گاما نايف ( چاقوي گاما )

Dr.Behshtian · 01-03-2010, 07:18 PM

گاما نايف ( چاقوي گاما )

گاما نايف دستگاهی است که با استفاده از پرتو گاما در جراحی مغز واعصاب از ان استفاده ميشود.

اين دستگاه توسط دو جراح سوئدی به نامهای borje larssonوlars leksell تکميل شدو برای بار اول در

در موسسه karolinska در استکهلم سوئد درسال۱۹۶۸به کار گرفته شد.سومين دستگاه در کشور

انگلستان توسط MR DAVID FORSTER در سال ۱۹۸۵نصب و راه اندازی شد .

هم اکنون بيشتر از ۱۰۰ سايت گاما نايف در سراسر دنيا وجود دارد و بيش از 100000 بيمار در ان تحت

معالجه قرار دارند.

انورماليهای مغزی مانند تومورها وAVM های مغز قبل ان با جراحی يا راديوتراپی درمان می شدند.

ولی در گاما نايف از روشی غير تهاجمی بنام stereotactic radiosurgery استفاده ميشود .

گامانايف در واقع به جراح مغز و اعصاب اين امکان را می دهد که جراحيهای مغز را بدون استفاده از

تيغ جراحی و فقط با استفاده از پرتو انجام دهد. اشعه مورد استفاده در گاما نايف از ۲۰۱ چشمه از

هم جدا توليد می شود و با استفاده از DOSE PLANNing به يک باريکه اشعه بسيار کنترول شده

به هدف مورد نظر در مغز تابيده ميشود.اين کار توسط کامپيوترهای بسيار سريع محاسبه ميشود.

تابشی دقيقآ بر اساس موقعيت اندازه و شکل هدف محاسبه می شود بطوريکه هدف را کاملآ نابود

کرده ولی بر روی بافتهای سالم اطراف کمترين اثر را می گذارد. در اين روش بيمار هيچگونه دردی را

احساس نمی کند ومی تواند خيلی زود پس از جراحی فعاليتهای عادی خود را از سر بگيرد.

کاربرد گاما نايف :

۱-تومورها : گامانايف روی غالب انواع تومورها ی مغزی موثر است :اکوستيک نوروها

ادنوهای هيپوفيز کرانيو فارينژيوها مننژيوما کندروسارکوما متاستاز و . . .

سرعت درمان بستگی به نوع تومور و رشد ان دارد مثلآ متاستازها خيلی سريع از بين ميروند ولی

دوره درمان اکوستيک نوروها ممکن است چند ماه طول بکشد.اهميت گاما نايف زمانی اشکار ميشود

که برای درمان METASTATIC BRAIN CANCER نياز به جراحی باز جمجمه باشد.بهترين نتيجه درمان

زمانی است که اندازه تومور کمتر از يک سانتی متر باشد.گامانايف موجب محدوديت رشد تومور و

انقباض و چروکيدگی ان در حدود ۹۰ در صد موارد می شود.

۲-AVM ارتباط غير طبيعی شريان و وريد( Arteriovenous Malformations )

AVM يک بيماری مادرزادی است که به صورت انورمالی در شريان وعروق در مغز ايجاد می شودو

ممکن است باعث سر درد و در نهايت خونريزی مغزی شودکه در اين صورت مجب سکته مغزی با

فلج يا احتمالآ*مرگ می شود.اغلب AVM ها می بايستی درمان شوند يا ميزان ريسک ان کاهش

يابد. بهبود AVM با گامانايف تدريجی است وبعد از ۲ تا ۳ سال اتفاق می افتد.موفقيت ان بين ۶۵

تا ۱۰۰ درصد است که ان هم بسته به اندازه و موقعيت AVM دارد.از عوارض درمان ميتوان به سستی

موقت و عدم تعادل در ۱۰ تا ۱۵ در صد بيماران اشاره کرد ولی عارضه ماندنی درمان که حالتی پيچيده

است در ۵ درصد بيماران باقی می ماند که از ان جمله می توان به خونريزی مغزی در طی درمان اشاره

کرد که ان هم به علت فاصله ۲ الی ۳ ساله درمان است .

۳-Acoustic Neuroma )Vestibular Schwanoma

اين تومور هشتمين تومور خوش خيم مغز ميباشد و اغلب موجب کا هش شنوايی و ايجاد صدای زنگ

در گوش وعدم تعادل ميشود .گامانايف می تواند رشد تومور را متوقف کند. عدم درمان اين تومور موجب

کری ميشود ولی درمان موجب کاهش سايز تومور در ۹۰ درصد بيماران و برگشت شنوايی در ۳۰ درصد

بيماران می شود.

