نام علمی دارو (ژنریک): Recombinant Erythropoietin
گروه دارویی: Blood Products Plasma Expanders and Haemostatics
محصولات خون ،افزایش دهنده های پلاسما و خون ساز
   
شرکت های تامین کننده این دارو در کشور
JANSSEN-CILAG داروسازی اکسیر داروسازی پویش دارو داروسازی سینا ژن
   

 

   موارد مصرف

اریتروپویتین برای درمان کم خونی، ناشی از فقدان اریتروپوتین در نارسایی مزمن کلیوی بکار می‌رود.

 

   مکانیسم اثر

این دارو با تحریک گیرنده‌های خود در سلول‌های مادر گویچه‌های قرمز در مغز استخوان، تکثیر و تمایز اریتروئیدها را تحریک می‌کند.

 

  فارماکوکينتيک

پس از تزریق وریدی یا زیر جلدی، نیمه عمر حدود 13-4 ساعت می‌باشدو بخش ناچیزی از دارو در گویچه‌های قرمز و اندکی نیز در کبد متابوایزه و بخشی از طریق کلیه‌ها دفع می‌شود. افزایش تعداد رتیکولوسیت‌ها پس از 10-7 روز و گویچه‌های قرمز هماتوکریست و هموگلوبین پس از 6-2 هفته مشاهده می‌شود. زمان لازم برای رسیدن به اوج غلظت از راه وریدی 15 دقیقه و از راه زیر جلدی 24-5 ساعت است. میزان هماتوکریت ممکن است 2 هفته پس از قطع مصرف دارو، شروع به کاهش نماید.

 

   موارد منع مصرف

این دارو در مبتلایان به لوسمی اریتروئید و زیادی کنترل نشده فشار خون و حساسیت به آلبومین انسانی نباید مصرف شود.

 

   هشدارها

1- در صورت ابتلای بیمار به بیماری ایسکمیک عروقی، ترومبوسیتوز، سابقه تشنج، بیماری‌های بدخیم و نارسایی مزمن کبدی باید با احتیاط مصرف شود.
2- قبل و در طول درمان با این دارو، فشارخون، هموگلوبین و الکترولیت‌ها باید دقیقاً کنترل شوند.
3- سایر عوامل ایجاد کننده کم خونی در نارسایی مزمن کلیوی مثل کمبود آهن یا فولات یا ویتامین B12 باید تصیح شوند.
4- در صورتی که در هنگام مصرف دارو، درد مداوم شبه میگرنی بروز کرد، علامت افزایش شدید و ناگهانی فشار خون می‌باشد.
5- این دارو ممکن است مقدار مورد نیاز هپارین را افزایش دهد.
6- وجود همزمان عفونت‌ها یا بیماری‌های التهابی ممکن است موجب تغییر پاسخ درمانی به این دارو شوند.

 

   عوارض جانبي

عوارض این دارو عبارتند از افزایش فشار خون یا بیشتر شدن آن به صورت وابسته به مقدار مصرف، افزایش میزان پلاکت‌ها به صورت وابسته به مقدار مصرف که با ادامه درمان برگشت پذیر است، علایم شبه آنفلونزا و آنافیلاکسی.

 

   تداخل دارویی

در صورت مصرف همزمان این دارو با داروهای مهار کننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین یا تجویز آن در افرادی که کلیرانس پتاسیم آنان کاهش یافته، خطر بروز زیادی پتاسیم خون افزایش می‌یابد. این دارو با بالا بردن غلظت هموگلوبین، اثر داروهای موثر در آنژین صدری را افزایش می‌دهد.

 

   نکات قابل توصيه

1- در صورتی که فشار خون بیمار کنترل نگردید، مصرف این دارو باید قطع شود.
2- در طول مدت مصرف این دارو، در صورت نیاز باید مکمل آهن مصرف شود.
3- در صورتی که تزریق وریدی این دارو با سرعت کم ( حداقل در عرض 5 دقیقه) انجام شود، احتمال بروز علایم شبه آنفلونزا کاهش می‌یابد.
4- مقدار دارو در تزریق زیر جلدی معمولاً 30-20% کمتر از مقدار تزریق وریدی این دارو است و این نکته باید هنگام تغییرات مصرف دارو در نظر گرفته شود. حداکثر حجم مجاز این دارو که می‌توان به صورت زیر جلدی در یک ناحیه تزریق نمود، 1 میلی لیتر است.
5- در صورت کمبود آهن، مسمومیت با آلومینیم یا عفونت، اثر دارو به شدت کاهش می‌یابد.
6- در صورت فراموش شدن یک نوبت مصرف دارو، به محض یادآوری آن نوبت بعدی فاصله زمانی زیادی نباشد. از دوبرابر کردن مقدار مصرف باید خودداری نمود.

