تب دنگ و تب خونريزي دهنده دنگ

sanjagak · 02-21-2011, 07:31 AM

بيماري دنگ (Dengue) چيست؟
دنگ بيماري حاد ويروسي شبيه آنفلوانزاي شديد مي*باشد كه پس از گزش پشه*هاي آندس آلوده به يكي از چهارنوع ويروس دنگ، به انسان منتقل مي*شود.

اهميت بيماري دنگ (Dengue)
- در حال حاضر در بسياري از مناطق گرمسيري و نيمه گرمسيري آمريكا، شرق مديترانه و جنوب غربي آسيا و غرب اقيانوس آرام، آفريقا و بخصوص كشورهاي همسايه ايران شامل پاكستان وعربستان سعودي (شهر جده) بيماري بومي است.
- حداقل 5/2 ميليار نفر (دو پنجم جمعيت جهان) در مناطقي زندگي مي*كنند كه امكان ابتلاء آنها به اين بيماري وجود دارد.
- سالانه بيش از 100 ميليون نفر در دنيا به ويروس دنگ آلوده مي*شوند.
- سالانه حدود 000/500 نفر به تب خونريزي دهنده دنگ DHF و سندرم شوك دنگ DSS مبتلا مي*شوند. موارد بسيار شديد منجر به بستري در بيمارستان شده كه 90% آنها كمتر از 15 سال سن دارند.
- ميزان كشندگي سندرم شوك دنگ 50-40 درصد مي*باشد.
- تب دنگ به سرعت منتشر مي*شود و در طي همه*گيري، بسياري از افراد را مبتلا كرده و موجب آسيب*هاي جدي در آنها مي*شود.
- تاكنون درمان اختصاصي براي آن شناخته نشده است و مهم*ترين اقدام درماني، جايگزيني مناسب مايعات مي*باشد.
- همه*گيري بيماري دنگ در مناطقي كه پشه*هاي Aedes بخصوص Aedes aegypti, A.albopictus وجود دارند اتفاق مي*افتد كه اين پشه*ها در بسياري از نقاط دنيا از جمله ايران يافت مي*شوند.
- مسافراني كه در مناطق شايع تب دنگ (مانند عربستان سعودي) به بيماري مبتلا شده*اند ممكن است ويروس رابه ساير نقاط منتقل كنند.
- تب دنگ يكي از مهم*ترين بيماري*هاي ويروسي است كه توسط پشه*ها منتقل مي*شود.

راه انتقال بيماري دنگ:
پشه*ها پس از گزش افراد مبتلا، آلوده شده و در گزش*هاي بعدي موجب ابتلاء ساير افراد مي*گردند.
دوره كمون بيماري كمتر از 2 هفته مي*باشد.

علائم باليني
علائم باليني بيماري دنگ به دو شكل مي*باشد:
1- تب دنگ Dengue Fever (DF)
2- تب خونريزي دهنده دنگ Dengue Heamorrhagic Fever (DHF) و سندرم شوك دنگ Dengue Shok Syndrom (DSS) در اولين گزش توسط پشه آلوده علائم تب دنگ DF بروز مي*كند و در گزش*هاي بعدي تظاهرات تب خونريزي دهنده دنگ ايجاد مي*شود كه به دليل واكنش*هاي ايمونولوژيك است.

1- علام باليني تب دنگ DF:
- تب بالا با شروع ناگهاني؛
- سردرد شديد (اغلب در جلو سر)؛
- درد پشت چشم*ها كه با حركت چشم*ها شدت مي*يابد؛
- درد شديد عضلاني و مفصلي (به طوري كه تحت عنوان تب استخوان شكسته breakbone fever نيز گفته مي*شود)؛
- گاهي بثورات پوستي به شكل ماكولوپاپولر همراه ساير علائم مي*باشد؛
- يافته*هاي آزمايشگاهي در تب دنگ معمولاً شامل: كاهش پلاكت*ها، لكوپني، نوتروپني و يا لنفوسيتوز به همراه لنف آتي پيك مي*باشند.

