مروری بر خصوصیات بیماری التهاب مفاصل ویروسی(1)

**Dr.Shayan** · 01-03-2010, 09:08 PM

معرفی :
التهاب مفاصل ویروسی ، از بیماریهای مهم طیور میباشد که از لحاظ جنبه های اقتصادی نیز اهمیت ویژه ایی دارد . این بیماری با سروتایپها و پاتوتایپهای متفاوت رئو ویروس پرندگان ایجاد میشود . اهمیت این بیماری ، بیشتر در جوجه های گوشتی میباشد ولی ، مرغهای تخمگذار صنعتی و همچنین بوقلمونها نیز از انواع پرندگان حساس به این بیماری ، طبقه بندی میشوند .
زمانیکه رئوویروسهای انتخابی بیماریزا در جوجه ها به بوقلمونها تزریق گردید ، ضایعاتی منطبق بر التهاب مفاصل ویروسی در آنها مشاهده گردید .
بیماری فوق در جوجه ها ، از طریق واکسیناسیون با واکسنهای زنده تخفیف حدت یافته و یا واکسنهای غیر فعال ، کنترل میشود . عموما ، مشتقات S1133 رئوویروسی ، بعنوان واکسن ، مورد استفاده قرار می گیرد . بنظر میرسد که ویروس فوق ، در تمامی نقاط دنیا قابل استفاده باشد .
بنظر میرسد که با استفاده از واکسنهای اتوژنیک ، میتوان به حفاظت بر علیه سروتایپهای مختلفی دست یافت . این ، در حالیست که بوقلمون و سایر گونه های پرندگان را بصورت روزمره بر علیه بیماری التهاب مفاصل ویروسی ، واکسینه نمیکنند .

تاریخچه :
در سال 1954 میلادی ، Fahey و Crawly ، موفق شدند که بصورت مقدماتی ، رئوویروس پرندگان را از مجاری تنفسی جوجه هایی با بیماری مزمن تنفسی ، جدا نمایند . بعدها ، Pettek و همکاران نیز موفق به انجام این کار شدند . زمانیکه ویروس Fahey – Crawly به جوجه های مستعد وارد گردید ، نوعی بیماری تنفسی ملایم ، نکروز کبد و همچنین التهاب تاندونهای غشای سینویال را تولید نمود .
Olson و همکاران ، در سال 1957 میلادی ، نوعی وقوع طبیعی Synovitis را توصیف نمودند . آنها موفق شدند عامل بیماریزایی را جدا نمایند که به کلرتتراسایکلین و فورازولیدون ، حساسیتی نشان نمی داد و از لحاظ سرولوژیک نیز با مایکوپلاسماگالی سپتیکم و یا مایکوپلاسما سینویا ، بی ارتباط بود . عامل فوق ، بعدها با نام عامل التهاب مفاصل ویروسی شناخته شد .
عامل شناخته شده توسط Olson و Kerr ، در نهایت در سال 1972 میلادی توسط Walker و همکاران بعنوان رئوویروس شناخته شد .
Henry و Dalton ، شرایط Tenosynovitis و تغییرات در تاندونها و غلافهای تاندونی را شرح دادند و تفاوت آنها با ضایعات ناشی از M.Synoviae را توصیف نمودند . تفاوتهای فوق در نهایت توسط گزارش Olson و Salmon به اثبات رسید . این افراد ، جوجه های گوشتی صنعتی عاری از M.Synoviae را یافته بودند . طی عمل جداسازی از این پرندگان ، عامل التهاب مفاصل ویروسی ، جدا گردید و مشخص شد که از نظر آنتی ژنیک به ویروس Fahey – Crawly شباهت زیادی دارد .
قبل از انتشار نخستین خبر مبنی بر وجود Tensynovitis در آمریکا و انگلستان ، بیماری فوق در کشورهای بسیاری توصیف شده بود . اسناد مختلفی دال بر شیوع Tensynovitis ناشی از رئوویروسها ، یافته شده است .
کنترل بیماری التهاب مفاصل ویروسی ، با شناسایی عمیق نقش آنتی بادیهای مادری و اعطای حفاظت به فرزندان ، تسهیل گردید . متعاقبا ، استفاده از واکسنهای غیر فعال در گله های مادر ، به جهت حفاظت فرزندان ، گسترش یافت . نخستین واکسن زنده تجاری قابل استفاده ، توسط Van Der Heid و همکاران ، معرفی گردید . این واکسن ، از گونه S1133 رئوویروس پرندگان تهیه شده بود .
گونه فوق ، بصورت تنها و یا در ترکیب با سایر پاتوتایپهای رئوویروس ، در تهیه واکسنهای غیرفعال نیز مورد استفاده قرار گرفت .
رئوویروسهایی که مسبب التهاب مفاصل ویروسی بودند ، پتانسیل ایجاد سایر تغییرات ویروسی در جوجه ها را نیز داشتند . بخصوص اگر این ویروس ، از طریق جنین منتقل میشد و یا اینکه اندکی پس از درآمدن جوجه از تخم ، جوجه را آلوده میکرد .
برخی از رئوویروسها که واجد خصوصیات Arthrotropic بودند ، سبب بروز ضایعاتی از قبیل :
 پاره شدن تاندونهای Gastrocnemius .
 التهاب پریکارد .
 التهاب میوکارد .
 هیدروپریکاردیوم .
 رشد ناهماهنگ .
 مرگ و میر .
می شدند .

