ویروس پاروا در سگها
ویروس پاروا یکی از بیشترین و مهمترین ویروسهایی است که در دینا سلامت سگها را تهدید می کند. این ویروس موجب التهاب و زخم در روده و ایجاد اسهال شدید در سگ مبتلا می شود. این اسهال می تواند خونی باشد و به شدت جان حیوان را تهدید می کند. متأسفانه هیچ درمان موثری برای مقابله با این ویروس وجود ندارد و تنها می توان با واکسیناسیون تا درصد بالایی از مبتلا شدن حیوان جلوگیری نمود. اگرچه هنوز هم سگهایی با وجود واکسینه شدن درگیر می شوند.
▪ شناسایی این ویروس:
پاروا ویروس ، ویروسی است کاملاً سرسخت ، بادوام ، مقاوم و پایدار. این ویروس می تواند برای مدتهای طولانی بر روی زمین ، غذا و سایر لوازم زنده بماند. فرش و قالیچه ها جهت ضدعفونی کردن بسیار دشوارند. حتی این ویروس می تواند از طریق حشرات و جانواران موذی مانند سوسکها منتقل شود. این ویروس حتی در مقابل اسید فنیک و حرارت مقاوم است. تنها می توان با وایتکس مخلوط با آب ( به نسبت ۱ به ۲۰) این ویروس را غیر فعال کرد ، نور مستقیم آفتاب نیز موجب کشتن این ویروس می شود. اگرچه حدود یک تا دو هفته طول می کشد تا علائم بیماری در حیوان ظاهر شود ، علائم این ویروس از روز سوم در مدفوع قابل مشاهده است. این بدان معناست که حتی سگی با ظاهری کاملاً سالم می تواند ناقل این ویروس به منزل شما باشد.
▪ علائم ویروس پاروا:
جالب توجه است که این ویروس می تواند کاملاً مخفی باشد و یا با علائم کشنده همراه باشد که این نشانه ها به چها عامل بستگی دارد:
۱) سن سگ مبتلا
۲) جثه حیوان
۳) وجود پادتن در بدن حیوان
۴) نژاد حیوان درگیر
معمولاً توله سگها پادتن را توسط شیر مادر (آغوز) دریافت می کنند و حتی اگر در محیط آلوده قرار گیرند به ندرت تا ۱۴-۲۰ هفتگی درگیر می شوند اما به محض اینکه مدت پادتن آنها به انتها برسد مبتلا می شوند. معمولاً توله های بالای ۶ ماه به این بیماری مقاومند و تنها به یک اسهال زود گذر مبتلا می شوند و معمولاً بعد از سن ۲-۱ سالگی آنقدر این بیماری کمرنگ و زود گذر می شود که حتی صاحب حیوان متوجه نخواهد شد. بدون هیچ دلیل علمی معمولاً نژادهای دوبرمن (Doberman) ، رتوایلر (Rottweiler) و پیت بول تریرآمریکایی (American Pit Bull Terrier) بیشتر درگیر این بیماری می شوند. معمول ترین فرم این ویروس التهاب و عفونت روده کوچک است که با ناراحتی ، افسردگی ، استفراق و کم شدن آب بدن حیوان همراه است. برخی توله ها به محض بروز اسهال می میرند و برخی دیگر بین ۶-۴ روز مقاومت می کنند. آنهایی که تا ۸ روز دوام بیاورند معمولاً زنده می مانند. از بین رفتن سلولهای خونی و زخم شدن روده حیوان باعث بوجود آمدن عفونت های باکتریایی ثانوی می شود. باید توجه داشت که بسیاری دیگر از باکتریها و ویروسها می توانند موجب اسهال خونی شوند و حتماً هر اسهال خونی مبنی بر ویروس پاروا نمی باشد.
▪ راه تشخیص:
شما می توانید تنها از طریق کیت های مخصوص این ویروس به بیماری پی ببرید.
▪ درمان:
درمان این ویروس می تواند با جبران آب از دست رفته از رگها که به دلیل اسهال صورت گرفته انجام پذیرد ( استفاده از سرم رینگر بهمراه بی کربنات). در روز اول ۴۰-۱۰ میلی لیتر برای هر ۴۵۴ گرم وزن بدن که در روزهای بعد مقدار آن کمتر می شود. به محض جبران کمبود آب می توان از سرم های غذایی زیر پوست حیوان تزریق نمود. ما همچنین از دارو برای آرام نمودن التهاب روده حیوان استفاده می کنیم مانند مترو کلروپرامید (۲.۵-۱ میلی گرم ۴-۳ بار در روز). معمولاً در ابتدا در سگهای بالغ یک تب زود گذر اتفاق می افتد که این امر در توله ها برعکس می باشد و حرارت بدنشان کم می شود و این توله ها به گرمای محیطی بیشتری احتیاج دارند. به محض اینکه سگ بتواند مایعات مصرف کند می توان به او داروی pyrantel pamoate خوراند. برخی از دامپزشکان نیز برای کاهش درد حیوان از butorphanol tartrate استفاده می کنند. اگر توله بصورت ثابت شروع به خوردن غذا به میزان کم کند و یا دم خود را تکان دهد نشانه بهبودی است. با وجود این بسیاری از توله ها جان سالم به در نمی برند.
