ضریب تبدیل خوراک چیست ؟ ما در این مقاله میخواهیم در مورد ضریب تبدیل خوراک یا Feed Conversion Ratio که به اختصار FCR خوانده میشود، صحبت کنیم. در حقیقت FCR شاخصی است که به ما نشان میدهد که یک گله طیور با چه کیفیتی خوراک مصرفی خود را به وزن زنده و یا تخم مرغ تبدیل میکند. به بیانی دیگر ضریب تبدیل خوراک یکی از ابزارهای سنجش وضعیت و کیفیت مدیریت گله طیور میباشد. به عبارت بهتر ضریب تبدیل خوراک، راندمان یا بازده مدیریت یک گله را در یک دوره پرورشی و یا در دوره زمانی مشخص برای ما بازگو میکند. همچنین ضریب تبدیل خوراک یا FCR میتواند به صورت غیر مستقیم نشان دهنده میزان سوددهی یک گله به ازای مصرف مقدار مشخصی از خوراک باشد، چراکه در مرغداری های گوشتی هزینه صرف شده برای تغذیه گله می تواند ۶۰ تا ۷۰ درصد از کل هزینه های جاری یک دوره پرورشی را به خود اختصاص بدهد. در نتیجه بهبود توانایی جوجه ها در تبدیل خوراک مصرفی به گوشت یا وزن زنده یک اصل مهم در سود دهی گله خواهد بود. این بدان معنا است که هرگونه تغییر کوچکی در ضریب تیدیل خوراک یا FCR میتواند تاثیر بسیار مهمی بر حاشیه سود و مسایل مالی گله داشته باشد اما نکته مهم آن است که حل مشکلات مربوط به FCR گله های طیور نیازمند تدوین یک نقشه راهبردی و یا استراژی کاری و همچنین مدیریت مناسب برای اجرای استراتژی مزبور می باشد، به طوری که هر عاملی که بر روی وزن زنده، مصرف خوراک و میزان هدر روی خوراک تاثیرگذار باشد می تواند در نهایت بر روی ضریب تبدیل خوارک موثر باشد. نکته کلیدی در جلوگیری از بروز مشکلات مربوط به FCR یا ضریب تیدلی خوراک این است که مدیر فارم می بایستی از اجرای مناسب پروتکل های پرورشی در مزرعه خود اطمینان حاصل کند.
بنابراین تمامی استراتژی ها یا راهکارهای مدیریتی در گله طیور باید در راستای بهبود مصرف خوراک و کاهش هدر روی خوراک باشد. به عبارت بهتر هر گونه ابزار یا برنامه ای که باعث کاهش هدر روی خوارک شود میتواند منجر به بهبود ضریب تبدیل خوراک گردد.
چگونه ضریب تبدیل خوراک را محاسبه کنیم ؟
برای محاسبه ضریب تبدیل خوراک ما از یک تقسیم ساده استفاده می کنیم . به طوریکه برای محاسبه این شاخص ، کافی است که مقدار مصرف خوراک، در یک بازه زمانی مشخص را بر مقدار افزایش وزن زنده طیور (در همان بازه زمانی) تقسیم کنیم. بنابراین میتوان گفت که هر عاملی که بر روی مقدار مصرف خوراک و یا افزایش وزن جوجه ها تاثیر گذار باشند میتوانند بر ضریب تبدیل خوراک تاثیرگذار باشد.
تفسیر ضریب تبدیل خوراک چگونه است ؟ فرض کنید که ضریب تبدیل خوراک یک مزرعه ای در پایان دوره ۱٫۹ باشد. این بدان معنا است که برای بدست آوردن یک کیلو گرم وزن زنده طیور ، ۱٫۹ کیلوگرم دان مصرف شده است . در نتیجه هر چقدر میزان ضریب تبدیل خوراک در یک گله کمتر باشد، نشان دهنده راندمان بهتر آن مزرعه می باشد. بنابراین مرغداران تلاش میکنند که ضریب تبدیل خوراک را کاهش بدهند. اما نکته مهم آن است که در شرایط عادی و استاندارد، کاهش مصرف خوراک در گله های طیور نمیتواند منجر به بهبود ضریب تبدیل خوراک شود. چراکه پژوهش ها نشان میدهد که افزایش وزن زنده جوجه های گوشتی با میزان مصرف خوراک همبستگی مثبتی دارد. این بدان معنا است که افزایش مصرف خوراک معمولا منجر به بهبود ضریب تبدیل خوراک خواهد شد. اما ذکر این نکته بسیار مهم است که عوامل تاثیرگذار بر روی ضریب تبدیل خوراک پیچیده و متنوع می باشند.
عوامل اصلی تاثیرگذار بر روی ضریب تبدیل خوراک به سه دسته اصلی تقسیم بندی می شوند. که عبارتند از :
کیفیت خوراک مصرفی و برنامه خوراک دهی به گله : اجزا و ترکیبات سازنده جیره طیور، شکل فیزیکی خوراک (پلت بودن و یا آردی بودن جیره)، روش های فراوری خوراک از جمله مواردی است که میتوانند بر ضریب تبدیل خوراک تاثیرگذار باشند.
وضعیت سلامتی گله : امنیت زیستی، ضد عفونی سالن و بیماری های بالینی و تحت بالینی می توانند بر ضریب تیدیل خوراک یا FCR تاثیرگذار باشند.
فاکتورهای مدیریتی اعمال شده در هچری و سالن پرورشی همچون دمای سالن پرورش، کیفیت و مدیریت آب در سالن، تهویه و برنامه نوری سالن نیز میتوانند باعث بهبود ضریب تبدیل خوراک شوند.
