یوزپلنگ(Acinonyx jubatus)

**Dr.Shayan** · 02-03-2010, 09:48 AM

یوزپلنگ یا یوز جانوری است مهره*دار از رده پستانداران، راسته گوشتخواران، خانواده گربه*سانان. نام علمی این جانور (Acinonyx jubatus) است.
بدن این گربه سان بی*همتا طی چندین میلیون سال تکامل طوری طراحی شده است که به این جانور امکان حرکت با سرعتی برابر با ۱۱۰ کیلومتر در ساعت را می**دهد.
اندام باریک، پاهای لاغر و بلند، قفسه سینه*ای کم پهنا ولی عمیق و دارا بودن جمجمه*ای کوچک، ظریف وگرد، یوز را به سریع*ترین جانور روی زمین تبدیل کرده است.
یوزها به آسانی از دیگر گربه سانان تشخیص داده می*شوند. این امر به دلیل وجود خال*های روی بدن او نیست بلکه بدن باریک و کشیده، سر کوچک، چشم*های بالا قرار گرفته و گوش*های کوچک و تا حدودی پهن است که آنها را متمایز می*کند.
طعمه معمول آنها غزال*ها (به ویژه غزال تامسون)، ایمپالا، آنتیلوپ*ها و دیگر پستانداران سم دار حداکثر تا ۴۰ کیلوگرم وزن هستند. یک نر بالغ تنها هر چند روز یک بار شکار می*کند اما ماده*های دارای توله تقریباً هر روز به شکار می**پردازند.

در حالی که سایر گربه سانان شکارچیان شب هستند یوزها عمدتاً روز فعال بوده و اغلب در اوایل بامداد و غروب آفتاب به سراغ طعمه*های خود می**روند. تاکتیک او در شکار مخفی شدن و نزدیک شدن به طعمه است. زمانی که او به حدود ۳۰ متری طعمه خود رسید با حرکتی سریع به طرف او یورش می**برد.
تعقیب طعمه به طور متوسط بیست تا شصت ثانیه به طول می**انجامد و این زمان در یک فاصله ۱۶۰ متری صرف می*شود. (حداکثر ۵۰۰ متر) و پس از آن دیگر طعمه را دنبال نمی*کند. ضریب موفقیت او در شکار پنجاه درصد اندازه گیری شده است.
میزان تغذیه روزانه آنها به طور متوسط در روز دو کیلوگرم است که به نظر غذای زیادی نیست. طول سر و بدن او بین ۱۱۲ تا ۱۳۵ سانتیمتر، طول دمش ۶۶ تا ۸۴ سانتیمتر و وزن او بین ۳۹ تا ۶۵ کیلوگرم اندازه گیری شده است. (نرها ۱۵ درصد درشت جثه تر از ماده*ها هستند) طول دوره عمر آنها در طبیعت هفت سال گزارش شده اما به نظر می**رسد حداکثر تا ۱۲ سال هم عمر کنند.
عمر آنها در اسارت تا ۱۶ سال هم گزارش شده است. ماده*ها هر دو سال یک بار زایمان دارند و نرها در سه سالگی به سن بلوغ می**رسند.

یوزها به دو حالت در طبیعت دیده می*شوند: گروه خانوادگی و نرهای سرگردان. نرهای سرگردان معمولاً برادر بوده و اغلب یک ائتلاف دو یا سه نفره را تشکیل می**دهند؛ به ندرت اتفاق می**افتد که یک نر تنها زندگی کند.
این ائتلاف در کنار هم قرار داشته، با هم به شکار رفته و معمولاً محدوده زندگی آنها با قلمرو چند ماده هم پوشانی دارد.
پیش از زایمان، یوز ماده یک ناحیه یا کنام مناسب را که معمولاً علفزار بلندی در یک ناحیه مرطوب است انتخاب کرده و یک تا شش توله ۲۵۰ تا ۳۰۰ گرمی می**زاید. این توله*ها از ۱۴ تا ۱۶ ماه پس از تولد تحت مراقبت مادر قرار دارند و یوز ماده به جز هنگام شکار لحظه*ای آنها را تنها نمی*گذارد. در سه یا چهار ماهگی توله*ها از شیر گرفته شده و توسط غذای حاصل از طعمه تغذیه می*شوند. نرها در مراقبت والدینی نوزادان هیچ دخالتی ندارند. بچه*ها همیشه در حال بازی با یکدیگر بوده و مهارت*های شکار را با طعمه*های زنده*ای که مادر به کنام باز می**گرداند فرا می**گیرند، هر چند این توله*ها همچنان در شکار طعمه آماتور باقی می**مانند.
یوزهای جوان در سنین بعد از نوجوانی و در هنگام جدا شدن از مادر به مدت شش ماه به جهت ایمن بودن از خطرات احتمالی با هم باقی می**مانند. اما پس از این دوره خواهرها گروه را ترک کرده اما برادرها به زندگی در کنار هم ادامه می**دهند.