▪ مصونیت از این ویروس:
امروزه انواع مختلفی از واکسن ها که ویروس زنده و ضعیف شده پاروا را شامل می شوند در بازار موجود است. اکثراً واکسنهایی که قبل از اتمام پادتن در بدن حیوان تزریق می شوند اثر نمی کنند. معمولاً واکسنها در دو مرحله ۱۴-۱۲ هفتگی و ۱۸ هفتگی تکرار می شود.
● ویروس دیستمپر در سگها
دیسمپر یک ویروس چندگانه شایع در میان سگها است. ویروس دیستمپر باعث ایجاد یک بیماری بسیار شدید و مسری در بسیاری از گونه های حیوانات می شود و در بیش از نیمی از حیوانات درگیر باعث تلفات می شود. ویروس دیستمپر اغلب از راه ترشحات تنفسی منتقل می شود.در تماس بودن با ادرار و مدفوع حیوان مبتلا نیز موجب انتقال این ویروس می شود. این بیماری بیشترین و کشنده ترین بیماری در بین سگها در نیمه قرن بیستم بوده است. اولین واکسن علیه این بیماری در سال ۱۹۴۰ میلادی کشف شد و در سال ۱۹۶۰ میلادی برای اولین بار از ویروس زنده و ضعیف شده جهت ساختن واکسن استفاده کردند.
▪ علت:
این ویروس به سرعت در اثر نور آفتاب ، حرارت و مواد ضد ویروسی از بین می رود. این ویروس با حمله به گلبولهای سفید و تأثیر گذاشتن بر روی سیستم لمفافی باعث ازپا افتاده حیوان می شود. در سرما بخوبی دوام می آورد و اکثراً در فصول پاییز و زمستان پدیدار می شود.
▪ میزبان بیماری:
ویروس دیستمپر در تمامی جهان مشاهده می شود. غالباً توله های ۳ تا ۶ ماه را درگیر می کند و بیشترین آمار مرگ و میر را می دهد. اما سگهای مسن تر که واکسیناسیون نشده اند نیز در خطر ابتلا هستند. در سگهای مسن تر اغلب موارد خفیف تر رخ می دهد. این ویروس سایر حیوانات از دسته سگ سانان را نیز مانند راکون ها ، پانداهای قرمز ، راسوها و گورکن ها درگیر می کند. اخیراً شناسایی شده که این ویروس در بدن گربه سانان بزرگ جثه مانند شیر نیز نوسعه داده می شود. گرازهای وحشی نیز این بیناری دیده می شود. گزارش شده که این ویروس می تواند در بدن انسان نیز بدون هیچ علامت و بیماری دوام بیاورد. این بیماری در گربه ها وجود ندارد. اما ویروس مشابه آن به نام پانلوکوپنیا (Panleukopenia) در گربه ها دیده می شود.