شیوع و پراکندگی :
عفونتهای رئوویروسی در مرغها ، بوقلمونها و سایر گونه های پرندگان سرتاسر دنیا متداول است . التهاب مفاصل ویروسی عمدتا در جوجه های گوشتی مشاهده شده است ، ولی جوجه های سبکتر و بوقلمونها نیز مستعد این بیماری میباشند . رئوویروسها عمدتا در مجاری هضمی و تنفسی یافت میشوند .
یافتن رئوویروسها در مجاری تنفسی و هضمی جوجه هایی که از نظر کلینیکی سالم هستند ، آلودگی واکسیناسیون در نظر گرفته میشوند . بر اساس بررسیهای صورت گرفته ، در حدود 80 درصد از رئوویروسهای جداشده از جوجه ها ، غیربیماریزا میباشند .

سبب شناسی :
رئوویروسهایی که در سیتوپلاسم به تکثیر می پردازند ، واجد یک کپسید دولایه و تقارن بیست وجهی میباشند . قطر پارتیکلهای ویروسی دست نخورده ، نهایتا 75 نانومتر و چگالی آنها در کلریدسزیم ، بین 1.36 تا 1.37 گرم بر میلی لیتر میباشد . ژنوم ویروسی ، از قطعه RNA به اندازه S 10 تشکیل میشود .ژنوم ویروسی فوق ، از نظر اندازه به سه کلاس بزرگ ( L ) ، متوسط یا ( M ) و کوچک یا ( S ) طبقه بندی میشوند .
پروتئینها با این قطعات ژنومی کد میشوند و به سه اندازه ، طبقه بندی میگردند . از سوی دیگر ، تکه های ژنومی خاصی مسئول کد نمودن پروتئینهای قابل شناسایی برای S1133 آدنوویروس پرندگان میباشند .
رئوویروسها به گرما مقاوم هستند . رئوویروسها قادرند در 60 درجه سانتیگراد برای مدت 8 تا 10 ساعت ، در 56 درجه سانتیگراد بمدت 22 تا 24 ساعت ، 37 درجه سانتیگراد بمدت 15 تا 16 هفته ، 22 درجه سانتیگراد بمدت 48 تا 51 هفته ، 4 درجه سانتیگراد بمدت بیش از سه سال ، 20 – درجه برای مدت بیش از چهار سال و 63 – درجه سانتیگراد برای 10 سال زنده بمانند . ویروس فوق در دمای 604 درجه سانتیگراد ، اندگی تخفیف یافته است ولی غیر فعال نشده است . استفاده از گرما بعنوان درمان ، در حضور کلریدمنگزیوم ، سبب افزایش تیتر ویروس میشود .
رئوویروسها به اتر حساس نمیباشند ولی اندکی به کلروفورم حساس اند . این دسته از ویروسها ، توانایی تحمل PH سه را نیز دارند . مجاور سازی ویروس بمدت یک ساعت در دمای اطاق با ترکیباتی چون :
 لیزول 2 درصد .
 فرمالین 3 درصد .
 محدودکننده متابولیک DNA .
 اکتینومایسین D .
 Cystosin Arabinoside .
 5 فلورو – 2 , دئوکسی یوریدین .
اثر خاصی را بر روی ویروس ، نخواهد داشت .
این در حالیست که رئوویروسها با ترکیباتی چون اتانول 70 درصد ، ید ارگانیک 0.5 درصد و محلول پراکسیدهیدروژن 0.5 درصد ، غیرفعال میشود .
حساسیت گونه های مختلف رئوویروس پرندگان به تریپسین ، متفاوت بوده و به خصوصیات آنتی ژنیک یا گونه ایی مرتبط نمیباشند .
دلایل حساسیت برخی از رئوویروسهابه تریپسین روشن نیست . ولی رئوویروسهای حساس به تریپسین ، پس از آلودگی دهانی به میزان بسیار کمی در روده ها تکثیر می یابند و به آسانی در سایر بافتها پخش نمیشوند . جالب آنکه ویروس واکسن ، ساخته شده از سویه S1133 ، از طریق درمان با تریپسین از بین میرود .
رئوویروس پرندگان ، واجد اتصالی سلولی است که آنرا از نظر ژنتیکی و فیزیولوژیکی ، از سایر رئوویروسهای حیوانی متمایز میکند . تلاش در جهت بیان هماگلوتیناسیون با رئوویروس پرندگان ، بجز دو استثنا ، عموما موفقیت آمیز نبوده است .

