گربه*هاي اهلي به بيماريهاي ويروسي و باكتريايي مختلفيحساس هستند. خوشبختانه بسياري از بيماريهاي رايج و متداول گربه*هامي*تواند بوسيله يك برنامه واكسيناسيون منظم كنترل شود. در ضمن گربه*هامي*توانند بوسيله انگلهاي خارجي مانند كنه*ها، كك*ها و جربها آلوده شوند
عفونت دستگاه تنفسي فوقاني يك بيماري متداول گربه*ها است و گاهي اوقات بويژه درگربه*هاي جوان و بچه گربه*ها، مي*تواند مرگ*آفرين باشد .
در اكثر موارد مرگ*آور است كه با يك شروع ناگهاني و بروزعلائم معده*اي ـ روده*اي مانند : استفراغ و اسهال همراه است . واكسيناسيونتنها راه مؤثر براي كنترل اين بيماري خطرناك است .
يك بيماري مهلك ديگر نيز وجود دارد به نام لوكمي ويروسي گربه*ها يا (Felv)كه بسيار مسري بوده و از طريق تماس مستقيم منتقل مي*شود. يك گربه آلوده بهويروس عامل اين بيماري، ممكن است علائم مختلفي مانند كسالت، از دست دادنوزن ، تب و كم*خوني را نشان بدهد . گربه مبتلا قبل از بروز علائم مي*تواندبيماري را به ساير گربه*ها انتقال دهد. واكسيناسيون و جلوگيري از تماس باگربه*هاي آلوده در كنترل بيماري مؤثر است .
يك بيماري رايج و مهم ديگرتورم عفوني صفاق است.
اگرچه اين بيماري، مسري است، با اين حال بنظر مي*رسدكه برخي گربه*ها يك ايمني طبيعي و ذاتي نسبت به آن پيدا مي*كنند. گربهآلوده به عامل اين بيماري ممكن است يك ناقل بدون نشان دادن علائم باشد .
بر خلاف بيماري قبلي يك تست خوني قابل دسترس براي تشخيص آن وجود ندارد وليواكسيناسيون بر عليه آن بكار مي*رود .
از ساير بيماري هايي كه درشرايط غيربهداشتي ، ممكن است گربه خانگي به آن مبتلا شود ، آلودگي بهانگلهاي خارجي مانند، كك*ها، جربها، كنه*ها و همچنين بروز عفونتهاي قارچياست كه در اين آلودگيها، خارش، موريختگي، التهاب پوست و همچنين جراحاتثانويه پوست، ناشي از خارش اوليه، ممكن است حادث شود. بهترين وكارآمدترينراه پيشگيري از وقوع اين چنين آلودگي هايي رعايت بهداشت مو و پوست حيوان،شانه كردن مداوم موها و شستن آنها است .
از جمله مهمترين آلودگيهاي انگلي داخلي در گربه،توكسوپلاسموز را مي*توان نام برد كه به وسيله يك تك ياخته به نامتوكسوپلاسما گوندي بوجود مي*آيد. در گربه*هاي بالغ باعث ايجاد علام مغزيهمانند عدم تعادل و تلوتلو خوردن مي*شود و در گربه*هاي جوان باعث علائمحاد تنفسي مي*شود. اين بيماري مي*تواند از طريق مدفوع گربه به انسان منتقلشود. از اينرو سعي كنيد از آلودگي محيط زندگي خود به مدفوع گربه و تماس باآن جلوگيري بعمل آوريد. براي اينكار بايد از داروهاي ضدعفوني*كننده قويبراي تميز كردن محل توالت گربه، استفاده كرده و سعي كنيد بستر آن راروزانه تعويض كنيد و بطريقي كه گفته شد جلوي شكار كردن گربه خود را بگيريدو در ضمن هيچ نوع گوشتي (مگر گوشت ماهي) را بدون پختن به مصرف گربه خودنرسانيد .
واكسيناسيون در گربه
واكسيناسيون بر عليه تورم و التهاب ويروسي بيني و ناي گربه*ها يا (FVR)
نوع واكسن يك واكسن كشته شده يا تخفيفحدت يافته است كه نوع تخفيف حدت يافته به دو روش داخل عضلاني و قطره داخلبيني استفاده مي*شود . واكسن كشته شده هم، به طريق زير جلدي استفادهمي*شود . سن واكسيناسيون 10 ـ 8 هفتگي و 14 ـ 12 هفتگي و سپس تكرار آنبصورت ساليانه است. در مورد (FCV) نيز برنامهواكسيناسيون همانند (FVR) مي*باشد. ويروس (FCV) يكي از عوامل ايجادكنندهسندرم دستگاه تنفسي فوقاني گربه*ها است. برنامه واكسيناسيون در برابرپان*لوكوپني نيز دقيقآ همان برنامه*اي است كه در بالا ذكر شد .
در مورد ويروس لوكمي گربه*ها (Felv)نيز نوع واكسني كه بكار مي*رود، واكسن كشته شده است كه بطريق عضلاني تزريقمي*شود، سن واكسيناسيون هم در 9 روزگي و سپس 3 ـ 2 ماهگي و سپس تكرار آنبصورت ساليانه است .
در برنامه واكسيناسيون براي پيشگيري از هاري 2 نوعواكسن تخفيف حدت يافته و واكسن كشته شده وجود دارد كه هر دو در عضله تزريقمي*شود. سن واكسيناسيون هم در 16 ـ 12 هفتگي بوده، در مورد واكسن تخفيفحدت يافته تكرار آن بصورت هر 3 سال يكبار و در مورد واكسن كشته شده تكرارآن ساليانه خواهد بود .
