آیا عدم تعادل و بالانس اسید آمینه لیزین میتواند باعث کاهش رشد پرنده شود؟ لیزین مازاد بر نیاز چه تاثیری بر طیور دارد؟ سطح اسید آمینه لیزین جیره چه تاثیری بر سرنوشت اسید آمینه آرژنین دارد؟
پیش از پاسخ دادن به این سوالات بهتر است که در یک پاراگراف کوتاه، مطالبی در مورد ساختمان اسیدهای آمینه ذکر شود. اسیدهای آمینه جزو مواد آلی هستند. ساختمان آنها از یک اسکلت کربنی و همچنین عامل یا عوامل کربوکسیلی و آمینی ساخته شده است. اسیدهای آمینه را میتوان به سه گروه ضروری، نیمه ضروری و غیر ضروری تقسیم بندی کرد. اسیدهای آمینه ضروری که لیزین و آرژنین نیز در این گروه جای می گیرند از جمله اسیدهای آمینه مهم برای طیور به حساب می آیند. اسیدهای آمینه ضروری دسته ای از اسیدهای آمینه هستند که اسکلت کربنی آنها در بدن ساخته نمی شود و یا اگر ساخته شود ، نمیتواند نیازهای بدن طیور را تامین کند و در نتیجه چنین اسیدهای آمینه ای می بایستی که از طریق خوارک و مکمل سازی جیره در اختیار طیور قرار بگیرد. حال سوال اصلی این است که اگر لیزین افزوده شده به جیره بیش از نیاز پرنده باشد چه اتفاقاتی برای پرنده روی می دهد؟
فزونی یا افزایش اسیدآمینه لیزین در جیره طیور می تواند باعث موارد زیر شود:
۱- کاهش نرخ رشد
۲- افزایش ضریب تبدیل خوراک
۳- کاهش پردرآوری
حال سوالی دومی که مطرح می شود این است که چرا افزایش بیش از اندازه اسید آمینه لیزین در جیره طیور می تواند باعث بروز مشکلات فوق شود؟
تمامی این مشکلات ناشی از اثرات متقابل یا آنتاگونیستی (ضد کنشی) بین اسید آمینه لیزین و اسید آمینه آرژنین می باشد!! به عبارت دیگر با افزایش مقدار لیزین مصرف شده توسط پرنده، مقدار اسیدآمینه آرژنینی که میتواند در متابولیسم پرنده وارد شود کاهش می یابد !!
با افزایش مقدار اسید آمینه لیزین (منظور افزایش بیش از حد نیاز پرنده می باشد) شاهد کاهش بازجذب کلیوی اسیدآمینه آرژنین و افزایش فعالیت آنزیم آرژنیاز کلیوی در طیور خواهیم بود. آنزیم آرژیناز کلیوی باعث افزایش تجزیه آرژنین می شود و در نتیجه پرنده از دسترسی به آرژنین مورد نیاز محروم می شود که نتیجه آن کاهش نرخ رشد، افزایش ضریب تبدیل خوراک و کاهش پردرآوری در طیور می باشد.
به ازای هر ۰٫۲۵ درصد افزایش لیزین در جیره میزان احتیاجات به آرژنین ۰٫۱ درصد افزایش می یابد. بر این اساس احتیاجات آرژنین به صورت نسبتی از لیزین بیان می شود که برای هفته های اول ۱٫۰۵ تا ۱٫۱۳ می باشد.
بنابراین هنگام بررسی یک جیره بایستی به نسبت اسید امینه لیزین و آرژنین موجود در جیره توجه بکنیم.
