلیوی گردد. در کل برای تهیۀ یک جیرۀ مناسب مشورت با متخصص تغذیۀ خرگوش و یا دامپزشک الزامی است برای مثال در مواقعی که آمینواسیدهای مصنوعی به جیره اضافه می*گردند، به دلیل این که اغلب آنها به شکل هیدروکلراید هستند، بایستی نسبت سدیم و کلر تنظیم و بالانس گردد.
-
-
-
-