2- علائم باليني تب خونريزي دهنده دنگ DHF و سندرم شوك دنگ DSS
تب خونريزي دهنده دنگ DHF شامل علائم تب دنگ DF به همراه يكي از موارد زير است:
- درد شديد و دائمي در شكم؛
- خونريزي از بيني، دهان، لثه*ها و كبودي پوست؛
- استفراغ*هاي مكرر با يا بدون خون؛
- مدفوع سياه؛
- خشكي دهان؛
- رنگ پريدگي و سردي پوست؛
- بي*حالي، بي*خوابي و بي*قراري.

يافته*هاي آزمايشگاهي در تب خونريزي دهنده دنگ DHF مشابه تب دنگ است. ايجاد اختلال در نفوذ*پذيري مويرگ*ها موجب تراوش پلاسما به خارج از عروق و افزايش غلظت خون Hemoconcentration در نتيجه افزايش هموگلوبين و هماتوكريت و تظاهرات شوك مي*گردد كه سندرم شوك دنگ DSS گفته مي شود. اين سندرم 50-40 درصد مرگ و مير به همراه دارد.

عوارض تب دنگ بر جامعه :
- گسترش همه*گيري در مناطقي كه قبلاً بيماري وجود نداشته باشد.
- كاهش طول عمر افراد.
- تحميل مخارج درمان براي بستري كردن بيماران و مراقبت از او .
- از كارافتادگي بيمار و همراهان او.
- پرداخت هزينه*هاي سنگين براي كنترل پشه*ها.
- ايجاد مشكلات اقتصادي بدليل كاهش توريسم.

محل تكثير و زندگي پشه*هاي عامل بيماري
- زباله*ها و فاضلاب*ها مهمترين محل تكثير اين پشه*ها در مناطق شهري است.
- پشه*هاي Aedes در داخل خانه*ها، نقاط تاريك، پشت كمدها، زيرتخت و فضاهاي بسته استراحت مي*كنند. پشه ماده تخم*هاي خود را در داخل هر آبي مي*گذارد كه شامل: آب انبارها، مخازن و منابع آب، بشكه*ها، كوزه*ها، سطل*ها، آب داخل كولرها، گلدان و بشقاب زير گلدان يا ظروفي كه براي نگهداري آب استفاده مي*شوند يا اشياء كه آب باران در آن جمع مي*شود مانند آب داخل بطري*هاي شكسته، قوطي*هاي كنسرو، ظروف پلاستيكي، لاستيك*هاي چرخ و غيره مي*باشند.
- همچنين پشه*ها در داخل زباله*هايي كه در محيط*هاي باز جمع*آوري مي*شوند و داراي پس آب مي*باشند تكثير مي*يابند.
- تخم*ها در طي 10 روز بالغ مي*شوند ولي در محيط خشك تا يكسال زنده مي*مانند

مهمترين اقدام جهت پيشگيري از ابتلاء به دنگ محافظت در مقابل گزش پشه مي*باشد:
پشه دنگ در تمام طول روز انسان را مي*گزد روش*هاي مبارزه در مقابل گزش پشه شامل موارد زير است:
- استفاده از لباس*هاي كاملاً پوشيده با آستين*هاي بلند و شلوار بلند كه اندام*ها را بپوشاند؛
- استفاده از دوركننده*هاي حشرات بخصوص براي كودكان و افراد مسن؛
- استفاده از شبكه هاي سيمي الكتريكي حشره*كش، اسپري*هاي حشره*كش و قرص*هاي حشره*كش در شبانه روز؛
- بكاربردن پشه*بند هنگام استراحت در شبانه روز، در صورتي كه آغشته به حشره*كش پرمترين (حشره*كش*هايي Pyrethroid) باشد مؤثرتر است. براي دور كردن يا كشتن حشرات مي*توان پرده*ها را نيز به حشره*كش*ها آغشته نمود و در مقابل پنجره*ها و درها آويزان كرد؛
- پشه*ها پس از گزش بيماران، آلوده مي*شوند لذا بيماران را در مقابل گزش بايد محافظت نمود. بخصوص آنها را در داخل پشه*بند نگهداري كرد؛
- موارد عفونت بيمارستاني از طريق انتقال انسان به انسان گزارش نشده است.

