زباله بیولوژیکی که زندگی می بخشد
خون بندناف یا خون جفتی، خونی است که در جنین در حال تکوین داخل رحم جریان دارد، اما متأسفانه این خون که غنی از سلول های بنیادی است به عنوان یک زباله بیولوژیک دور ریخته می شود.
از سلول های بنیادی ذخیره شده در این بانک برای درمان انواع بیماری های خونی مانند تالاسمی و برخی سرطان ها استفاده می شود و بسیاری از بیماری هایی که در گذشته با پیوند مغز استخوان درمان می شد از طریق سلول های بنیادی خون بند ناف درصورتی که مشخصات بافتی دهنده با بیمار نیازمند مطابقت داشته باشد، قابل درمان است. بانک دولتی خون بند ناف ایرانیان تکمیل شده و حتی فعالیت آزمایشی خود را آغاز کرده است و این پروژه ملی به زودی طی مراسمی با حضور مقامات بلندپایه کشور به طور رسمی افتتاح می شود.
بانک دولتی خون بند ناف ایرانیان یک پروژه ملی است که طی آن با شناسایی زنان باردار قبل از زایمان در بیمارستان ها و زایشگاه ها و با استقرار کارشناسان این بانک در این مراکز و انجام مشاوره و اطلاع رسانی به مادران باردار، خون بند ناف نوزادان پس از بررسی سلامت کامل سلول های بنیادی و دریافت شرح حال مادر و نوزاد هنگام زایمان دریافت و در این بانک ذخیره می شود.
هنگام ذخیره خون بند ناف نوزادان در این بانک شناسنامه بافتی آن (hla) در نرم افزارهای ویژه ای ثبت می شود تا در آینده با تطبیق اطلاعات بافتی بیماران بتوان از سلول های بنیادی این خون ها برای درمان بیماران نیازمند استفاده کرد.
سلول های بنیادی ذخیره شده در این بانک در هنگام ذخیره سازی کاملا فراوری شده و آماده تزریق به بیماران خواهند بود و کارهای تخصصی روی آن در هنگام ذخیره سازی انجام می شود.
با وجود اینکه جفت و بند ناف نوزادان هنگام زایمان دور ریخته می شود و دریافت خون بندناف نوزادان هیچ لطمه ای به مادر یا جنین نمی زند اما این کار حتماً بعد از مشاوره و رضایت مادر انجام می شود.
نمونه های خون کد بین المللی دارند
مؤسسه رویان سال هاست که به شکل خصوصی اقدام به ذخیره سازی خون بند ناف نوزادان کرده است؛ به طوری که برای ذخیره سازی با اعلام رضایت پدر نوزاد با هماهنگی که از قبل انجام شده تیم ما در هنگام زایمان مادر در بیمارستان حضور پیدا می کند و عمل نمونه گیری بلافاصله پس از تولد نوزاد انجام و مراحل ذخیره سازی آن در خود مؤسسه انجام می شود.
همه نمونه های خون دارای کد بین المللی و شناسنامه بوده و متعلق به خود خانواده هاست و قابل انتقال به غیر نیست و مالک آن فقط پدر است. در این بانک مطالعات میکروبیشاخص های ژنتیک hla نیز انجام می شود.
تحقیقات آزمایشگاهی نشان می دهد سلول های بنیادی خون ساز موجود در خون بندناف با توجه به توانایی تمایز به سایر سلول ها می توانند افق جدیدی در درمان بیماری های مختلف شامل انواع سرطان ها، بیماری های ژنتیک، اختلالات خونی و نقص سیستم ایمنی، صدمات نخاعی، دیابت، بیماری های قلبی، پارکینسون، آلزایمر، لوپوس، ایدز و بیماری ام اس ایجاد کند.
از آنجا که سلول های بنیادی خون بندناف راحت تر توسط سیستم ایمنی بیمار قبول می شود، مشکل رد پیوند نیز کمتر ایجاد می شود؛ این در حالی است که سلول های موجود در این خون دورریز، بسیار پرتوان هستند و با تزریق و جایگزینی آنها در مناطقی که به صورت جدی آسیب دیده اند، بهبودی کامل حاصل می شود.
حفظ و نگهداری سلول های بنیادی خون بندناف برای استفاده احتمالی در آینده انتخابی است که امروزه تعداد زیادی از پدران و مادران در سراسر جهان به عنوان پشتوانه ای برای فرزندان خود مورد توجه قرار می دهند. در ایران نیز بانک خون بندناف توسط پژوهشکده رویان با هدف تأمین سلول های بنیادی جهت کاربردهای درمانی چند سالی است که فعالیت خود را آغاز کرده است.
در این بانک، والدینی که در انتظار تولد نوزاد هستند با مراجعه به این مرکز و تشکیل پرونده می توانند محتوای خون بندناف و جفت را نگهداری کنند.
روزانه در کل کشور ده ها هزار نمونه از خون های بندناف دور ریخته می شود که آینده نگری و کاربردی شدن نتایج تحقیقات مرتبط با توانایی های سلول های بنیادی خون بندناف حکم می کند این نمونه های غنی دورریز را در بانک های عمومی خون بندناف ذخیره کرد.
هم اکنون آنچه در ایران به عنوان بانک خون بندناف فعالیت دارد، مؤسسه ای خصوصی است که والدین صرفاً برای فرزندان خود اقدام به نگهداری خون بندناف می کنند و امکان مصرف برای سایرین وجود ندارد.
درخصوص نحوه فعالیت بانک خون بندناف گفته می شود بلافاصله بعد از زایمان، بندناف از نوزاد جدا می شود و در این زمان توسط یک سوزن خون از بندناف و جفت جمع آوری و به کیسه های خون منتقل می شود. این فرایند غیرتهاجمی و بدون درد است و برخلاف جمع آوری مرسوم مغز استخوان که مستلزم بیهوشی عمومی است، معمولاً در عرض 3دقیقه توسط نماینده موسسه یا پزشک متخصص انجام می شود.
نحوه کار این بانک به این صورت است که این خون ها به صورت جداگانه برای هر شخص، منجمد می شود تا درصورت نیاز در آینده برای درمان یکسری از بیماری ها مورد استفاده قرار گیرد.
بانک خون بندناف رویان هر روز در ساعات اداری پاسخگوی سؤالات والدین در زمینه سلول های بنیادی خون بندناف و کاربردهای آن است. والدین می توانند با مطالعه بروشورها یا حضور در بانک خون بندناف رویان از فعالیت های بانک سلول های بنیادی خون بندناف اطلاع حاصل کنند.
از آنجا که سلامت نمونه ها قبل از انجام فریز و نگهداری حائز اهمیت است، آزمایش های زیر روی هر نمونه قبل از انجماد صورت می گیرد:
آزمایش های کنترل آلودگی های ویروسی(سرولوژی) شامل تست های هوازی و بی هوازی، تعیین تعداد سلول ها و درصد سلول های زنده در نمونه، تعیین درصد و تعداد سلول های بنیادی (cd34+ cd45-) در هر نمونه توسط فلوسیتومتری، بررسی عملکرد سلول های بنیادی خون بند ناف توسط روش سنجش کلنی و تعیین hla به درخواست والدین. بعد از اتمام فرایند ذخیره سازی ، کارت مخصوصی که حاوی اطلاعات نمونه فریز شده و نتیجه آزمایش های به عمل آمده است به آدرس اعضا فرستاده خواهد شد.
تمامی نمونه ها در بدو ورود دارای شناسنامه شده و اطلاعات به طور محرمانه نگهداری می شوند
