Elisa از حروف اول کلماتenzyme linked immuno sorbent assay گرفته شده است که ترجمه آن به فارسی سنجش ايمنی مرتبط با آنزيم ميباشد.
اولين کيت اليزا در سال ۱۹۸۵ برای تشخيس بيماری گامبرو ساخته شد.
اليزا دارای محاسنی است از قبيل حساسيت بالا، سرعت بالا، قابليت تکرار پذيری، آسان بودن روش کار ولی قابل اعتماد بودن نتايج آن مانند تمام روشهای آزمايشگاهی به انجام دادن روش آزمايش و توجه به جزييات کار بستگی دارد و مرور پروتکل موجود در داخل هر کيت قبل از شروع کار ضروری است.
برای انجام آزمايش اليزا نياز به نمونه مورد آزمايش و کيت داريم. نمونه ميتواند سرم، بافت، کشت سلول، تخم مرغ، شير، گوشت و غيره باشد.
هر کيت بسته ای است حاوی مواد زير:
۱.پليتهای پوشيده شده با آنتي ژن يا آنتی بادی که جنس اين پليتها از پلی استيرن ميباشد که آنتی ژن غير فعال و يا آنتی بادی در کف آنها چسبانيده شده و يا اصطلاحا coat شده است. اين پليتها داخل پوششهای آلمينيومی قرار دارند که حاوی مواد رطوبت گير هستند و تا زمانی که پليت را مورد استفاده قرار میدهیم نبايستی از پوشش خارج شود.
۲.محلول رقيق کننده يا sample diluent
محلولی است که نمونه ها به نسبت معين با آن رقيق ميشوند.
۳.محلول شستشو
محلولی است شامل يک بافر فسفاته که برای شستشوی پليتها از مواد باند نشده مورد استفاده قرار ميگيرد و در بعضی از کيتها مانند آيدکس به علت استفاده از آب مقطر برای شستشو اين محلول وجود ندارد. اگر محلول شستشو بعد از رسيدن به دمای اتاق حالت کريستالی داشته باشد بايستی به خوبی تکان داده شود تا مخلوط شود.
۴.کنژوگه: آنتی بادی يا آنتی ژنها يی هستند که با آنزيم نشان دار شده اند و با باندهای آنتی ژن-آنتی بادی موجود در پليت واکنش نشان ميدهند.( آنزيمهای متفاوتی وجود دارد مانند پراکسيداز، فسفاتاز، ليزوزيم و غيره )
کنژوگه اگر در شرايط نامناسب نگهداری شود و يا در اثر مصرف ناصحيح آلوده گردد فعاليت آنزيماتيک خود را از دست ميدهد.
۵.سوبسترا:مخلوطی از پروکسيد هيدروژن و يک ماده رنگزا ( کروموژن ) ميباشد که بيرنگ ولی رنگزا است و با بخش آنزيمی کونژگه واکنش نشان ميدهد.
فعاليت شيميايی سوبسترا با در معرض نور قرار گرفتن و يآ تماس با فلزات به مخاطره می افتد.
۶.محلول متوقف کننده: اين محلول که معمولا يک نوع اسيد مثل اسيد فلوئورهيدريک و يا اسيد سولفوريک ميباشد پايان دهنده واکنش بين آنزيم موجود در کونژگه و سوبسترا است.
۷.کنترلها: شامل کنترلهای مثبت و منفی ميباشد. کنترل مثبت محلولی است حاوی آنتی ژن يا آنتی بادی که به استاندارد نمودن پليتها کمک ميکند و همچنين برای ارزيابی و دقت کار و محاسبه نتايج استفاده ميشود. کنترلها ممکن است رقيق شده و آماده مصرف باشند يا نياز به رقيق کردن داشته باشند.