 

   مقدار مصرف

اریتروپویتین به دوشکل اپوئتین آلفا و بتا موجود است. هر چند اثر بخشی بالینی این دو شکل یکسان است، اما مقدار مصرف آنها متفاوت است.
الف- اپوئتین آلفا
کم خونی ناشی از نارسایی مزمن کلیوی در بیماران تحت همودیالیز :
بزرگسالان : از راه تزریق زیر جلدی یا تزریق داخل وریدی در ابتدا units/kg50 سه بار در هفته مصرف می‌شود که بر اساس پاسخ ایجاد شده هر 4 هفته units/kg25 به مقدار قبلی افزوده می‌شود. حداکثر مقدارتجویز units/kg600 در هفته در 3 مقدار منقسم می‌باشد. مقدار مصرف نگهدارنده ( وقتی غلظت هموگلوبین به g12-10/ml100رسید) units /kg300-100 در هفته است که در 3-2 مقدار منقسم مصرف می‌شود.
کودکان ( فقط از راه تزریق داخل وریدی ) : مقدار مصرف اولیه مشابه بزرگسالان است. ولی مقدار مصرف نگهدارنده ( وقتی غلظت هموگلوبین به g/11-9/5 /ml100 رسید) در کودکان با وزن کمتر از 10 کیلوگرم، units/kg150-75، سه بار در هفته، در کودکان با وزن بین 30-10 کیلوگرم، units/kg150-60 سه بار در هفته، و در کودکان با وزن بیش از 30 کیلوگرم، units/kg100-30، سه بار در هفته می‌باشد. کم خونی ناشی از نارسایی مزمن کلیوی در بیماران بزرگسال تحت دیالیز صفاقی : از راه تزریق زیر جلدی یا تزریق داخل وریدی در ابتدا units/kg50 دو بار در هفته مصرف می‌شود که بر اساس پاسخ ایجاد شده هر 4 هفته units/ kg 25 به مقدار قبلی افزوده می شود. مقدار مصرف نگهدارنده ( وقتی غلظت هموگلوبین به g12-10 /ml100 رسید ) units/kg100-50 در هفته، در دو مقدار مساوی و منقسم می باشد.
کم خونی علامتی شدید با منشاء کلیوی در بیماران بزرگسالی که هنوز تحت دیالیز قرار نگرفته اند :
ترجیحاً از راه تزریق زیر جلدی در ابتدا units/kg50 و سه بار در هفته مصرف می‌شود که بر اساس پاسخ ایجاد شده هر4 هفته units/kg25 به مقدار قبلی افزودمی‌شود. حداکثر مقدار تجویز units/kg600 در هفته در 3 مقدار منقسم می‌باشد. مقدار مصرف نگهدارنده ( وقتی غلظت هموگلوبین به g12-10/ml100 رسید ) units/kg300-50 در قفته است که در 3 مقدار منقسم توصیه می‌شود.
کم خونی در بیماران بزرگسالی که داروهای شیمی درمانی حاوی پلاتین دریافت می‌کنند : از راه تزریق زیر جلدی ابتدا units/kg 150 و 3 بار در هفته مصرف می‌شود و در صورتی که پاسخ کافی ایجاد نشد ( از نظر میزان هموگلوبین یا تعداد لکوسیت‌ها ) بعد از 4 هفته تا units/kg 300 و 3 بار در هفته افزایش می‌یابد. اگر میزان افزایش هموگلوبین از حد ml100/g2 در ماه تجاوز کرد، باید مقدار تجویز دارو 50 -25% کاهش یابد. در صورتی که میزان هموگلوبین از ml100/g/14 بیشتر شد، مصرف دارو باید قطع شود، تا زمانی که مجدداً میزان هموگلوبین به حد g12/ml100 برسد که از این به بعد تجویز دارو به میزان25%مقدار قبلی مجدداً آغاز می‌شود. تا یک ماه پس از اتمام شیمی درمانی، باید تجویز اپوئتین ادامه یابد.
قبل از جراحی‌های بزرگ که نیاز به خون زیادی دارند :
از راه تزریق داخل وریدی به میزان units/kg 600، دو بار در هفته و به مدت 3 هفته تجویز می‌شود.
ب- اپوئتین بتا
کم خونی ناشی از نارسایی مزمن کلیوی در بیماران دیالیزی و کم خونی علامتی با منشاء کلیوی در بزرگسالان و کودکانی که هنوز تحت دیالیز نیستند :
از راه تزریق زیر جلدی در ابتدا units/kg 20، سه بار در هفته و بمدت 4 هفته مصرف می‌شود که بر اساس پاسخ ایجاد شده، هر ماه units/kg 60 به مقدار قبلی افزوده می‌شود. در مورد مصرف نگهدارنده ( وقتی میزان به g12-10/ml100 رسید) ، در ابتدا باید مقدار مصرف قبلی دارو را به نصف کاهش داد و سپس بر اساس پاسخ ایجاد شده در فواصل 2-1 هفته‌ای مقدار دارو را تنظیم کرد. بیشینه مقدار مصرف units/kg720 در هفته است. از راه تزریق وریدی ( یا انفوزیون وریدی کوتاه مدت ) در ابتدا units/kg40، سه بار در هفته و بمدت 4 هفته مصرف می‌شود و در صورتی که افزایش در میزان اولیه هموگلوبین کمتر از ml100/g1 باشد، هر ماه به مقدار قبلی افزوده می‌شود تا مقدار نهایی به units/kg80 و سه بار در هفته برسد. سپس در صورت نیاز، هر ماه units/kg20 به این مقدار می‌توان افزود. در مورد مقدار مصرف نگهدارنده ( وقتی میزان هموگلوبین به g12-10/ml100 رسید) ، در ابتدا باید مقدار مصرف قبلی دارو را به نصف کاهش داد و سپس بر اساس پاسخ ایجاد شده در فواصل 2-1 هفته‌ای مقدار دارو را تنظیم کرد.
حداکثر مقدار مصرف دارو از راه تزریق داخل وریدی نیز units/kg720 در هفته می‌باشد.
برای پیشگیری از بروز کم خونی در نوزادان نارس با وزن 5/1 – 75/0 کیلوگرم که زودتر از 34 هفتگی به دنیا آمده‌اند، به صورت تزریق زیر جلدی به مقدار units/kg250 سه بار در هفته تجویز می‌شود که بهتر است مصرف این مقدار طی 3 روز بعد از تولد آغاز و به مدت 6 هفته ادامه یابد.
برای درمان کم خونی همراه با تومورهای سفت در بزرگسالانی که تحت شیمی درمانی با ترکیبات پلاتین هستند، ابتدا مقدار units/kg 450 در هفته به صورت زیر جلدی و در مقادیر منقسم تزریق می‌شود که در صورت عدم افزایش هموگلوبین پس از 4 هفته این مقدار تا دوبرابر افزایش می‌یابد. در صورت افزایش هموگلوبین به مقدار g/ml2، در ماه مقدار مصرف به نصف کاهش می‌یابد.
در صورتیکه مقدار هموگلوبین از g/ml14 تجاوز کرد، درمان باید قطع شود تا هموگلوبین به g/ml12 کاهش یابد. آنگاه درمان با نصف مقدار قبلی ادامه داده می‌شود. این درمان باید تا 3 هفته بعد از شیمی درمانی ادامه یابد.

