طرح حفاظت از آهوي ايراني با مشاركت يك گروه خودرو*ساز كشور

Dr.Behshtian · 06-08-2010, 07:28 AM

طرح حفاظت از آهوي ايراني با مشاركت يك گروه خودرو*ساز كشور به*اجرا در می آید

قرار است طرح حفاظت از آهوي ايراني با مشاركت يك گروه خودرو*ساز كشور به*اجرا درآيد.
اين شركت خودروسازي با شعار «حمايت از محيط*زيست» وعده داده كه به*مدت 5سال از آهوي ايراني محافظت كند. به گفته رئيس سازمان حفاظت محيط*زيست «در اين طرح زيستگاه*ها و ايستگاه*هاي محيط*زيستي را سازمان تعييــــن مي*كند و شركت خودروساز به*عنوان اسپانسر در طرح*هاي حفاظت از اين*گونه مشاركت مي*كند».
به گفته محمدي*زاده 25 هزار آهو در كشور وجود دارد. وي مي*گويد: اين آمار براساس تحقيقات و سرشماري در زيستگاه*هاي مختلف اين*گونه حيات وحش به دست آمده است. آنچه در پي مي*آيد ديدگاه*هاي مختلف كارشناسان در اين باره است.
كامبيز بهرام*سلطان*، كارشناس محيط*زيست و متـــخـصـص در زيست*جانوري در مورد وضعيت فعلي آهوي ايراني در دشت*هاي كشور و اينكه آيا اين*گونه در معرض انقراض است مي*گويد: به اعتقاد من لفظ در حال انقراض را نمي*توان براي آهو در ايران به كار برد و بلكه بايد گفت، اگر همين جمعيتي كه به*صورت لكه*لكه در نقاط مختلف وجود دارد را بتوان حفظ كرد، در نتيجه زاد و ولد مي*توان گله*هاي اين حيوانات را ترميم كرد. وي در گفت*وگو با ايرن، تصريح مي*كند: آنچه مسلم است اينكه به*صورت چشمي احساس مي*شود كه از ميزان آهو در برخي نقاط ايران كاسته شده، به اين معني كه مثل گذشته با گله*هاي آهو مواجه نمي*شويد.
بر اين باورم تنها راه جلوگيري از اين كم*شدن*ها حفاظت شديد و شكار مطلقا ممنوع حداقل براي 10تا 15سال در ايران است. وي درخصوص تعداد آهوهاي ايران و اينكه آيا آمار دقيقي در اين زمينه وجود دارد، مي*گويد: نه، واقعيت اين است كه در مورد آمار و سرشماري اين حيوان در ايران، هميشه با مسئله*اي بي*جواب مواجه هستيد و هيچ*كس نمي*تواند ادعا كند در مورد آهو و به*طور كلي حيات*وحش آمار دقيقي دارد. تكيه*گاه سرشماري*هاي ما مربوط به دهه*هاي 40 و 50 است و بعد از آن سال*ها، ديگر سرشماري درستي صورت نگرفته؛ اگر هم گاهي آماري اعلام مي*شود بيشتر جنبه *خودنمايي دارد و عموما آمار صحيحي نيست.متأسفانه در ايران همه تمركز روي گونه*هاست، درصورتي*كه هميشه از قديم گفته*اند: «زيستگاه را نگه داريد، گونه خودش پيدا مي*شود». به گفته اين كارشناس، ما در حال از دست دادن اجتماعات زيستي در ايران هستيم.
بايد روي دروسي مانند زيستگاه*سازي* يا مديرت زيستگاه و مانند آن*كه از 50سال پيش در كشورهاي ديگر رواج داشته تمركز بيشتري كرد. وي درباره ويژگي*هايي كه يك زيستگاه آهو بايد داشته باشد، مي*گويد: قلمرو زندگي آهو بايد بسيار گسترده باشد. كوچك*شدن زيستگاه مهم*ترين عامل ازبين*رفتن آن است و اين همان موردي است كه مسئولان محيط*زيستي كشور به آن توجه نمي*كنند. مثلا در وسط زيستگاه آهوي «قمشلو» يك اتوبان ساخته شد و سازمان محيط*زيست هم بدون توجه، هيچ اقدامي براي جلوگيري از اين كار انجام نداد. ساخت اين اتوبان نه*تنها زيستگاه اين حيوان را از بين مي*برد، بلكه براي وي خطرساز هم هست و ممكن است در جاده با ماشين برخورد كرده و كشته شود.
تقويت زيستگاه*ها، اولويت اول
دكتر اسماعيل كهرم، استاد دانشگاه در ارتباط با «طرح جامع حفاظت از آهوي ايراني» معتقد است: طرح بسيار خوبي است. استفاده از منابع مالي شركتي مثل سايپا مي*تواند براي محيط*زيست بسيار مناسب باشد. چنين حركتي در همه جاي دنيا رايج است، اما آنچه در اين طرح بيش از همه مهم است چگونگي عمل و اجراي آن است. كهرم با اشاره به قوانين كشور تصريح مي*كند: در ايران بهترين قوانين مرتبط با محيط*زيست را داريم؛ مثلا ماده50 قانون اساسي كه در اين مورد است بسيار قانون كاملي است اما متأسفانه در عمل مي*بينيم كه محيط*زيست را به تاراج گذاشته*ايم. به گفته وي، در مورد اين طرح هم بستگي دارد كه سايپا چگونه عمل كند و سازمان محيط*زيست چگونه طرحي را در نظر گرفته باشد. آيا سايپا از متخصص و كارشناس در اين زمينه استفاده خواهد كرد؟ آيا سازمان محيط*زيست از اين منابع مالي استفاده درست خواهد كرد؟
