در این مقاله می خواهیم به روش دستی درصد پراکندگی جوجه های یک روزه در گله های گوشتی را محاسبه کنیم . به احتمال بسیار زیاد کیفیت جوجه یک روزه، اساس موفقیت یک دوره پرورشی در فارم های گوشتی را تشکیل می دهد. انتخاب جوجه مناسب نه تنها باعث کاهش تلفات می شود بلگه می تواند باعث افزایش سود نهایی مرغدار و کاهش استرس و تنش اقتصادی در مرغداری شود. یک مدیر باید ابزارهایی برای بررسی کیفیت جوجه یک روزه خود در اختیار داشته باشد. یکی از این ابزارها محاسبه میانگین وزن جوجه های یک روزه خریداری شده می باشد. ما در مقاله پیشین در مورد میانگین وزن مناسب جوجه های یک روزه صحبت کردیم. که برای مشاهده و مطالعه این مقاله می توانید اینجا را کلیک کنید. اما لازم به توضیح است که محاسبه میانگین وزن زنده جوجه های یک روزه، به تنهایی نمی تواند بیانگر کیفیت جوجه های یک روزه باشد. بلکه در کنار میانگین وزن زنده ، می بایستی که از شاخص آماری دیگری به نام درصد پراکندگی جوجه های یک روزه نیز استفاده کرد. درصد یا میزان پراکندگی جوجه های یک روزه شاخصی است که برای تعیین میزان تفاوت جوجه های یک گله استفاده می شود. قطعا هرچقدر میزان درصد پراکندگی کمتر باشد، جوجه های گوشتی در زمان کشتار از وزن یکنواخت تری برخوردار خواهند بود.
حال ممکن است که این سوال در ذهن ایجاد شود درصد پراکندگی مناسب برای جوجه های یک روزه چقدر باید باشد؟ در حالت کلی ، پراکندگی در حدود ۸ تا ۹ درصد مورد انتظار میباشد. مقادیر خیلی بیشتر از میتواند نشان دهنده تفاوت زیاد بین جوجه ها در پاسخ به رویدادهایی باشد که در آینده روی خواهد داد.
اما سوال بعدی این است که چگونه می توان درصد پراکندگی جوجه های یک روزه را محاسبه کرد؟ برای محاسبه درصد پراکندگی جوجه های یک روزه به موارد زیر نیاز خواهید داشت :
۱- اندکی صبر و حوصله !! چراکه باید در حدود ۵ درصد از کل جوجه های خریداری شده را به صورت انفرادی توزین کنید. به عنوان مثال اگر مرغداری شما دارای ظرفیت ۵۰۰۰ قطعه می باشد می بایستی که ۲۵۰ قطعه جوجه یک روزه را با استفاده از ترازوی دیجیتالی با دقت یک گرم توزین کنید. اگر شما عدد ۵۰۰۰ را در عدد ۵ ضرب و سپس حاصل ضرب را به ۱۰۰ تقسیم کنید، به رقم ۲۵۰ خواهید رسید.
۲- ترازوی دیجتالی با دقت یک گرم یا بیشتر را تهیه فرمایید.
۳- برای محاسبه درصد پراکندگی جوجه های یک روزه ، تک تک جوجه ها را در روی ترازوی دیجیتالی قرار داده و وزن هر کدام را به تنهایی و به صورت جداگانه یادداشت کنید.
۴- حال نوبت به محاسبه میانگین وزن زنده جوجه ها میرسد، برای این کار کافی است که وزن تک تک جوجه ها را جمع کرده و سپس حاصل جمع را بر تعداد جوجه های توزین شده تقسیم کنید. با این کار می توانید میانگین وزن جوجه های توزین شده را بدست آورید . نگران نباشید. ما در یک مثال ساده ، این کار را برای شما انجام خواهیم داد
۵- اندکی دانش ریاضی که ما آن را برای شما توضیح خواهیم داد . شما برای محاسبه درصد پراکندگی جوجه های یک روزه می بایستی که میزان انحراف استاندارد موجود در ورن جوجه های توزین شده را محاسبه کرده و سپس رقم بدست آمده را بر میانگین وزن جوجه ها که در بند فوق توضیح داده ایم، تقسیم کنید و در نهایت عدد حاصل را بر ۱۰۰ ضرب کنید.