رده بندی :
رئوویروسها را میتوان با استفاده از روشهای سرولوژیک و یا بیماریزایی برای پرندگان ، گروهبندی نمود . Kawamura به همراه Tsubahura و همکاران ، 5 سروتایپ از 77 رئوویروس جداشده اصلی از مدفوع را توسط سواپ و از کلوآک ، شناسایی نمودند . Sahu و Olson نیز چهار سروتایپ جداشده از روده ، مجرای تنفس و Synovial را شناسایی نمودند .
Wood و همکاران ، ارتباط رئوویروسهای جداشده از ایالات متحده ، بریتانیا ، آلمان و ژاپن را بررسی نمودند و حداقل 11 سروتایپ مختلف را یافتند . این در حالی بود که خنثی سازی میان گونه های هترولوگوس ، برجسته و مشخص بود . Hieronymus و همکاران ، 5 رئوویروس را جداسازی نموده و درون سه سروتایپ مختلف ، طبقه بندی کردند .
Robertson و Willax نیز 10 سروتایپ استرالیایی این ویروس را با توجه به فعالیتهای میانی آنها در سه گروه طبقه بندی نمودند . این نکته را نیز مدنظر قرار دهید که غالبا رئوویروسها ، بعنوان زیررده های آنتی ژنیک طبقه بندی میشوند تا سروتایپ .
Rosenberg و همکاران و همچنین ،Sterner و همکاران ، ویروس را وارد بدن جوجه های خاصی که عاری از عوامل بیماریزا بودند ، کرده و با بررسی پلاکهای بدست آمده ، تفاوتهای روشن گونه ایی را بر اساس بیماریزایی و همچنین مقاومت ویروسی ، بیان نمودند .