اگر همه اين امور درست و دقيق صورت بگيرد و اين طرح به*صورت سيستماتيك و با برنامه اجرا شود، آن*وقت اگر مثلا بگويند 20درصد جمعيت آهو در پايان افزايش پيدا كرده مي*توان اين حرف را قبول كرد. كهرم، شناسايي و تقويت زيستگاه*هاي آهو را از اولويت*هايي مي*داند كه سازمان بايد به آن توجه كند؛ «آهو به سبزه احتياج دارد و بايد در دشت*هاي محل زندگي او پوشش گياهي را گسترده*تر كنيم. در حقيقت بايد زيستگاه را آماده كنيم و بعد انتظار داشته باشيم تا آهو پرورش پيدا كند».
اين مدرس محيط*زيست يادآور مي*شود: يكي از نكات ديگري كه بايد به آن توجه كرد، اينكه اگر سايپا مي*خواهد همه مناطق را با همه خدمات آن تحت پوشش قرار دهد، تقريبا امكان*پذير نيست و بايد منطقه به منطقه و روش*مند عمل كند. كهرم راه*حل اين موضوع را در ارائه برنامه تحقيقاتي از سوي سازمان محيط*زيست عنوان مي*كند و مي*افزايد: اول بايد سرشماري از تعداد آهوهاي ايراني صورت بگيرد، مناطق شناسايي شود و مثلا اعلام كند در منطقه شيراحمد كه 2500آهو وجود دارد نياز به آبشخور است يا در منطقه*اي ديگر احتياج به 4 محيط*بان داريم و يا در منطقه كالمند و بهادران كه 250 رأس آهو وجود دارد پوشش گياهي كم است.
ضرورت كاهش عوامل تهديد
دكتـر عليــرضا جورابچيان، كارشناس محيط*زيست، در ارتباط با طرح جامع حفاظت از آهو در ايران مي*گويد: بهترين شاخص براي كمك به حيات*وحش، افزايش جمعيت آن است».
اين كارشناس، اقدام شركت خودروساز در ارتباط با كمك به حيات وحش را مثبت ارزيابي كرده و تصريح مي*كند: كمك گرفتن و همكاري در زمينه حيات*وحش با هر قشر و طبقه*اي كه باشد، فعاليت مثبتي است. وي با اشاره به اينكه مهم*ترين شاخص*هاي اجراي اين طرح افزايش جمعيت و كاهش عوامل تهديد*كننده اين*گونه حيات*وحش است، خاطرنشان مي*سازد: اين شاخص*ها بايد در حال حاضر تعيين شود و با توجه به زاد و ولد، ميزان مرگ*ومير و نوع زاد و ولد آن مي*توان تعيين كرد كه در هر زيستگاه چه ميزان آهو بايد افزايش پيدا كند.
هيچ آماري از آهوهاي ايران وجود ندارد
«هيچ*گونه آمار صحيحي از نتايج سرشماري آهو در ايران وجود ندارد و اين مسئله به*خاطر دولتي*بودن آمارگيري اين نوع حيوان در ايران است.» اين واكنش دكتر بهروز دهزاد، اكولوژيست و استاد دانشگاه شهيد بهشتي نسبت به آمار اعلام*شده جمعيت آهوان كشور است. وي در ادامه مي*گويد: اين مشكل ناشي از آن است كه به*طور كلي سيستم سرشماري حيات*وحش در ايران دولتي است. به گفته دهزاد در بسياري موارد به جاي آمار صحيح با رقم*سازي* مواجه هستيم. وي در مورد علت اين موضوع توضيح مي*دهد: آمارگيري حيات*وحش از سوي سازمان محيط*زيست صورت مي*گيرد. بايد توجه كرد كه يك سازمان دولتي نمي*آيد عنوان كند كه مثلا تعداد آهو در كشور در سال گذشته 5هزار تا بوده و امسال اين تعداد به 2 هزار آهو رسيده، زيرا در اين حالت سازمان خود را زير سؤال برده است و رسانه*ها و افكار عمومي به سمت آن نشانه خواهند رفت.
اين كارشناس محيط*زيست تأكيد مي*كند: اين كار را بايد به انجمن*هاي مستقل علمي سپرد تا آنها با توجه به نيروهاي متخصص و آموزش*ديده*اي كه دارند اين كار را انجام دهند. او ادامه مي*دهد: متأسفانه تسلط دولت روي انجمن*هاي محيط*زيستي نيز زياد است، زيرا در بسياري موارد انجمن*ها براي تأمين منابع مالي خود مجبورند پروژه*هاي دولتي بگيرند و به نوعي با سازمان*هاي دولتي تعامل كنند.دكتر دهزاد با اشاره به طرح شركت سايپا براي حمايت از آهوي ايراني اشاره كرد بهتر است نقطه آغاز اجراي اين طرح ملي، انجام يك سرشماري دقيق و علمي در زيستگاه*هاي آهو باشد.
آمار مستند
به گفته دكتر محمدباقر صدوق، معاون طبيعي سازمان حفاظت محيط*زيست، سرشماري* آهوان، سال قبل منطبق با استانداردهاي معتبر انجام شده است. براساس اين سرشماري كه طي دو مرحله بازبيني شده، 18 هزار آهو در مناطق تحت مديريت سازمان حفاظت محيط*زيست و 9 هزار رأس در مناطق آزاد وجود دارد.
تنها در دو زيستگاه موته و قمشلو واقع در استان اصفهان 9216 رأس آهو سرشماري شده است. استان خراسان*رضوي با 3453 رأس در رده دوم و دشت سهرين زنجان با 1649 رأس آهو در مرتبه سوم از نظر فراواني جمعيت آهو قرار دارند. بيدويه كرمان با 890 رأس آهو از ديگر مناطقي است كه شمار آهوان آن قابل توجه است.

منبع : همشهری آنلاین