فوتوپلتیسموگرافی چیست؟

**Dr.Hossein.M.Al** · 12-23-2009, 05:15 PM

Plethysmography‏:‏

‏ ‏PPG‏ كه به *صورت ‏Light Reflection Rheography‏ یا ‏LRR‏ شناخته شده است یك روش غیر تهاجمی با استفاده از تاباندن نور غیر مرئی مادون قرمز به پوست است. با توجه به حجم خون موجود در پوست و بافت، نور مادون قرمز جذب می*شود با اندازه*گیری نور جذب نشده تغییرات موجود در حجم خون را می*توان محاسبه كرد. همانند ‏IP‏ می*توان تغییرات حجم خون در سیاهرگ و منحنی ضربانی شریانها را به*دست آورد.‏

اندازه* گیری فوتوپلتیسموگرافی

‏ ‏PPG‏ بر اساس تعیین مشخصات نوری یك ناحیه معین پوست تعریف می*شود. برای رسیدن به این مقصود، مقداری نور نامرئی مادون قرمز به پوست تابانده می*شود. قسمتی از نور كه وابسته به مقدار حجم خون موجود در این قسمت از پوست است، جذب می*گردد. در هر بار مقدار نور منعكس شده با تغییرات حجم خون برابر است. تغییرات حجم خون را میتوان با اندازه*گیری این نور بازگشتی و با استفاده از مشخصات نوری بافت و خون محاسبه كرد. شما می*توانید این اثر را با چشمان خود مشاهده نمائید، پوست با خون كم سفید به نظر می*رسد ولی با خون بیشتر تیره*تر می*شود. ‏PPG‏ مفهومی نزدیك به همین قضیه ولی با رزالوشن و حساسیت بالاتر دارد.‏
‏ روشهای اندازه*گیری جدید از تجهیزات پیچیده*تری بهره می*برد كه باعث افزایش دقت و اعتبار نتایج این روش شده است، با این وجود باید به خاطر داشت كه فقط اندازه*گیریهای نسبی ممكن است و فقط حجم خون تغییر می*كند و قابل ثبت است. سیگنال اندازه*گیری شده تغییرات حجم خون در سیاهرگها و ضربان خون شریانی را در مویرگها نشان می*دهد. پارامترهای متغیر دیگری نیز كه به ‏PPG‏ بر می*گردند وجود دارد.‏
‏ ‏D-PPG، دیجیتال پلتیسموگرافی یك نام خاص در آزمایش سیاهرگی در پلتیسموگرافی است. به*صورت تاریخی به معنی یك تكنیك سنجشی پیشرفته به*كار می*رود. در حال حاضر اغلب دستگاههای موجود با یك تكنیك مشابه كار می*كند.‏
Rheography‏- ‏Reflection‏- ‏Light‏ (‏LRR‏) نیز به آزمایش سیاهرگی بر می*گردد این نام بر اساس یك نوع خاص از سنسور كه توانایی حس كردن و ساطع كردن را در یك طرف خود دارد (گیرندگی و فرستندگی) گرفته شده است. این سنسور بخش منعكس شده از نور ساطع شده را اندازه می*گیرد. (باید توجه كرد كه سنسورهایی كه در اینجا بحث خواهند شد (سنسورهای تبادلی) فقط می*تواند موج ضربانی را اندازه*گیری نماید. (فقط سنسورهای بازتابنده قادر است در آزمایش سیاهرگی كار كنند).

آزمایش سیاهرگی:

این قسمت كه با نامهای ‏tip-toe-test‏ یا آزمایش پمپ عضله شناخته می*شود و یك آزمایش جهت تشخیص نارسایی دریچه های سیاهرگی است. نارسایی سیاهرگی یك بیماری شایع بوده و می*تواند نتیجه لخته شدن خون در سیاهرگها باشد. برای انجام آزمایش بیمار باید روی صندلی كه قابلیت تنظیم وزن را دارد بنشیند پاها باید كمی كشیده باشد (زاویه 110 درجه) در حین آزمایش بیمار باید كف پاهای خود را بالا آورده و سپس به حالت قبل بازگرداند تا خون از سیاهرگها پمپ شود.‏

