همنوع خواری در جانوران

Dr.Vahidi · 11-03-2011, 09:10 AM

همنوع خواری در جانورانهم نوع خوار جانوری را گویند كه از سایر اعضاء گونه خودش تغذیه كند. با اینكه این امر بسیار غیر طبیعی به نظر می رسد اما حدود ۱۴۰گونه مختلف نسبت به هم نوع خواری درشرایط مختلف تمایل نشان می دهند. هم نوع خواری در میان مهره داران پست تر و بی مهرگان بسیاررایج است و اغلب به این علت صورت می گیرد كه جانور شكارگر، هم نوع خودش را با صید اشتباه می گیرد. اما علاوه بر این در میان پرندگان وپستانداران نیز خصوصاً زمانی كه غذا كمیاب می شود این حالت دیده می شود.

هم نوع خواری چیست ؟
كلمه Cannibalism ( هم نوع خواری) برگرفته از نام مردم جزیره ای بنام Canibales می باشد. این قبیله جنگجو عادت ناپسندی داشتند و آن اینكه با اجساد دشمنانشان یا اسرای جنگی مهمانی می گرفتند. این اسم امروزه برای هر جانوری كه سایر اعضاء هم گونه اش را موردمصرف غذایی قرار دهد بكار می رود. به طور كلی دو نوع هم جنس خواری وجود دارد: هم جنس خواری فعال و هم جنس خواری غیرفعال .
هم جنس خوار فعال قبل از خوردن هم نوعانش ، عملاً آنها را صید می كند و می كشد. هم جنس خوارغیرفعال ساده تر عمل كرده و از لاشه هم نوعش كه شاید به طور اتفاقی با آن برخورد كرده باشد تغذیه می كند.
علاوه بر این هم جنس خواری فعال ممكن است به اشكال مختلفی رخ دهد. مثلاً در بعضی گونه ها فقط بین جانوران یك نسل اتفاق می افتددرحالیكه درمیان سایر گونه ها رایج ترین حالت میان بالغین و زاده های آنهاست .
چرا جانوران هم نوع خوار می شوند؟
بطور كلی هم نوع خواری می تواند به عنوان شكل ویژه ای از رفتار تغذیه ای به شمار رود كه گونه شكارگر هم نوع خودش را صید می كند و یابه سادگی از آن تغذیه می كند. تعداد بسیار كمی از گوشتخواران عالی مثل گرگها و ببرها هم نوع خود را می خورند حتی انواعی كه این كار را انجام می دهند، مثل كفتار خالدار، هم نوع خواری از نوع غیرفعال دارند. در مقابل ، هم نوع خواری در میان جانوران پست تر بسیار رایج است مثل شیخك یا لاروكفشدوزك كه اغلب نتیجه عدم توانایی جانور در تشخیص میان هم نوع خودش و صیدش است .

فواید هم نوع خواری
هم نوع خواری شاید عملی كاملاً زیانبار و نابودكننده به نظر رسد اما در حقیقت می تواند كاملا مفید واقع شود. گونه هم نوع خوار حریصانه و به طور آشكار، نوع خودش را به سرعت از بین می برد. اما زمانی هست كه هم نوع خواری در پاسخ به افزایش جمعیت رخ می دهد. مثلاً شانس یك گونه را برای زنده ماندن افزایش می دهد چراكه اگر جمعیتی به سرعت و بی حد رشد كرد می تواند ذخیره غذائیش را به طور كامل از بین ببرد.در طی زمستان سخت یا خشكسالی ، زمانیكه غذا نایاب می شود، واضح است كه به نفع گونه خواه بود اگر حداقل بعضی از جمعیتها برای زنده ماندن ، خوب غذا مصرف كنند وسالم بمانند ولواینكه اینكار به ضرر عده ای دیگر تمام شود.
درمیان جانورانی كه زاده های فراوان دارند هم نوع خواری در بین خواهرها و برادرها، هم رسیدن جوانها به سن بلوغ را تضمین می كند و هم نسل گونه ادامه می یابد. درگونه هایی مثل لارو وزغ پابیلچه ای و سوسك آرد، هم نوع خواری به صورت یك ویژگی ارثی ظاهر می شود.