ما برای اینکه وقت شما را زیاد نگیریم از یک مثال ساده برای محاسبه درصد پراکندگی جوجه های یک روزه استفاده میکنیم . فرض کنید که ما یک گله ۵۰۰ قطعه ای جوجه یک روزه داریم و می خواهیم درصد پراکندگی ۵۰۰ قطعه جوجه یک روزه را محاسبه کنیم. اگر به نرم افزار اکسل مسلط باشید این کار را در عرض چند دقیقه میتوانید انجام بدهید. اما ما فرض می کنیم که شما این نرم افزار را در اختیار ندارید. و فقط یک ماشین حساب ساده در اختیار دارید. پس با مجله کشاورز زاگرس همراه شده و نحوه محاسبه درصد پراکندگی را قدم به قدم مطاللعه بفرمایید
۱- ابتدا باید تعداد جوجه هایی را که به صورت انفرادی توزین خواهند شد را محاسبه کنیم : برای این کار باید تعداد جوجه های خریداری شده را در عدد ۵ ضرب و سپس به عدد ۱۰۰ تقسیم کنید
۲- مرحله دوم برای محاسبه درصد پراکندگی جوجه های یک روزه این است که بر روی یک کاغذ یک جدول با چهار یا ۵ ستون بکشید و وزن جوجه ها را بر حسب گرم یادداشت کنید (همانند شکل زیر)
۳- حال با استفاده از ماشین حساب و یا با استفاده از نرم افزار اکسل مجموع وزن ۲۵ قطعه جوجه را بدست آورید و عدد حاصل را بر ۲۵ تقسیم کنید تا میانگین وزن جوجه های یک روزه توزین شده بدست آید (شکل زیر)
همان طور که مشاهده می کنید مجموع وزن جوجه های توزین شده ۹۸۱ گرم شده و میانگین وزن جوجه های توزین شده نیز ۴۰٫۸۷ گرم بدست آمده است
۴- حال قدم بعدی این است که وزن تک تک جوجه ها را از وزن میانگین بدست آمده کم کنیم . با این کار مقدار اختلاف یا به عبارت بهتر انحراف وزن هر جوجه از میانگین محاسبه خواهد شد (اختلاف وزن هر جوجه از میانگین در ستونی که با رنگ سبز مشخص شده است قابل مشاهده می باشد)
۵- حال باید تک تک اختلاف های بدست آمده را به توان دو برسانیم، یعنی هر عدد را در خودش ضرب خواهیم کرد (ستون نارنجی). برای مشاهده تصویر با کیفیت بهتر میتوانید روی تصویر زیر کلیک کنید تا اعداد با وضوح بیشتری قابل نمایش باشند )
۶- حال باید مجموع اعداد موجود در ستون نارنجی رنگ را با همدیگر جمع کرده و سپس تقسیم بر عدد ۲۴ کنیم . شاید این سوال در ذهن ایجاد شود که عدد ۲۴ از کجا حاصل شده است ؟ !! این عدد حاصل تفریق تعداد کل جوجه های توزین شده از عدد یک می باشد که به درجه آزادی مشهور می باشد. محاسبه درجه آزادی ،کار زیاد پیچیده ای نمی باشد و شما کافی است که در این مرحله همیشه مجموع ستون نارنجی را به درجه آزادی نقسیم کنید. فرضا اگر شما یک گله ۱۰۰۰۰ (ده هزار قطعه ای ) داشته باشید، و بخواهید درصد پراکندگی جوجه های یک روزه را محاسبه کنید در آن صورت می بایستی که ۵ درصد از جوجه ها به صورت انفرادی توزین شوند. در این حالت باید ۵۰۰ قطعه جوجه شمارش شود. و درجه آزادی در این حالت برابر با ۴۹۹ خواهد بود.
۷- در این مرحله می بایستی که ریشه دوم (جذر) عدد ۷٫۴۴ را محاسبه کنیم که معادل با ۲٫۷۸ می باشد . ۲٫۷۸ را از نظر آماری انحراف استاندارد وزن زنده جوجه های توزین شده می نامند
۸- آخرین مرحله در درصد پراکندگی جوجه های یک روزه بسیار ساده می باشد به طوری که کافی است که انحراف استاندارد (۲٫۷۸) را بر میانگین وزن جوجه های توزین شده (۴۰٫۸۷) تقسیم کرده و حاصل را بر عدد ۱۰۰ ضرب کنیم . نتیجه ۶٫۸۰ می باشد که نشان دهنده پراکندگی وزن مطلوب در جوجه های یک روزه می باشد.