▪ جریان انتقال بیماری:
ویروس دیستمپر به سرعت از طریق ذرات دفع شده در عطسه و سرفه انتقال می یابد و بعد غدد لمفافی را تحت تأثیر قرار می دهد. در مدت ۲ تا ۵ روز کل بدن گرفتار می شود و در روز ۶ تا ۹ ویروس در خون دیده می شود. سیستم تنفسی ، گوارشی و در آخر سیستم عصبی حیوان را درگیر می کند. این بیماری غالباً در توله های مسن تر که مدت پادتن مادری در بدن آنها به اتمام رسیده ، دیده می شود. ویروس همه سیستم بدن را درگیر م یکند. یک هفه بعد از ابتلا به بیماری ریزش موی شدید شروع می شود. این ویروس بیرون از بدن میزبان در محیط به سرعت از بین می رود و در عرض ۳ الی ۶ روز از شروعش ، علائمش ظاهر می شود. در روز هفتم تب و افسردگی شدید در حیوان ظاهر می شود. اگر حیوان حدود ۲ هفته دوام بیاورد ، کم کم بدن آنتی ویروسی بر علیه این بیماری تشکیل می دهد و احتمال زنده ماندن بیشتر وجود دارد. از دیگر علائم آن چرک در اطراف چشم ، بی اشتهایی و پوسته پوسته شده کف پاها می باشد. دیستمپر بیماری هزار چهره است و در هر حیوان به یک نوع ظاهر می شود. حتی ممکن است در سگهای مسن بسیار خفیف باشد و علائمش روئیت نشود. درسگهای مبتلا اکثراً حمله به سیستم عصبی موجب مرگ می وشد. کم شدن آب بدن ، بی اشتهایی و اسهال از دیگر علائم دیستمپر است. تلو تلو خوردن و عطسه های شدید علائم انتقال این ویروس به سیستم عصبی است. بعضی سگها در اثر حمله ویروس به شبکه چشم نابینا می شوند. برخی دچار مشکل در را رفتن می شند. پوسته پوسته شدن و خشکی بینی نیز دیگر علائم است. بدن حیوان درگیر بعد از روز دهم شروع به تولید آنتی بادی و مبازه با این ویروس می کند و حیوانی که مقاوم بادش و دوام بیاورد برای سالها حتی تا آخر عمر نسبت به این بیماری مقاوم می شود.
▪ درمان:
متأسفانه هیچ دارویی بر علیه بیماری دیستمپر وجود ندارد. این ویروس تمامی سطوح ریه ها و امعاء و روده را تحت تأثیر قرار می دهد. داروهایی برای کاهش اسهال در حیوان تجویز می شود. کمبود آب بدن که به دنبال آسهال به وجود می آید را می توان توسط سرم های وریدی تا حدی کنترل نمود. همچنین می توان از ویتامینهای تزریقی و سرم های غذایی برای سگهای ضعیف شده که توانایی خوردن غذا را ندارند ، استفاده نمود.
▪ پیشگیری و کنترل بیماری:
بهترین راه پیشگیری ، واکسیناسیون می باشد. امروزه واکسن های بسیار خوبی از ویروس زنده ضعیف شده دیستمپر تهیه می شود که ماندگاری طولانی دارند. واکسیناسیون توله ها نباید خیلی زود انجام شود. بهترین زمان برای این کار زمانی است که مدت پادتن جذب شده توسط آغور (شیر مادر) به اتمام رسد (۱۰-۶ هفتگی). ویروس دیستمپر هم خانواده ویروسی است که در انسان موجب بیماری سرخک می شود.
▪ زمان واکسیناسیون:
سگی که از این بیماری جان سالم بدر برد تا آخر عمر نسبت به دیستمپر مصون می ماند. معمولاً توله ها را باید در سن ۷-۶ هفتگی واکسیناسیون کرد (واکسنی که از ترکیب ویروس زنده ضعیف شده دیستمپر و سرخک بوجود می آید).
▪ راههای دیگر کنترل بیماری:
باید سگهای مبتلا را کاملاً از سایرین جدا نگهداری کرد و محیط را با مایع سفید کننده (وایتکس) به نسبت ۱ به ۲۰ ضد عفونی کرد. سالها پیش نظریه عمومی براین بود که ویروس دیستمپر می تواند انسان را نیز درگیر نماید. اما تحقیقات طی ۱۵ سال گذشته کاملاً این نظریه اشتباه را رد نمود.
● ویروس هاری
در کشورهایی مانند کانادا که ویروس این بیماری وجود دارد ، سگها بطور منظم واکسیناسیون می شوند. ویروس هاری می تواند به تمامی پستانداران منتقل شود و عقلب کشنده است. این بیماری از طریق بزاق دهان حیوان آلوده به این بیماری منتقل می شود، معمولاً ناشی از گاز گرفتن است. این ویروس می تواند توسط بزاق دهان از طریق چشم ، دهان ، بینی یا زخم پوستی وارد بدن شود.
در اروپا ، روباه ها منشع اصلی انتقال این ویروس هستند ، در مکزیک و دیگر کشوهای لاتین و شهرهای مرکزی آمریکایی ، سگها منتقل این ویروس می باشند. در کانادا و ایالات متحده آمریکا منشع انتقال این بیماری اکثراً روباه ها ، راسوها ، خفاش ها ، راکون ها و گرگهای صحرایی می باشند ، که اغلب نزدیک انسانها زندگی می کنند. این نزدیکی باعث می شود که این ویروس به حیوانات مزرعه ، حیوانات خانگی و انسانها نیز سرایت کند.