۴-بيماری پارکينسون

۵-اختلالات لرزشی فاميلی familial tremor

۶-درد عصب Trigeminal Neuralgia Tic Douloureaux

اين بيماری به صورت حمله مداوم و غير قابل پيش بينی در صورت هنگام انجام کارهای نرمال

مانند لمس صورت غذا خوردن يا صحبت کردن اشکار ميشود.و ممکن است در هر جای صورت مانند

پيشانی يا فک اتفاق بيافتد و به صورت دوره ای است . طوری که به تدريج دوره های بدمن درد ان

کاهش می يابد . از عوارض بعد درمان با گامانايف می توان به بی حسی قسمتی از صورت بعد از

درمان اشاره کرد .

مزايای گامانايف:

۱- غير تهاجمی است ۲-زمان اقامت کوتاه در بيمارستان ۳-کاهش خطرات ناشی از عمل

۴-هزينه در مان با گاما نايف حدود ۲۵ تا۳۰ درصد کمتر از جراحی براورد شده است.

در اين روش چون جراحی باز انجام نمی شود امکان خونريزی و عفونت از بين ميرود

عوارض: عوارض جانبی ملايم وبستگی به محل ضايعه دارد:تهوع ريزش موضعی موی سر سر درد

اماده سازی بيمار :

تراشيدن موی سر به کارکنان کمک می کند تا فريم سر را بهتر و دقيقتر قرار دهند. از بيماران خواسته

می شود که از نيمه شب قبل NPO باشندو چيزی نخورند و ننوشند.بهتر است دوستان ويا اقوام خود

را جهت همراهی در بخش به همراه بياورند.

روز درمان: يک IV باز از دست بيمار مورد نياز است تا با تزريق سرم از دهيدراته شدن بيماردر حين

انجام درمان جلوگيری شود . زيرا در زمان انجام درمان بيمار قادر به خوردن و اشاميدن نمی باشد.

فريم سر دستگاهی است که مختصات مورد نظر در مغز را به طور کاملآ دقيق مشخص می کند .

چرا که پرتو گاما با يد دقيقآ*به هدف مورد نظر اصابت کند.شايد اين مورد حياتی ترين بخش در گاما نايف

با شد. فريم سر از جنس الومينيوم سبک با وزنkg ۳ ساخته می شود.

قبل از نصب فريم به جمجمه محل بسته شدن پيچهای ثابت کننده ان را

با سوزن نازک به صورت موضعی در پوست بی حس می کنند. اين وضعيت

برای بيمار دردی نداشته فقط کمی ايجاد فشار بر روی جمجمه کرده که ان

هم پس از حدود ۱۵ دقيقه بر طرف می شود. اين فريم تا پايان کار روی سر

می ماند.

تصوير برداری:

برای در مان تومورها کليشه ct و يا MRI لازم است زيرا اين تصاوير موقعيت تومور را بهتر نشان می دهند.

گاهی اوقات هر دو نوع توصيه می شود . جهت AVM ويا مشکلات عروقی ديگر انژيو گرافی DSA پيشنهاد

ميشود.

طرح و نقشه درمانی:

نقشه درمانی توسط جراح مغز و اعصاب و افراد تيم تهيه شده و کليه اطلاعات و محاسبات ميزان پرتوی

تحت تابش در کامپيوتر مرکزی گامانايف بر نامه ريزی شده است.

درمان:

منبع پرتودهی در گامانايف کبالت ۶۰ ميباشد.بيمار روی تخت

قرار گرفته و سر همراه فريم داخل يک کلاهخود قرار ميگيرد.

اين کلاهخود دارای ۲۰۱ سوراخ ميباشد و هر کدام از انها پرتوی

مشخصه خود را با زاويه مخصوص به خود ارسال ميکند تا به

بافت سالم اسيبی وارد نشود. بيمار از طريق ميکروفون و دوربينی که در اتاق تعبيه شده با پزشک و

کارکنان ارتباط خواهد داشت . زمان درمان بسته به اندازه منطقه درمان و ميزان پرتوی موثر جهت درمان

ممکن است ۴-۲ ساعت طول بکشد.پس از اتمام درمان تخت به عقب برگشته و توسط زنگی که تعبيه

شده به تيم اتمام ان اطلاع داده خواهد شد. سپس فريم سر فورآ برداشته شده در اثر بسته شدن پيچها

روی پوست سر خونريزی کمی ايجاد ميشود که با يک بانداژ ساده بر طرف خواهد شد.ممکن است بيمار

احساس سر درد و سر گيجه داشته با شد. بيمارانی که انژيوگرافی داشته اند قبل از ترخيص نياز به ۸

ساعت استراحت دارندو به دليل تخريب تومور يا DNA ان مايعات بدن بايد جايگزين شوند.

منبع وبلاگ پرتوكاران