میزبانهای آزمایشگاهی :
رئوویروسها به سرعت در جنین جوجه های تخم مرغ رشد میکنند . تلقیح ویروس را میتوان از طریق کیسه زرده و یا غشای CAM انجام داد . کیسه زرده ، عموما برای جداسازی ترجیح داده میشود . پس از تلقیح ویروس در کیسه زرده ، پس از 3 تا 5 روز ، شاهد مرگ جنین خواهیم بود . جوجه هایی که ویروس را دریافت می کنند ، تغییر رنگ عادی به ارغوانی را نشان خواهند داد که بدلیل خونریزی زیرجلدی یکپارچه میباشد .
جنین ، 7 تا 8 روز پس از تلقیح در CAM ، خواهد مرد . ایندسته از جنینها ، علائمی چون بازماندگی از رشد و همچنین بزرگ شدن ضمنی کبد و طحال را نشان خواهند داد . همچنین ، Foci نکروتیک نیز ممکن است در کبد و طحال روی دهد . حالت اخیر بخصوص در آندسته از جنینهایی مشاهده میشود که بیش از 7 روز پس از آلودگی زنده می مانند .
همچنین ممکن است ضایعاتی سفیدرنگ بصورت جداگانه و مطلق در CAM مشاهده گردد . از نظر بافت شناسی نیز ، نواحی از نکروز اکتودرم به همراه التهاب خفیف سلولهای اپیتلیال مشاهده میگردد . همچنین ، ضایعاتی چون Edematous به همراه سلولهای ملتهب بسیار زیاد ، مشاهده میشود . از سویی ممکن است که به تنهایی ، نوعی ادم مشاهده شود . این در حالیست که مرگ و میر جنین در پی تلقیح ویروس از طریق غشای کوریوآلانتوئیک ، منطقی بنظر نمیرسد .
رشد ویروس ، در جاهای مختلفی چون کشت سلولی اولیه جوجه های جنین ، ریه ، کلیه ها ، کبد ، ماکروفاژها و بیضه صورت می گیرد . سلولهای اولیه کلیه جوجه هایی با سن 2 تا 6 هفته ، رضایت بخش میباشند ولی برای جداسازی و همچنین پلاک ، سلولهای اولیه کبد ترجیح داده میشود .
از سوی دیگر ، فیبروبلاستهای جنین جوجه ، برای رشد رئوویروسها نامناسب میباشند ولی اغلب ، نیاز به عادت دادن ویروس به آنها میباشد .
کشت سلولی جوجه های آلوده شده با رئوویروس ، از طرز قرارگیری سلولها و اجزای آن مشخص میباشد . این آرایش ، ممکن است 24 تا 48 ساعت پس از آلودگی جنین روی دهد . در این نوع آرایش سلولی ، حفره ایی در بخش میانی کشت سلولی تک لایه به همراه سلولهایی غول پیکر و شناور مشاهده میشود . سلولهای آلوده ، همچنین ممکن است واجد گنجیدگیهای داخل سیتوپلاسمی شامل آئوزینوفیلها و یا بازوفیلها باشند .
از میان خطوط سلولی تثبیت شده مورد آزمایش ویروس در Vero ، 21.33 BHK ، ITT ، کلیه گربه ( CRFK ) ، کلیه گاوهای Georgia ( GBK ) ، کلیه خرگوش ( RK ) ، کلیه خوک ( PK ) ، لاین سلولی بلدرچین ( QT35 ) دریافتی از فیبروسارکوما ، سلولهای لنفوبلاستوئید جوجه ها و لنفوسیتهای تحت جمعیت جوجه ها ، رشد میکنند .

بیماریزایی :
اگرچه بطور عادی ، مرتبط با التهاب مفاصل است ، رئوویروسها بعنوان مسبب شرایطی چون کندی رشد ، التهاب پریکارد ، التهاب میوکارد ، هیدروپریکاردیوم ، التهاب روده ها ، التهاب کبد ، OsteoPorosis و سندرمهای حاد و مزمن تنفسی شناخته شده اند . این دسته از ویروسها ، همچنین میتوانند سبب آتروفی تیموس و همچنین بورس پرندگان نیز شوند .
این در حالیست که بیماریزایی رئوویروسهای جداشده ، بوسیله آلودگی ثانویه با آیمریا تنلا و آیمریا مکسیما ، تقویت شده بود . قرارگیری در معرض ویروس گامبورو یا رژیمهای غذایی خاص نیز از سایر عواملی میباشند که قدرت بیماریزایی ویروس فوق را شدت می بخشند . مورد اخیر از نتایج آلودگی توسط wvu2937 میباشد .
از سوی دیگر ، رئوویروسها ممکن است شرایط بیماریهایی چون کم خونی عفونی جوجه ها ، آلودگی با اشرشیاکولی و آلودگی با ویروسهای تنفسی شایع را تشدید کنند . افزایش حساسیت به سایر عوامل عفونی ، بعد یا در هنگام آلودگی با رئوویروسها ، از آثار تضعیف سیستم ایمنی میباشد .

