روش کیسه های نایلونی چیست و چه اهمیتی در تغذیه و ارزیابی مواد خوراکی در دام های نشخوارکننده دارد؟ ما در این مقاله می خواهیم در مورد روش کیسه های نایلونی یا روش in situ مطالبی را ارایه کنیم. کیسه های نایلونی روشی برای تعیین ارزش مواد خوراکی است که هدف آن تعیین مقدار و نرخ هضم مواد خوراکی و ارزش مواد خوراکی در تغذیه دام نشخوارکننده میباشد.

اما پیش از اینکه در مورد روش کیسه های نایلونی یا in situ صحبت کنیم بهتر است که به اختصار اهمیت ارزیابی مواد خوراکی و انواع روش های ارزیابی مواد خوراکی در تغذیه دام ها نشخوارکننده را بیان کنیم. همچنین بهتر است که پیش از شروع مقاله واژه in situ را معنی کرده و درک مختصری در مورد این واژه بدست آوریم تا در طول مطالعه این مقاله به مشکلی برخورد نکنیم

گاها روش کیسه های نایلونی را in situ نیز مینامند. حال میخواهیم بدانیم که منظور از واژه in situ چیست ؟ in situ یک اصطلاح لاتینی است . این اصطلاح به معنای  “در محل” یا  “در موقعیت”  میباشد !! به عبارت ساده تر انجام دادن یک آزمایش در محل و یا موقعیت طبیعی آن را in situ میگویند. بنابراین روش کیسه های نایلونی یا in situ نوعی آزمایش یا تکنیک ارزیابی مواد خوراکی است که در بدن خود حیوان انجام می شود. بنابراین ما در این روش به حیوان زنده نیازمندیم.

روش کیسه های نایلونی یا In situ

همانطور که میدانیم ارزش یک خوراک تا حدود زیادی در ارتباط با مقدار مواد مغذی است که برای حیوان نشخوارکننده تامین می نماید. بنابراین ارزیابی و تجزیه مواد خوراکی دام و طیور، برای کارخانجات سازنده خوراک و همچنین مزارع دامپروری دارای اهمیت ویژه ای میباشد چراکه منجر به شناساسیی کمبودها و مواد نامطلوب موجود در خوراک و همچنین سطح مواد مغذی و ارزشمند خوراک میشود که در نهایت با استفاده از همین اطلاعات میتوان جیره هایی متعادل و ارزشمند را برای دام و طیور فراهم آورد. بنابراین محققان و متخصصان جیره نویسی از روش های مختلف ارزیابی خوراک ها از جمله روش کیسه های نایلونی یا in situ برای رسیدن به این هدف استفاده میکنند.
روش های ارزیابی مواد خوراکی در تعذیه نشخوارکنندگان

به طور کلی سه روش برای ارزیابی خوراک ها وجود دارد که به شرح زیر می باشد. لازم به ذکر است که تمامی روش های مزبور از جمله روش کیسه های نایلونی یا in situ به نوعی سعی در شبیه سازی فرایندهای هضمی در طول دستگاه گوارش حیوان را دارند. اما متاسفانه هیچکدام از روش ها تا به حال نتوانسته است که به این هدف برسند. هرچند که برخی از روش های ارزیابی مواد خوراکی از جمله کیسه های نایلونی به این هدف که  (همانا شبیه سازی دستگاه گوارش دام های نشخوارکننده می باشد) نزدیک شده اند.

۱- روش های بیوشیمایی یا Chemical methods

۲- روش های اندازه گیری روی حیوان یا In vivo

۳- روش های بیولوژیکی یا Biological methods که روش کیسه های نایلونی یا in situ نیز در این گروه قرار میگیرد
آشنایی با روش های بیولوژیکی یا Biological methods

روش های بیولوژیکی در راستای نشان دادن و یا شبیه سازی عملکرد قسمت یا قسمت هایی از دستگاه گوارش و یا فرایندهای گوارشی حیوان ایجاد شده است. روش های مزبور نسبت به روش های شیمیایی بسیار با ارزش تر هستند میکروب های شکمبه و آنزیم هایی که در این روش ها استفاده می شوند به فاکتورهایی که بر روی مقدار هضم و نرخ هضم اثر میگذارند حساسیت نشان میدهند. از روش های بیولوژیکی که در ارزیابی مواد خوراکی نشخوارکننده ها استفاده می شود میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- روش های آنزیمی

۲- تکنیک دو مرحله ای تیلی و تری

۳- روش کیسه های نایلونی یا In situ

۴- تکنیک in vitro با کشت نیمه مداوم  یا روش Semi -continous culture

۵- تکنیک in vitro با روش تولید گاز آزمایشگاهی

آشنایی مقدماتی با روش کیسه های نایلونی یا in situ

در ابتدا لازم به ذکر است که ارزش مواد خوراکی که در تغذیه نشخوارکننده ها استفاده میشود تحت تاثیر غلظت و یا میزان مواد مغذی موجود در آنها، مقدار هضم یا Extent of digestion  و نرخ هضم یا Rate of digestion میباشد. روش کیسه های نایلونی یا in situ از جمله روش هایی است که میتواند مقدار و نرخ هضم خوراک در شکمبه نشخوارکننده ها را تعیین نماید. روش کیسه های نایلونی یا in situ یک ابزار قوی در راستای تعیین شاخص های قابلیت تجزیه پذیری نسبی مواد خوراکی است.