پيشگيري از تكثير پشه*ها:
پشه*هاي Aedes در داخل و اطراف خانه*ها زندگي و تخم*گذاري مي*كنند. روش*هاي مبارزه با پشه*ها شامل موارد زير هستند:
- تخليه آب وسايل خنك كننده مانند كولرها، منابع، كوزه*ها، سطل*ها، بشكه*ها و غيره؛
- وسايلي كه آب در آن جمع مي*شود را بايد از داخل و اطراف خانه جمع*آوري و معدوم كرد؛
- درب همه منابع آب و جايي كه آب نگهداري مي*شود بايد بطور دائمي بسته باشد؛
- آشغال*هايي كه امكان جمع شدن آب در آنها وجود دارد شامل: بطري*ها، كنسرو، تايرمستعمل، ظروف پلاستيكي و غيره، بطور مطمئن معدوم شوند.
- جمع*آوري صحيح زباله، و برقراري سيستم*هاي مناسب براي جمع*آوري فاضلاب.

بخاطر داشته باشيد:
- دنگ يك بيماري ويروسي شديد اس كه بدنبال گزش پشه منتقل مي*شود.
- با بكار بردن اسپري حشره*كش، توري پنجره*ها، پشه بند و دوركننده*هاي حشرات مي*توان از ورود پشه*ها به داخل خانه و ايجاد گزش محافظت كرد.
- براي جلوگيري از تخم*گذاري پشه*ها: قوطي كنسرو، جلد شكلات و وسايل پلاستيكي كه آب در آنها جمع مي*شود را بايد در سطل زباله قرار داد. هيچ آبي را داخل اطاق*ها يا اطراف آن جمع*آوري و نگهداري نكرد و ظروفي كه آب در آنها نگهداري مي*شوند را بطور دائم دربسته نگهداري كرد.
- دنگ در بسياري از كشورها از جمله پاكستان و عربستان بومي است.
- ابتلاء به دنگ موجب علائم باليني به دو شكل تب دنگ و تب خونريزي دهنده دنگ مي*گردد.
- تب دنگ شبيه آنفلوانزاي شديد مي*باشد كه در افراد مسن و كودكان مشاهده مي*شود ولي ندرتاً كشنده است.
- تب خونريزي دهده دنگ (DHF) يك شكل شديد بيماري است كه اغلب در كودكان و افراد مسن اتفاق افتاده و موجب خونريزي و گاهي شوك (DSS) مي*گردد و منجر به مرگ مي*شود. در مناطق گسترش يافته اغلب در كودكان و افراد مسن اتفاق مي*افتد ولي همه كساني كه به حج مي*روند. در معرض خطر مي*باشند.
- تب خونريزي دهنده دنگ اگر به موقع تشخيص داده نشود درمان نگهدارنده مناسب صورت نگيرد موجب تظاهرات شوك و مرگ بيمار مي*شود.
- در برخورد با موارد مشكوك ضمن تجويز مايعات خوراكي مناسب بيمار را سريع به بيمارستان ارجاع دهيد.
- بيمار بايستي در داخل پشه بند يا يك اطاق ايزوله بستري شود.
- در صورت ارجاع مورد مشكوك به بيمارستان مشخصات او را به مسئولين بهداشتي درماني گزارش نماييد.
- علائم بيماري را به مسافرين مناطق آلوده (از جمله عربستان سعودي) آموزش دهيد تا در صورت بروز علائم در طي مسافرت و بخصوص پس از بازگشت به پزشك مراجعه و سابقه مسافرت خود و احتمال ابتلاء به تب دنگ را اعلام نمايند.