میزبانهای طبیعی و تجربی :
اگرچه رئوویروسها در بسیاری از گونه های پرندگان یافت شده ایت ، جوجه ها و بوقلمونها تنها میزبانهای طبیعی یا تجربی رئوویروسهای عامل التهاب مفاصل میباشند . رئوویروسهای عامل التهاب مفاصل از بوقلمونها جدا شده است . این درحالیست که Van Der Heid و همکاران ، نمونه ایی جدا شده از بوقلمون را یافتند که برای جوجه ها نیز بیماریزا بودند .
از سوی دیگر ، ویروس جداشده از بوقلمون ، توسط آنتی سرم S1133 موجود در جوجه ها ( مرغها ) ، خنثی گردید . تلفات بالا در پولتهای بوقلمون را به رئوویروسها مرتبط دانسته اند . اگرچه بوقلمون ، مقاومت بیشتری را از جوجه ها ، نسبت به رئوویروس عامل Tenosynovitis نشان داده است .
Mc.Farran و همکاران ، نوعی رئوویروس را در مدفوع بوقلمون شناسایی کرده اند که گروه مشخص آنتی ژنیکی را که در جوجه ها یافت میشوند ، پخش نمود . جالب آنکه این گروه آنتی ژنیک با آنتی سرمهای مقدور حاضر ، خنثی نمی شدند .
رئوویروسها در اردکها ، کبوترها ، غازها ، خروس جنگلی آمریکایی و همچنین گونه های مختلف طوطی ها یافت شده اند ، ولی هنوز سبب شناسی مرتبط و مشخصی از آنها یافت نشده است .
نوعی بیماری در اردک مسکویی با عوارضی چون ناراحتی عمومی ، اسهال و بازماندگی از رشد مشاهده گردید . این وضعیت در چندین کشور گزارش شد . بیماری فوق با رئوویروسها ، بصورت تجربی ایجاد گردید . تلاشها در جهت ایجاد عفونت فعال در قناری ، کبوتر ، خوک گینه ایی ، موش صحرایی ، همستر ، موش و خرگوش با شکست مواجه شده است .
به هر حال ، Philips و همکاران ، ضایعات کبدی را پس از آلودگی از طریق بینی و دهان توسط رئوویروسها در موشها گزارش کرده اند . Nersesian و همکاران نیز از بروز عدم تعادل و رشد در موشهای نوزاد ، بدنبال آلودگی مغزی – نخاعی با رئوویروسهای جداشده از بوقلمونها را گزارش داده اند .

مقاومت مرتبط با سن :
Olson و Kerr ، نخستین گزارش مبنی بر مقاومت مرتبط با سن را در التهاب مفاصل رئوویروسی ، منتشر نمودند . بیماری فوق به سرعت در جوجه های یکروزه عاری از ایمنی مادری ، تولید میگردد . جوجه هایی با سن بیشتر نیز به این بیماری دچار میشوند ، ولی شدت بیماری آنها معمولا کمتر بوده و دوره کمون بیماری آنها نیز طولانی تر میباشد .
نتایج مشابهی نیز توسط Rosenberg گزارش شده است . نتایج بدست آمده توسط Rsenberg ، از رئوویروسهای جداشده از پرندگانی با علائم سندرم عدم رشد و التهاب مفاصل میباشد .
Jones و Georgia پیشنهاد دادند که ممکن است حساسیت مرتبط با سن ، بدلیل عدم توانایی پرندگان جوان در ایجاد یک پاسخ ایمنی موثر باشد ....
در مقاله بعد ، به شیوه های انتقال ، دوره کمون و همچنین انواع روشهای کنترل این بیماری می پردازیم .