مشاهدات باليني
همانطور كه قبلا ذكر شد، انگلهايخارجي متعددي مي*توانند باعث آلودگي گربه شوند با يك ذره*بين، بين موهايحيوان را با دقت از نظر وجود كك*ها، جربها و كنه*ها بررسي كنيد. ظاهرموهاي گربه بايد صاف، براق و غير نمدي باشد. به گوشهاي گربه نگاه كنيد،گوشها بايد تميز و خشك و عاري از هرگونه ترشحات باشد، وجود ترشحات، بوي بدو التهاب نشان دهنده تورم و التهاب گوش مي*باشد .بيني نيز بايد فاقد ترشحات باشد. خروج ترشحات چركي نشان*دهنده درگيريدستگاه تنفسي حيوان است. چشمهاي حيوان بايد براق و تميز بوده و فاقدترشحات باشد. وجود ترشحات، كدورت چشم و... نشان*دهنده بيماري چشمي است .
براي معاينه دهان گربه، آنراباز كرده و داخل دهان، زبان و لثه*ها را از نظر وجود زخم و تورم بررسيكنيد. وجود زخم در دهان ممكن است بدليل برخي بيماريهاي عمومي مانند سندرمدستگاه تنفسي فوقاني گربه*ها باشد. براي بررسي مقعد گربه ، دم آن را بلندكرده و آنرا از نظر وجود علايمي دال بر اسهال بررسي كنيد . اسهال مي*تواندنشان*دهنده برخي اختلالات گوارشي و بيماريهاي عمومي باشد .
وجود ترشحات چركي يكي از علائمدرگيري دستگاه تنفس است . از علائم ديگر سرفه است كه مي*تواند نشان *دهندهوجود عفونت در دستگاه تنفسي باشد و يا ممكن است علل ديگري همانند وجودمواد خارجي در مجاري تنفسي يا حساسيت (براي مثال ناشي از دود سيگار) دخيلباشد. از علائم رايج و متداول ديگر افزايش تعداد تنفس است، يك گربه درحالت طبيعي 25 تا 30 بار در دقيقه نفس مي*كشد افزايش اين تعداد اگر بدليلورزش (تحركات بدن) يا گرمي هوا، هيجان و استرس نباشد، احتمالا ناشي ازبيماري است بنابراين با شمردن تعداد تنفس گربه*تان تا حدودي مي*توانيد بهوضعيت آن پي ببريد. در ضمن كيفيت تنفس حيوان را نيز دقيقآ ارزيابي كنيد.تنفس بايد بدون ايجاد درد و بدون صدا باشد. تنفس توأم با درد و صدا و تنگينفس ممكن است ناشي از يك بيماري باشد .
يكي ديگر از علائم بيماري دستگاه تنفسي عطسه است كهعموما همراه عفونت هاي دستگاه تنفسي ديده مي*شود ،عطسه در واقع يكعكس*العمل غيرارادي است كه بدليل وجود مواد محرك درمجاري هوايي ايجادمي*شود . برايبررسي اختلالات دستگاه گوارش يكسري علائم را بايد مورد بررسي قرار دهيد.يكي از علائم رايج در اختلالات و بيماريهاي دستگاه گوارش اسهال است كههمانطور كه ذكر شد با بلند كردن دم گربه و مشاهده ناحيه اطراف مقعدمي*توانيد به وجود آن پي ببريد. علاوه بر اين، اسهال مي*تواند بيانگرآلودگي انگلي نيز باشد .
از علائم ديگر اختلالات دستگاهگوارش استفراغ مي*باشد، هر چند همه استفراغ*ها لزومآ خطرناك نيستند با اينحال بسياري از آنها مي*تواند بدليل اختلالات معده، روده و يا بدنبالبسياري از بيماريهاي سيستميك بروز كند .
از علائم ديگر، كاهش اشتهايحيوان مي*باشد. اگر متوجه شديد كه اشتهاي گربه*تان كاهش پيدا كرده، بايدبدانيد كه بسياري از بيماريهاي عمومي باعث اين حالت مي*شوند. مگر درمواردي مانند تغيير جيره غذائي .
از علائمديگر، تورم شكم گربه است كه ممكن است ناشي از انسدادهاي روده*اي يااختلالات لوزالمعده و كبد حيوان باشد، در ضمن وجود درد در موقع لمس شكمنيز مي*تواند بدليل اختلالات مذكور باشد .
يكي ديگر از نشانه*هاي بيماري دستگاه گوارش، يبوستاست. اگر متوجه شديد كه گربه در دفع مشكل دارد و مدفوع آن بسيار سفت و خشكاست بايد بدانيد كه احتمالا حيوان دچار يبوست شده است. اين حالت ممكن استبدليل اختلالات بسيار خطرناكي مانند انسداد روده باشد. از معاينات بسيارمهم ديگر، اندازه*گيري وزن حيوان است كاهش سريع و ناگهاني وزن بسيار بااهميت است. چرا كه بدنبال بسياري از بيماريهاي مهم و خطرناك مي*تواند حادثشود. اگر گربه شما ماده است ناحيه واژن را از نظر وجود ترشحات، بوي بد ويا پرخوني و تورم مورد معاينه قرار دهيد. در مورد گربه نر نيز بيضه*ها رااز نظر تقارن، جراحات روي پوست بيضه و اندازه معمول*شان بررسي كنيد .