دوره پنهان این بیماری می تواند از ۲ هفته تا ۶ ماه باشد. در مراحل ابتدایی ، هاری معمولاً باعث تغییر اخلاق و رفتار می شود. بطور مثال حیوانات عشائی ( حیواناتی که در شب فعالیت می کنند) در روز دیده می شوند. پرندگان وحشی ممکن است دیگر از انسانها نترسند و حیوانات ساکت و آرام ممکن است پر تحرک یا حتی پرخاشگر شوند. سگهای آلوده شده به این بیماری از روشنایی دوری می کنند.
وقتی این بیماری گسترش پیدا کند ، حدود ۲۵ درصد از سگهای آلوده ، چهره ;عصبی; پیدا می کنند و بدون هیچ دلیلی به دیگران حمله می کنند. حیوانات آلوده به هاری که چهره ;عصبی; پیدا می کنند بسیار خطرناک می باشند. ۶ روز بعد از نمایان شدن علائم مرض آنها معمولاً به کما رفته و می میرند.
دسته دیگر چهره ای;گنگ; پیدا می کنند ، عضلات دهان و گونه از کار می افتند و دیگر قادر به قورت دادن چیزی نمی باشند و این امر باعث می شود که آب از دهانشان بیرون بریزد. این حیوانات بندرت تا ۲ هفته بیشتر زنده نمی مانند.
▪ پیشگیری:
برای اینکه در کنادا اکثراً هاری از طریق حیوانالت وحشی منتقل می شود ، کنترل آن دشوار می باشد. انداختن طعمه واکسینه شده از هوا ، به دام انداختن ، واکسیناسیون کردن و سپس رها کردن رکون ها و واکسیناسیون منظم حیوانات خانگی باعث کم شدن این بیماری می شود. هرکسی بخواهد از آمریکا سگی را وارد کانادا کند باید مدرکی جهت نشان دادن واکسیناسیون شدن حیوان جهت هاری در ۳۶ ماه گذشته داشته باشد ، تنها مدرک واکسیناسیون برضد بیماری هاری کافی نمی باشد. همچنین هر کسی از کانادا بخواهد سگ خود را به آمریکا ببرد به مدارک واکسیناسیون حیوان احتیاج دارد.
هرکسی که بخواهد حیوان خود را به کشوری ببرد ، اول باید قوانین کشور مقصد را بررسی کند. بسیاری از کشورهای جزیره ای مانند (هاوایی ، استرالیا و نیوزلند) دارای قوانین محکمی جهت قرنطینه کردن حیوان برای جلوگیری از ورود بیماری به کشور دارند.
▪ احتیاط:
اگر سگ شما با حیوانی که حامل بیماری هاری است درگیر شد ، بزاق دهان حیوان آلوده به بیماری ممکن است روی پوشش یا زخم سگ شما باشد. این اقدامات را انجام دهید:
ـ هرگز سعی نکنید حیوانی که حمله کرده است را بگیرید.
ـ برای گرفتن حیوان خود از دستکش یا حوله استفاده کنید.
ـ حیوان خود را نزد دامپرشک ببرید.
ـ اگر حیوان شما جهت بیماری هاری واکسیناسیون شده است ، بهتر است در مدت ۷۲ ساعت دوباره جهت اطمینان به او واکسن هاری زده شود.
اگر شما توسط حیوانی که حامل بیماری هاری است گاز گرفته و زخمی شده اید یا بزاق دهان آن حیوان وارد زخم باز شما یا بینی ، چشمها یا دهانتان شده است ، زخم را با صابون یا ماده ضدعفونی کننده بشوئید. این کارها باعث می شود که ویروس سریعتر بمیرد ، بعد از آن بسیار حیاطی است که هر چه سریعتر به دکتر مراجعه کنید. مداوای آن واکسیناسیون می باشد.
▪ پیشگیری های دائمی برای جلوگیری از ویروس هاری:
ـ به خاطر داشته باشید که هر سال به حیوان خود واکسن هاری بزنید.
ـ به حیوان خود اجازه ندهید که آزادانه همه جا برود. بخصوص در شب.
ـ هرگز به حیواناتی که نمی شناسید دست نزده و بازی نکنید.
ـ به حیواناتی که به نظر مریض می آیند دست نزنید ، حتی اگر می خواهید به آنها کمک کنید. هرگز به جسد حیوانات مرده دست نزنید.
ـ هرگز به حیوانات وحشی در حیاط خود غذا نداده و آنها را جلب خودتان نکنید. هرگز سعی نکنید حیوانات وحشی را بگیرید.
ـ اگر در محل سکونت شما خفاش وجود دارد آنها را از آنجا بیرون کنید.
