ذبح حیوانات از دیدگاه روان‎شناسی کودک

**Dr.Hossein.M.Al** · 10-27-2010, 08:32 AM

در کشور ما به مناسبت‎های مختلف و به ویژه در ایامی نظیر عید قربان و ماه محرم رسم قربانی کردن گوسفندان جاری است و به جای خود اگر به قصد قربت الهی انجام شود امید ثواب هم از آن می‎رود. اما یکی از مسائلی که در این بین مطرح است غفلت برخی خانواده*ها از انجام این عمل در برابر چشمان کودک خویش است. این غفلت بیشتر زمانی رخ می‎دهد که خانواده ، حیوانی مانند گوسفند را در کوچه یا در حیاط و پارکینگ محل سکونت خود ذبح می‎کنند و کودک نیز به تبع آن به تماشای صحنه ذبح می‎نشیند! صرفنظر از ایراد بهداشتی انجام این عمل و لزوم توجه به توصیه دامپزشکان برای ذبح در مراکز معتبر و مجاز در اینجا از دیدگاه روان‎شناختی به موضوع ذبح حیوان و رابطه آن با به تماشا نشستن کودکان می‎پردازیم.

به نظر می‎رسد تابحال تحقیق و یا گزارشی در خصوص ذبح حیوانات و تأثیر آن بر ذهن کودکان انجام و منتشر نشده باشد و یا حداقل به ندرت این موضوع مورد توجه محققین واقع شده است. بعبارتی ذبح حیوانات با اصطلاح قربانی*کردن در کشورهای اسلامی و بخصوص در کشور ما به قصد قربت الهی و ادای نذورات انجام می‎شود که این امر پسندیده ممکن است از لحاظ روانی تأثیرات منفی بر ذهن کودکانی که با مفاهیمی نظیر قصد قربت یا نذر و غیره آشنا نیستند بگذارد.

روان‎شناسان معتقدند خاطرات تلخ نسبت به خاطرات خوش ماندگارترند و مدت زمان زیاد و حتی تا پایان عمر در حافظه بلندمدت انسان باقی می‎مانند و این خاطرات ممکن است هر از چند گاهی به حافظه هوشیار آدمی بازگشته و او را آزار داده و ذهنش را مشغول کنند. مشاهده لحظه ذبح گوسفند برای کودک، تصویری دردناک در ذهن وی برجای گذاشته و خاطره‎ای تلخ و ناخوشایند به وی هدیه می‎کند!

در این زمینه به یک مثال توجه کنید. اگر زمانی از ما خواسته شود یک خاطره بد را به یاد آوریم، براحتی می‎توانیم این کار را انجام دهیم در حالیکه یادآوری خاطرات خوش به سختی انجام می‎شود. آنانی که فیلم ترسناک نگاه می‎کنند حتماً مفهوم این مثال را بهتر متوجه می‎شوند. بر این اساس خاطره ذبح گوسفند هم که در همین ردیف خاطرات است برای کودک به راحتی در زمان‎های مختلف و در طول مدت رشد وی تداعی و بازیابی می‎شود.

لحظه جان دادن و دست و پا زدن یک حیوان حتی برای بزرگسالان نیز براحتی قابل تحمل نیست، چه رسد به کودکان که از روحیه به مراتب لطیف‎تری برخوردارند. لذا پدران و مادران باید توجه کنند که نمایش لحظه ذبح گوسفند ممکن است عواقب جبران‎ناپذیری برای کودک عزیزشان در پی داشته باشد.

اینگونه خاطرات در ذهن کودک باقی مانده و او را آزار می‎دهند و کودک بطور مداوم لحظه ذبح و جان دادن حیوان را با خود مرور می‎کند و حتی ممکن است در خواب نیز با کابوس مواجه شود.

اگر محل ذبح خانه کودک باشد و یا به دلیلی کودک به محل ذبح بازگردد و یا در آنجا رفت و آمد داشته باشد ، پس از مشاهده ذبح حیوان و در پی بازگشت کودک به آن محل ممکن است دچار استرس، اضطراب و تپش قلب شده و بار دیگر خاطره دردناک دست و پا زدن حیوان برایش تداعی شود.

به لحاظ علمی این امکان وجود دارد که در این شرایط کودک شرطی شده و هر زمان که با صحنه و یا نشانه‎ای از لحظه ذبح مواجه گردد همان خاطرات تلخ برایش تداعی شود و یا حتی دچار اختلالی به نام "استرس پس از سانحه یا PTSD" شود. این اختلال ارتباط نزدیکی با حوادث ساخته دست بشر نظیر درگیری خیابانی، تصادفات و یا مشاهده مرگ موجودات دارد و با علائمی نظیر اضطراب، تپش قلب، تنش عضلانی، تنگی نفس، بیخوابی و افزایش تحریک‎پذیری نمایان می‎شود.

از سویی دیگر کودک برای رشد به منابع پروتئینی نیازمند است و ممکن است حتی با دیدن لحظه ذبح و ثبت خاطره ناخوشایند، در طول دوره رشد و یا حتی پس از آن از خوردن گوشت امتناع کند. نگارنده مواردی سراغ دارد که فردی با مشاهده سربریدن حیوان یا ذبح پرنده خانگی‎ خود تا سالها از خوردن گوشت قرمز یا مرغ تنفر داشته است!

اهمیت این موضوع زمانی بیشتر آشکار می‏شود که بدانیم بر اساس روایات اسلامی حتی ذبح حیوان در مقابل حیوان دیگر نهی شده است و لذا تعمیم آن به کودک که قطعاً روحیه‎ای کاملاً لطیف و حساس دارد به خوبی نشان می‏دهد که باید اکیداً از ذبح حیوانات در برابر دیدگان کودک پرهیز نمود.

منبع:حکیم مهر رامین وردانی ، کارشناس روان‎شناسی