‏ این حركت باید حداقل 10 بار انجام شود. در حین این آزمایش خون موجود در سیاهرگها بنابر انقباض موجود در عضلات به سمت قلب پمپ می*شود.‏
‏ بعد از انجام آزمایش بیمار باید به*صورت بی*حركت تا زمانی كه منحنی ‏refill‏ ثبت می*شود منتظر بماند. در طول این زمان منحنی ‏‎ refill‎‏ اندازه گیری می*شود. اگر دریچه های سیاهرگی درست عمل كند و به*موقع بسته شود هیچ خونی برگشت پیدا نمی*كند و ‏refill‏ فقط در زمان ایجاد جریان بداخل سرخرگها اتفاق می*افتد. این فرآیند پرشدن مجدد از 30 تا 120 ثانیه بطول می*انجامد. اگر یك سیاهرگ ناسالم وجود داشته باشد، خون می*تواند به عقب بازگشت نماید و ‏refill‏ خیلی سریعتر اتفاق می*افتد (كمتر از 25 ثانیه) هر چه سرعت پر شدن بیشتر باشد نارسایی سیاهرگها وخیم*تر است.‏
‏ آزمایش ‏PPG‏ جهت به دست آوردن كارآیی اولیه سیاهرگ بسیار مناسب است. این آزمایش بسیار ساده است و حتی می*توان در داروخانه*ها این آزمایش را انجام داد و نتایج آن را با فشار خون اندازه*گیری شده مقایسه نمود. معاینه*های بیشتر توسط پزشكان متخصص با استفاده از روشهای ‏PPG‏ و داپلر انجام می*شود.

فوتوپلتیسموگرافی شریانی (‏Photo Pulse‏):

همانند ‏IP‏ در این روش نیز می*توان سیگنال ضربانی شریانها را از سیگنال تغییرات حجمی خون سیاهرگی جدا كرد. دو نوع مختلف از پروبهای ‏PPG‏ در سنجش شریانی مورد استفاده دارد:‏

‏ پروبهای بازتابنده :

این پروب برای آزمایش سیاهرگی نیز كاربرد دارد. نور ساطع شده و قسمت حس كننده در كنار یكدیگر و در یك پروب قرار گرفته* است. سنسورهای نوری، نوری را كه توسط بافت پوست منعكس شده آشكار می*كند. با توجه به آناتومی بدن، سنسورهای ‏PPG‏ فقط در آشكار*سازی موج ضربانی در نواحی كه تعداد زیادی مویرگ و سیاهرگ به یكدیگر جوش خورده است همانند انگشتان دست و پا، لوب گوش و چند ناحیه در صورت كاربرد دارند. این نواحی با قسمتهایی كه در قسمت سیاهرگی بكار می*رود، متفاوت است ولی هر دو كار توسط یك سنسور انجام می*شود.‏

‏ پروبهای انتقال: در این پروبها سنسورهای نوری در طرف مقابل قسمت ساطع كننده نور قرار گرفته *است و بافت در بین این دو قسمت قرار دارد. در این حالت میدان كاربردی و مكانی كه نور می*تواند به داخل آن از میان بافت نفوذ كند، محدود می*شود (انگشتان دست و پا و لوب*های گوش)، در مغایرت با پروبهای بازتابنده. منابع اصلی تولید ضربان كه شامل رگهای بزرگ نیز می*شود این سنسورها را برای اندازه گیری فشار خون نیز توانا می*سازد.‏
‏ پلتیسموگرافی شریانی شكل و اندازه موج ضربانی را همانند ‏IP‏ اندازه*گیری و ارزیابی می*كند، كاربرد ساده این روش در روی انگشتان دست و پا ، کاربرد این تكنیك را در موارد زیر مفید و ممکن ساخته است:‏

* تشخیص بیماریهای مویرگها در انگشتان (این كار فقط با مشاهده منحنی*های به*دست آمده ممكن است).‏

‏* تشخیص كارآیی اغتشاش جریان خون (سندرم ‏Raynould، انگشت مرده، سندرم ‏Fibration‏): برای تشخیص اغتشاشات و اختلافات، انگشت را برای چند دقیقه سرد می*كند و زمان لازم برای اینكه دامنه پالس دوباره نرمال شود را اندازه*گیری می*كند.‏

‏* تشخیص سندرم thoractic outlet‏: در این كار سرخرگ موجود در شانه را توسط فشار مسدود می*كند (سرخرگ دست یا سر) و با مانیتور كردن موج ضربانی یك بند انگشت، موقعیت و مكان رگی كه در شانه مسدود شده باشد مشخص می*گردد.‏

‏* اندازه*گیری فشار خون حتی در بند انگشتان‏: در پروبهای انتقال به راحتی می*توان فشار خون سیستولی را اندازه*گیری كرد.‏

‏* پروبهای PPG‏ بصورت سنسورهای جریان خون نیز كاربرد دارد: ولی كار كردن با آنها بسیار سخت تر از پروبهای داپلر است. یك كاف روی شریان اصلی بسته می*شود و فشاری بیشتر از فشار سیستول را اعمال می كند و سپس به آرامی فشار را كم می*كنند. زمانی كه پروب ‏PPG‏ فقط موج ضربانی را نشان می*دهد، فشار سیستولی خون برابر با فشار موجود در كاف است. با استفاده از كافهای كوچك حتی می*توان فشار خون در یك بند انگشت را نیز محاسبه كرد.‏‎ ‎

منبع :سایت جامع رایولوژی ایران