-
طرز ساخته شدن تخم
بیشتر پرندگان و از جمله ماکیان فقط دارای یک تخمدان فعال هستند که در طرف چپ قرار گرفته و تخمدان راست فعالیتی ندارد و تقریبا از بین رفته است.تخمدان پرنده بالغ شبیه به یک خوشه انگور است که در آن تعدادی زرده در مراحل مختلف رشد وجود دارد که به آنها اووسیت گویند .در هنگام بلوغ و هنگام تخمگذاری تعداد کمی از این اووسیت ها شروع به افزایش اندازه و حجم خود می کنند این اووسیت ها دارای یک غشاء بنام غشاء زردهvitelline membrane می باشند که زرده بین آنها قرار گرفته است.زرده و غشا وتیلین خود بوسیله یک وزیکول از بافت رابط پوشیده می شود که در این حالت به آن فولیکول می گویند. دور هر فولیکول را یک شبکه مویرگی احاطه نموده است که بوسیله آن مواد غذایی به فولیکول می رسد.
تخم افشانیovulation یا رها شدن زرده: همانطور که گفته شد هنگامیکهزرده شروع به رشد نمود و رشد آن بحد کافی رسید فولیکول در جاییکه رگهای خونی وجود ندارد stigma ترک بر می دارد و زرده بداخل شیپور یا مجرای فانل می افتد .
مجرای تخمoviduct: پس از اینکه زرده رسیده از تخمدان رها و بداخل شیپور افتاد در مجرای تخم بقیه قسمتهای تخم ساخته می شود.
نطفه دار شدن تخم(لقاح) fertilization: در هنگام جفتگیری سلولهای اسپرماتوزوئید بداخل کلوآک ریخته می شود و این سلوله بطرف نواحی بالایی مجرای تخم حرکت می کنند.حرکت اسپرماتوزوئیدها بسیار سریع می باشد .برخورد اوول و اسپرماتوزوئید یا لقاح فقط در ناحیه فانل صورت می گیرد. معمولا زرده پس از رها شدن در این ناحیه برای مدت چند دقیقه توقف می کند و در صورتیکه اسپرماتوزوئید در این ناحیه وجود داشته باشد لقاح انجام می گیرد و سلول تخم یا zygote تشکیل می شود.زیگوت به محض تشکیل شدن برای تقسیم و تغییرات آماده می شود این عمل تا حدود 24 ساعت بعد که تخم در اویدوکت قرار دارد ادامه پیدا می کند و از نظر اندازه و حجم افزایش پیدا می کند و تولید لکه رویان یا spot germ را در کنار و بالای زرده می کند.
زرده پس از لقاح وارد ناحیه ماگنوم می شود در این ناحیه توسط غدد ترشحی موجود قسمتهای سفیده غلیظ و غشاءشالاؤ تشکیل می شود .
در مرحله بعدی زرده که دور آنرا سفیده غلیظ فرا گرفته است براثر حرکت دودی به ناحیه استی موس می رسد در این ناحیه سفیده رقیق و دو غشاء پوسته تشکیل می شود و تخم فرم و قالب می گیرد .
در ناحیه رحم یا uterus تخم بیشترین زمان توقف را دارد در این ناحیه سفیده و پوسته ها تکمیل شده .دوغشاء ای که دور تخم را فرا گرفته اند از هم جدا می شوند و در ناحیه پهن تخم محوطه ای بنام اطاقک هوایی air sac می سازند.در طی مدتی که تخم در ناحیه رحم توقف می کند بوسیله غدد مترشحه آن پوسته اصلی تخم (shell) ساخته می شود.قسمت اعظم این ترشحات از کربنات دو کلسیم است که بوسیله جریان خون به رحم حمل می شود . در ناحیه رحم پس از اینکه پوسته آهکی کاملا فرم گرفت در مرحله آخر یک ماده مرطوب و قابل رویت بنام bloom ترشح شده و روی خلل و فرج تخم را فرا می گیرد . این ماده سبب لیز شدن و سهولت در خارج شدن تخم می گردد این مادهد پس از خروج تخم در مجاورت هوا خشک می شود و تا حد زیادی نیز جلوی ورود میکروبها را به داخل تخم می گیرد.
نکته: قبل از اینکه تخم در رحم به مرحله سخت شدن برسد بوسیله لمس کردن شکم در سمت چپ می توان وجود آنرا در صبح زود حس نمود .از این عمل می توان برای تشخیص مرغ تخمی از غیر تخمی استفاده نمود.
در ناحیه مهبل تخم برای مدت کوتاهی توقف کرده .وقتیکه تخم به این ناحیه رسید پرنده براثر رفلکس احساس دفع می کند .از ناحیه واژه بر اثر انقباض و انبساط عضلات و حرکات دودی به تخم فشار می آید و آنرا بطرف کلوآک می راند .کلوآک در نتیجه فشار ، باز و با حرکات مخصوص تخم از بدن خارج می شود و به اصطلاح تخم گذاری انجام می گردد
-
-
-
-