 

   اشکال دارویی

Injection :

 

   تولیدات  این دارو (نام های فارسی)
نام تجاری دارو تولیدکننده [کشور] توضیحات وارد کننده
آمپول اپرکس 2000 واحد/0.5 میلی لیتر
JANSSEN-CILAG [ سوئیس ]
  جهان بهبود
آمپول اکسی پوئتین 2000 واحد/میلی لیتر
داروسازی اکسیر [ ایران ]
   
آمپول پی دی پوئیتین 10000 واحد
داروسازی پویش دارو [ ایران ]
   
آمپول پی دی پوییتین
داروسازی پویش دارو [ ایران ]
   
آمپول پی دی پویتین 4000 واحد
داروسازی پویش دارو [ ایران ]
   
سرنگ از پیش پرشده سیناپویتین 2000 واحد
داروسازی سینا ژن [ ایران ]
   
سرنگ از پیش پرشده سیناپویتین 4000 واحد
داروسازی سینا ژن [ ایران ]
   
سرنگ از پیش پرشده سیناپویتین 10000 واحد
داروسازی سینا ژن [ ایران ]
   
   تولیدات  این دارو (نام های انگلیسی)
نام تجاری دارو تولیدکننده [کشور] توضیحات وارد کننده
EPREX Injection 2000 IU/0.5 ml
JANSSEN-CILAG [ SWITZERLAD ]
  جهان بهبود
EXIPOETIN 2000IU/ML AMP
داروسازی اکسیر [ IRAN ]
   
PDPOETIN 10000IU AMP
داروسازی پویش دارو [ IRAN ]
   
PDPOETIN 2000IU AMP
داروسازی پویش دارو [ IRAN ]
   
PDPOETIN 4000IU AMP
داروسازی پویش دارو [ IRAN ]
   
CinnaPoietin Prefilled Syringe 2000 IU
داروسازی سینا ژن [ IRAN ]
   
CinnaPoietin Prefilled Syringe 4000 IU
داروسازی سینا ژن [ IRAN ]
   
CinnaPoietin Prefilled Syringe 10000 IU
داروسازی سینا ژن [ IRAN ]