روش کیسه های نایلونی یا in situ چگونه عمل میکند؟

همان طور که در ابتدای مقاله بیان شد، روش کیسه های نایلونی یا in situ روشی برای تعیین مقدار هضم و نرخ هضم خوراک ها بویژه در شکمبه میباشد. در این روش ما به یک سری ابزار و و سایل نیاز داریم که مهمترین آن دام  زنده فیستوله گذاری شده و کیسه های نایلونی مخصوص میباشد. برای این منظور دام مورد نظر (مثل گاو و گوسفند) را جراحی کرده و در شکمبه آن سوراخی ایجاد می کنند. سپس بر روی این سوراخ یک درپوش پلاستیکی تعبیه میکنند تا در مواقع نیاز با باز کردن درپوش مورد نظر به شکمبه حیوان دسترسی داشته باشند. تصاویر زیر به ترتیب نحوه این عمل جراحی را بر روی گوسفند نشان میدهد (برای مشاهده بهتر تصاویر مربوط به نصب فیستوله روی شکمبه حیوان ،بر روی تصاویر کیلیک کرده و برای بستن تصاویر از ضربدر موجود در گوشه سمت چپ تصویر استفاده فرمایید)

روش کیسه های نایلونی یا In situ

روش کیسه های نایلونی یا In situ

روش کیسه های نایلونی یا In situ

روش کیسه های نایلونی یا In situ

روش کیسه های نایلونی یا In situ

روش کیسه های نایلونی یا In situ

وسیله دوم، کیسه نایلونی مخصوص می باشد. مواد متفاوتی برای ساخت این کیسه ها استفاده شده است. به عنوان مثال کوئین و همکاران اش از پارچه ابریشمی استفاده کردند و این در حالی است که اسکومن و همکاران از چتر نجات کهنه که جنس آن از داکرون بود برای تهیه کیسه های نایلونی بهره بردند. حال شاید این سوال پیش بیاید که هدف از ساختن این نوع کیسه ها چیست ؟

روش کیسه های نایلونی یا In situ

پژوهشگر پس از تهیه کیسه های مزبور، ماده خوراکی مورد آزمایش را به مقدار مناسب داخل کیسه ها ریخته و سپس درب کیسه ها را مسدود مینماید. البته لازم به توضیح است که پیش از ریختن ماده خوراکی در داخل کیسه ها، پژوهشگر و یا محقق، آنالیز تقریبی ماده خوراکی را بدست آورده است. مثلا از طریق آزمون کجدال میداند که ماده خوراکی مورد آزمایش چند درصد پروتیین خام دارد.

پس از آنالیز تقریبی و ریختن ماده خوراکی در داخل کیسه ها، درب کیسه ها بسته شده و  سپس کیسه ها  با استفاده از یک شلنگ مخصوص که در تصویر زیر نشان داده شده است وارد شکمبه حیوان می شود. برای این کار، پژوهشگر درپوش فیستوله را باز کرده و سپس کیسه های حاوی ماده خوراکی از طریق فیستوله وارد شکمبه حیوان  میشود. کیسه های حاوی ماده خوارکی تحت تاثیر میکروب های شکمبه قرار میگیرند و به عبارت بهتر ماده خوراکی موجود در کیسه در یک محیط بسیار نزدیک به هضم واقعی (یعنی شکمبه) مورد تهاجم میکروب های شکمبه و جریانات شکمبه قرار خواهد گرفت. سپس کیسه ها در ساعات مشخصی از شکمبه خارج شده و با یک روش استاندارد در زیر آب شیر شسته میشوند. سپس کیسه ها به آزمایشگاه منتقل شده و در دمای مناسب خشک می شوند. پس از آن پژوهشگر، درب کیسه ها را باز کرده و محتویات باقی مانده درون کیسه ها را خارج کرده و مجددا بر روی آن آزمایشات تجزیه تقریبی را انجام میدهد تا به میزان و یا وسعت هضم مواد مغذی خوراک مورد نظر در شکمبه پی ببرد. امید است که این مقاله کوتاه بتواند شما را با روش کیسه های نایلونی یا in situ آشنا کرده باشد.

منابع تصاویر از :

SURGERY TECHNIQUE FOR OVINE RUMINAL CANNULATION. PROCEDIMIENTO QUIRÚRGICO PARA LA IMPLANTACIÓN DE UNA FISTULA PERMANENTE EN OVEJAS.